30 Ağustos 2017 00:55

Kurban alırken ve satarken dikkat! Hastalıklara yakalanmayın

Hayvancılık sektöründe çalışanlar için işçi sağlığı ve güvenliği kritik önemde. Alınmayan önlemler yaralanmalara ve hastalıklara davetiye çıkarıyor.

Paylaş

Tamer Arda ERŞİN
Ankara

Kurbanlıklar pazara indi. Hayvan satıcıları ve alıcılar arasında pazarlıklar sona ermek üzere. Hayvancılık sektöründe çalışanlar için işçi sağlığı ve güvenliği (İSG) önlemlerinin alınması ise kritik öneme sahip. Zira alınmayan önlemler hayvan satıcıları ve müşterilerin yaralanmasına ve hastalıklara davetiye çıkarıyor. 

Satış yerleri gezildiğinde bu hayvanları pazarlayan çiftçilerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSG) önlemleri alınmadan, pazar yerlerinde kurulan çadırlarda hayvanlarla birlikte kaldığı görülüyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının işyeri tehlike sınıfları listesinde ise büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği tehlikeli sınıfta yer alıyor ve bu tehlike sınıfı, hayvan satışı yapılan pazar yerlerini de kapsıyor. Pazar yerlerinde yeterli İSG önlemlerinin alınmaması ise sadece çiftçileri değil hayvan almaya gelen müşterileri de tehlikeye sokuyor. Buralarda karşılaşacağınız başlıca tehlikeler, hayvandan  kaynaklı yaralanmalar ve hayvansal hastalıklardır.  

Çiftçinin hayvana yakın çalışma zorunluluk gibidir. Yakın çalışma sonucu tepme, ısırma, sert bir yere çarpma, çiftçinin hatalı davranışı, tetikleyici davranışlar veya kör noktada durmak gibi nedenlerden iş kazaları meydana gelebiliyor.(1) ABD’de National Traumatic Injury Surveillance of  Farmers’in (NIOSH) yaptığı belirlemeye göre  bütün tarımsal sektörlerde görülen yaralanmaların  çoğu sığır ve koyunların neden olduğu olaylardan kaynaklanmaktadır. Bu yaralanmalar geçici iş görememe sonucu en çok iş günü kaybına neden olan olaylardır.(2)

HAYVANSAL HASTALIK: ZOONOZ

Hayvansal hastalıklar, sektörde karşılaşılan tehlikeler arasındadır. Hayvanlardan insanlara bulaşan (Zoonoz) hastalıkları; virüs, bakteri ve parazit içeren çeşitli etkenler sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu etkenler hayvanlardan kaynaklanan dışkı, idrar, salya, kan, süt, hayvansal besinler, hayvanlarla temas, ağız, deri ve solunum yoluyla insanlara bulaşabilmektedir.(3) Hayvanlardan geçen bakteri ve virüsler nedeniyle,  Bruselloz, Leptospira,  Listeria,Anthrax (Şarbon), Salmonella, Q ateşi, Tüberküloz hastalıkları görülmektedir.(4)

GÜBREDEN ÇIKAN GAZ SOLUNUM YOLU HASTALIĞINA NEDEN OLUYOR

Hayvancılık sektöründe solunum yolu hastalıklarıyla da karşılaşılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde hayvancılıkla uğraşan kişilerin yüzde 25’i bir çeşit solunum yolu rahatsızlığına yakalanmaktadır. Solunum yolu hastalıklarının başlıca nedeni tozlardır. İnorganik ve organik bileşenli tozlar bronşit ve astım gibi rahatsızlıklara neden olmaktadır.(5) Hayvancılık sektöründe gazlar da solunum yolu hastalıklarına neden olmaktadır. Büyükbaş hayvanların kaldığı yerlerde amonyak düzeylerinin yüksek olması ve gübre olarak kullanılan anhidrit amonyak, akut ve kronik etkili rahatsızlıklara yol açmaktadır.  Gübrelerin saklandığı yerlerde aniden hidrojen sülfür gazına maruz kalmak ölüme yol açabilmektedir.(6)  Gübreler ve hayvanların yemlerine konulan antibiyotikler ise cilt hastalıklarına neden olmaktadır.

ÖNLEMLER NELER OLMALI?

