BİSAM enflasyon raporu: Asgari ücretli şimdi daha yoksul

Görkem KINACI
İstanbul

Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Ağustos 2017 Dönem Raporu’na göre, asgari ücret enflasyon karşısında erimeye devam ediyor. Rapora göre, asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı ayına göre enflasyon karşısında alım gücünü yüzde 2.5 seviyesinde kaybetti.

BİSAM raporuna göre, TÜİK tarafından yüzde 10.7olarak açıklanan yıllık tüketici fiyat endeksindeki artış pek çok gelir grubu için yüzde 11’in üzerinde gerçekleşti. Yıllık TÜFE kendi hesabına çalışanlar için yüzde 11.2, ücretsiz aile işçilerinde yüzde 11.3 olarak gerçekleşti. Profesyonel meslek grupları yüzde 11.4 ile enflasyonu en fazla yaşayan grup oldu.

Enflasyon toplumun her kesimini yaptıkları harcamalara göre farklı olarak yansıyor. Örneğin gıda fiyatlarındaki artış dar gelirliyi daha fazla etkiliyor. Nitekim farklı gelir gruplarına ve statüye sahip olan kesimler, fiyat atışlarını farklı düzeylerde hissediyor. Tüm gelir grupları için tek bir tüketici fiyat endeksi açıklanıyor. Bunun bir sonucu olarak yaşadığımız enflasyon resmi enflasyon ile uyumsuzluk gösteriyor.

ASGARİ ÜCRET ERİDİ

Asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 7.9 artış göstererek AGİ (asgari geçim indirimi) dahil 1404 TL seviyesinde buna karşın ağustos ayı enflasyon oranı resmi olarak yüzde 10.7 olarak gerçekleşti. Asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı ayına göre enflasyon karşısında alım gücünü yüzde 2.5 seviyesinde kaybetti. Aylık alım gücü kaybı ortalaması yılın ilk 8 ayı için yüzde 2.5 olarak gerçekleşti.

Asgari ücretli ürün grupları esas alındığında bir yıl öncesinin aynı ayına göre alım gücünü ette yüzde 7.3, ilaçta yüzde 4.5, temel hastane hizmetlerinde yüzde 2.2, sebzede yüzde 4.8, katı ve sıvı yağlarda yüzde 3.8, gerçek kirada yüzde 0.9, ekmek ve tahıllarda yüzde 1.1, süt, peynir ve yumurtada yüzde 4.3 kaybetti.

BÖLGELERE GÖRE DEĞİŞİM

Asgari ücretlilerde geçtiğimiz yılın aynı ayına göre alım gücü kaybı ise bölgelere göre yüzde 1.8 ila yüzde 4.4 oranında değişiklik gösterdi. Asgari ücretlinin en çok alım gücü kaybı yaşadığı bölge, yüzde 4.4 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesi olurken onu yüzde 4.1’lik kayıp ile Zonguldak, Karabük, Bartın bölgesi izledi. Ankara’da asgari ücretlilerin yaşadığı alım gücü kaybı ise yüzde 1.8 oldu.

ENFLASYON HESAPLAMASI YOKSULLAŞMAYI GİZLEDİ

BİSAM, TÜİK tüketim harcamaları istatistikleri ve TÜİK tüketici fiyat endeksi harcama gruplarına göre endeks sonuçlarını kullanarak farklı gelir grupları için enflasyon hesaplaması yapıyor.

Bu hesaplamaya göre enflasyon çeşitli gelir ve tüketim grupları için farklı sonuçlar yaratıyor. Buna göre;

•  
• Ağustos 2003-Ağustos2017 dönemleri arasında genel TÜFE yüzde 212artış gösterirken bu oran düzenli ücretlilerde yüzde 232.
• Yevmiyeli çalışanlar için yüzde 246,
• Emekli aylığı ile geçinenlerde yüzde 238,
• Nüfusun en yoksul yüzde 20’lik kesiminde yüzde 242 oldu.
• En zengin yüzde 20’lik dilim için ise enflasyon yüzde 227 olarak gerçekleşti. Buna göre enflasyon hesaplaması yoksulu daha da yoksullaştırdı.

BİSAM tarafından Ağustos 2003-Ağustos 2017 dönemlerine göre gizli yoksullaşma oranları da hesaplandı. Buna göre son 14 yıllık dönemde (ağustos 2003-ağustos 2017) gizli yoksullaşmayı en yoğun olarak yaşayanlar, işteki duruma göre yüzde 11ile yevmiyeliler, mesleğe göre yüzde 9.6 ile nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar, temel gelir kaynağına göre yüzde 10.8 ile diğer transferlerle geçinenler oldu. Enflasyon nedeniyle yaşanan gizli yoksullaşma, en yoksul yüzde 20 için yüzde 9.6 seviyesinde gerçekleşti. Buna karşın en zengin yüzde 20 için gizli yoksullaşma yüzde 5 oldu.

MERKEZ GIDAYI SUÇLADI

Merkez Bankasının, ağustos ayı enflasyon raporuna göre enflasyonunun yükselmesinin sorumlusu gıda. Gıda, enerji, giyim ve dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışlarına dikkat çeken Merkez Bankası, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiğini belirtti. Raporda gıda, enerji, giyim ve dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışlarına dikkat çekilerek, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiğini vurguladı.

GIDA ÇIKSA BİLE ENFLASYON 8.07

Enflasyonla ilgili açıklama yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, enflasyon sepetinden gıdanın çıkarılması halinde bile yıllık enflasyonun yüzde 8.07’yi bulacağına dikkat çekti. Bayraktar açıklamasında, “Sadece gıdaya odaklanmak yetmez. Enflasyonda tüm unsurlarla topyekün bir mücadele gerekiyor. TÜFE’de gıda dışındaki ana harcama gruplarının payı haziranda yüzde 7.88, temmuzda yüzde 7.80 iken ağustos ayında yüzde 8.07 düzeyine çıktı. Enflasyonda kalıcı düşüş, bütün harcama gruplarında enflasyon gerileterek sağlanır. Sadece gıdaya odaklanmak enflasyonu düşürmez” dedi. (EKONOMİ SERVİSİ)