Yoksulluk sınırına dikilen göz

Gülüzar ÖZEV
Mali Müşavir

Zorbalığın kitabında
ne özgürlük ne de dostluk yazılıdır.
Sokrates

Ülkemizde hükümetler iktidara geldiğinde gözleri iki bakanlığın üstünde olur. Kendilerinin istediği gibi düşünen kitleler yaratmak için Eğitim Bakanlığı ve keselerini doldurmak için Maliye Bakanlığı.

Bu bakanlıklardan biri olan Maliye Bakanlığının torba yasa ile neler hazırladığına ücret gelirleri yönüyle inceleyelim.

Bilindiği gibi asgari ücretli çalışan bir işçi serbest meslek çalışanından, ticaret erbabından, müteahhit, doktor, işletmeci gibi meslek sahiplerinden çok vergi öder.

Vergi dilimlerinde eskiden uygulanan yüzde 15 oranının artırılması ile çalışanların ücretinde hak kaybı oluştu. Bu hak kayıpları her geçen yıl çıkarılan yasalarla artıyor. Son olarak düzenlenen torba yasa ile ücretlilerde bir hak kaybı daha hazırlanıyor. Yazımızın konusu da bu.

2017 yılı açlık sınırı  1523 lira, yoksulluk sınırı 4 bin 960 lira olarak açıklandı. Son hazırlanan torba yasa ile emekçilerin kazançlarından daha çok vergi alınması amaçlanıyor. Daha çok vergi ile çalışanların maaşında da düşüşler yaşanıyor.

Tasarının yasalaşması halinde maaş tutarlarındaki  hak kayıplarına  kısaca değinirsek;
Brüt maaşı aylık 3 bin 500 lira olanlar için yılda 171 lira 
Brüt maaşı aylık 4 bin lira olanlar için yılda 324 lira
Brüt maaşı aylık 5 bin lira olanlar için yılda 630 lira
Brüt maaşı aylık 6 bin lira olanlar için yılda 1089 lira şeklinde artarak devam eden bir GELİR KAYBI söz konusudur.

Bu rakamları yaklaşık olarak verdik. Ancak tasarı yasalaşırsa büyük bir ihtimal bu vahim durum yaşanacak.

Son husus vergisel değişiklik, gelir diliminin üçüncü sırasında oldu. Asgari ücretlinin yıllık gelir toplamı 30 bin lirayı aşmadığı için üçüncü vergi dilimindeki değişikliğin asgari ücretliye yansıması olmayacak.

2016  YILI ÜCRET GELİRLERİ VERGİ DİLİMLERİ

Yıllık geliri 12 bin 600 liraya kadar olanlar için 1890 lira,
Yıllık geliri  30 bin liraya kadar  olanlar için 5 bin 370 lira, 
Yıllık geliri 69 bin liraya kadar olanlar 15 bin 900 lira vergi ödeyecekler.
110 bin liraya kadar olan gelirler için ise 26 bin 970 lira vergi ödenecek. 
Vergi oranları yüzde 15, 20, 27, 30 olarak devam ediyor.
Vergi oranlarının yüksekliği nedeniyle maaşlarda düşüş yaşanıyor.
Bunu örnek bir tablo ile açıklayalım.

2016 yılına ait örnek maaş bordrosunda görüleceği üzere işçinin aldığı ücret ocak ayında 4 bin 954 lira iken aralık ayında 4 bin 276 liraya düştü. Emekçi kardeşimiz 678 lira gelir kaybına uğradı. Ancak bununla kalmayacak aynı gelir bir kere daha erozyona uğrayacak. Vergi dilimi 15-20-27 diye takip ederken yüzde 27’lik dilim 3 puan artırılacak bu da çalışanın bir kez daha sömürülmesine yol açacak. Örneğimizi yoksulluk sınırı rakamından belirledik. En az geçim indirimini de (AGİ) iki çocuklu eşi çalışmayan emekçiden seçtik; 199 lira olarak kanunen eklenen bu rakam çalışanın medeni durumuna göre değişiklik arz ediyor. Şimdi bir de valiz, pardon torba yasa tasarısı Meclisten geçerse ne olur, daha ne kadar kayıp olur ona bakalım. 

2017 YILI ÜCRET GELİRLERİ VERGİ DİLİMLERİ (TASARI)

13 bin liraya kadar yıllık ücret geliri elde edenler için yüzde 15 yani 1950 lira,
30 bin liraya kadar yıllık ücret geliri elde edenler için yüzde 20 yani 5350 lira,
30 bin 1 ile 70 bin lira arası gelir elde edenler için yüzde 30 yani 17 bin 350 lira.

Vergi oranlarının yüzde 15, 20 ve 27 yerine 30 oranlarında olması, alınacak maaşlarda düşüklüğe neden olacaktır. Örnek hesaplamayı yoksulluk sınırı rakamı olan net 4 bin 954 lira üzerinden yaptık.

Tablodan da anlaşılacağı gibi ocak ayında 4 bin 754 lira ücret alan işçi daha sonra 4 bin 107 lira  alacak hale gelmiştir. Yani açlık sınırındaki ücreti erimiştir. Eriyen rakam azımsanamayacak boyuttadır: 647 lira. 2016 yılı ile karşılaştırıldığında ise durum daha vahimdir.

2016 yılı toplam net maaş geliri 54 bin 61 lirayken, 2017 yılında toplam net maaş geliri 52 bin 731 liradır. Yani 1330 lira VERGİDEN DOLAYI KAYIP VARDIR!

Böylelikle yoksulluk sınırında yaşayan bir aile açlık sınırına çekilmiş olacaktır. Vergisel değişiklik gelir diliminin üçüncü sırasında olmuştur. Asgari ücretlinin yıllık gelir toplamı üçüncü vergi diliminin yani 30 bin lirayı aşmadığı için ona bir yansıması olmayacaktır. Çözüm gerek asgari ücretliden gerek yoksulluk sınırında gelir elde eden kimselerden vergi alınmamasıdır. Zira anayasanın en önemli maddelerinden biridir. İnsanlık kanunudur! Herkes ödeme gücüne göre vergi ödemelidir!