Buralarda ilk yapılması gereken risk değerlendirmesi yapılmasıdır. Çiftçilere İSG eğitimler verilmesi, kişisel koruyucu donanım kullanımı kaza ve hastalıkların önüne geçilmesinde etkili olmaktadır. Kişisel korucuya donamlarda başı çekenler  koruyucu giysi, solunum koruyuculardır.  Hayvanların ve hayvancılıkla uğraşan çiftçiler aşılanmalı, hayvan yemlerinde doğru antibiyotik kullanılmalıdır. Böylece dirençli bakterilerin gelişimi engellenebilir.  Hayvansal yiyeceklerin sağlıklı şekilde saklanması, hayvan etinin iyici pişirilmesi hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır. Havancılıkta kullanılan malzemelere ilişkin güvenlik bilgi formlarının anlaşılır şekilde hazırlanması ve etiketlenmesi, acil yardım önlemlerinin alınması ve çiftçilerin periyodik olarak sağlık kontrollerin yapılması önlemler arasında. Hayvanların bulunduğu çalışma ortamının sürekli havalandırılması, atıkların kanalizasyona atılmaması, gübrelerin saklandığı yerlere gaz detektörü konulması ise çalışma ortamına yönelik önlemlerdir.(7)

HAYVANLARDAN BULAŞABİLECEK HASTALIKLAR

Zoonotİk (Zoonoz) hastalıklar: İnsanlar ve hayvanların birbirine bulaştırabildikleri ve her iki gruba dahil bireylerde ortak olarak şekillenen hastalıklar diye tanımlanabilir. Zoonotik hastalıkların bulaşma yolları arasında  koyun, sığır vb. hayvanlar da bulunmaktadır. Zoonoz hastalıklar, bakteriyel, paraziter, viral ve mantar kaynaklı olabilmektedir. 

Bruselloz: Brusella bakterilerinin neden olduğu bir hastalıktır. Enfeksiyon kapmış hayvanlardan insanlara buluşmaktadır.  Kaynatılmamış, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, çiğ et gibi yollardan insanlar bu bakteriyi vücutlarına almaktadır. Hastalık antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. 

Leptospira bakterisi: İdrar yoluyla atılır, vücuda mukozalardan veya yara bere olan deriden girer. Hastalık insanlara bulaşır ve yaz aylarında daha sık görülür. Vücutta geçirdiği çoğalma döneminden sonra böbrekler etkilenir ve böbrek yetmezliğine neden olur. Karaciğer etkilenirse sarılık, akut hepatit veya kronik aktif hepatit şekillenebilir; pıhtılaşma bozuklukları ortaya çıkabilir.

Listeria enfeksiyonu: Listeria Monocytogenes adı verilen bakterinin vücuda girmesiyle ortaya çıkan enfeksiyondur.   Pastörize edilmemiş sütte, peynirde, kırmızı ette, tavuk etinde ya da deniz mahsulünde bulunabilmenin yanı sıra bakteriyi taşıyan hayvanın gübresinden sebzelere ve meyvelere geçebilir. İnsanların bunları tüketmesi sonucu hastalık bulaşır. 

Q ateşi: Coxiella burnetii sonucu oluşan bir enfeksiyondur. Kurumuş dışkı, idrar, sütten ya da enfekte olan tozların solunmasıyla bulaşabilir. Özellikle mezbahalardaki hava damlacıklarının solunması hastalığın bulaşma yollarındandır. Hastalık sonucu ateş, titreme, baş ağrısı ve kırıklık görülür. 

Şarbon: Hayvanda oluşan şarbon yarasına temas, şarbonlu hayvanın etinin yenmesi, şarbon sporlarının bulunduğu havanın solunması yollarıyla insana bulaşır.(8)

(1)Çalisma Sosyal Güvenlik Bakanligi Tarimda Is Sagligi ve Güvenligi Rehberi, s. 16. 

(2)Alapala Demirhan S, Çelen B, Çelen MF, Sahinler N, Nevsehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGID özel sayi, Hayvancilikta Is Sagligi ve Güvenligi, s. 310.  

(3) Çalisma Sosyal Güvenlik Bakanligi Tarimda Is Sagligi ve Güvenligi Rehberi, s. 16. 

(4) http://www.isguvenligi.net/iskollari-ve-is-guvenligi/hayvancilik-sektorunde-is-sagligi-ve-guvenligi/ 

(5) Alapala Demirhan S, Çelen B, Çelen MF, Sahinler N, Nevsehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGID Özel Sayi, Hayvancilikta Is Sagligi ve Güvenligi, s. 309.  

(6) Alapala Demirhan S, Çelen B, Çelen MF, Sahinler N, Nevsehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGID özel sayi, Hayvancilikta Is Sagligi ve Güvenligi, s. 309. 

(7) http://www.isguvenligi.net/iskollari-ve-is-guvenligi/hayvancilik-sektorunde-is-sagligi-ve-guvenligi/

Alapala Demirhan S, Çelen B, Çelen MF, Sahinler N, Nevsehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGID özel sayi, Hayvancilikta Is Sagligi ve Güvenligi, s. 311- 312.

(8) http://www.isguvenligi.net/iskollari-ve-is-guvenligi/hayvancilik-sektorunde-is-sagligi-ve-guvenligi/

ÖNCEKİ HABER

Düşük fiyat üretimi azaltır, ithalatı artırır

SONRAKİ HABER

Memur-Sen’in sözleşmesi emekçiyle dalga geçiyor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...