19 Ağustos 2017 01:25

Finans dünyasının kalbinde bir Lenin el sallıyor

ABD'nin dört bir yanında bulunan Sovyetik Lenin heykelleri dünyaya el sallıyor.

Paylaş

Ekim KILIÇ
New York

Bir arkadaşımla geçtiğimiz bahar aylarında aşağı Manhattan’da yürürken, ilgimi çekeceğini düşündüğü, Manhattan’da bir apartmanın tepesinde Sovyetik bir Lenin heykeli olduğundan bahsetti. Aşırı bir heyecanla ‘Kızıl Meydan’ adlı apartmana gittik. Heykel orada yoktu. Kaldırılmıştı. Hevesim kursağımda kalmıştı tabi.

LENİN’İ ÖZEL MÜLKİYET YASASI NEDENİYLE GÖREMEDİM

Ancak kısa bir araştırma sonucu heykelin önceki bulunduğu apartmanın karşısındaki başka bir apartmana taşındığını öğrendim. Şanssızlık o ki, yeni evine daha dikilmediği için heykeli görmek imkansızdı. Apartmana gizliden girdim. Ancak çatı katına açılan kapının kilitli ve alarm takılı olduğunu görünce geri döndüm. Neden diye sorarsınız, cevap oldukça ironik! Lenin’i özel mülkiyet yasasından dolayı göremedim. Çünkü alarmın çalması durumunda gelecek polisler Lenin heykeli görme niyetiyle özel mülkiyete izinsiz giren ‘yabancı’ bir gazeteciyi pek de hoş karşılamayacaktı. Tabii işler uzadı. Apartman Sahibi Peter’a ulaşmak bir hayli zaman aldı. Telefonla konuştuğumuzda ilk sorduğu soru Rus olup olmadığımdı. Herhalde bir Lenin heykeliyle ancak Ruslar ilgilenebilirdi!

LENİN 21.YÜZYILDA HÂLÂ AYAKTA!

Öğrenebildiğimiz kadarıyla heykelin tarihi Sovyetler Birliği’nin çözülüşüne kadar gidiyor. Heykeli Yuri Gerasimov adlı bir Sovyet heykeltıraş yapmış. Sonrasında da ABD’li Joseph Walker, Christopher Ursitti ve Paul McGinnis adlı fotoğraf sanatçıları Sovyetler Birliği’nde yaptıkları galericilik faaliyeti kapsamında ’90’lara doğru bir şekilde elde etmişler. Heykelin önceki evi olan ‘Kızıl Meydan’ adlı apartmanın ortaklarından biri olan, New York Üniversitesi İşletme Bölümü Emekli Öğretim Görevlisi Michael Rosen heykelin “açık bir şekilde SSCB tarafından yaptırıldığı, ancak perestroyka politikaları dolayısıyla artık istenmediğinden” ötürü elden çıkarılmaya çalışıldığını belirtti.

Rosen’in röportajlarına baktığınızda heykeli sahiplenmesinin sebebini biraz retro aşkından olduğu anlaşılıyor. Ve sonunda Rosen ile fotoğraf sanatçılarının yolları 1989’a doğru yani Rosen’in apartmanı planlamaya başladığı yıla doğru kesişiyor. Rosen ve apartmanın diğer sahipleri Lenin heykelini 5 Temmuz 1991’de açılacak apartmanın çatısına dikmek için sahipleniyorlar. Rosen e-posta aracılığı ile yaptığımız röportajda heykeli yapan heykeltıraşla tanışmadığını belirtti. Böylesi bir fikrin nereden çıktığını sorduğumuzda ise kendisinin sembollerin bir karışımından, Aşağı Doğu Manhattan bölgesinin işçi hakları hareketini ve kendi kişisel arka planını yansıtmasından keyif aldığını söyledi. En sonunda heykeli görmek için gittiğimde Tibet’li 10 çocuklu bir kapıcı ağabeyimiz olan Trahi (Adını yanlış telaffuz etmiş olabilirim) bana heykeli gösterdi. Trahi’nin bacağında sorun vardı. İngilizce bilmiyordu. New York’un pahalılığında kıt kanaat yaşayan göçmen bir emekçiydi. Trahi ağabeyimize Lenin’i biliyor musun diye bütün iletişim olanaklarını kullanarak sordum. Özetle anladığım:’Lenin’i bilmiyorum. Peter biliyor’ dedi.

Tabii Trump Amerika’sında fabrikalarda, iş yerlerinde, üniversitelerde, sokaklarda olanlar herkese Lenin’i ve Lenin’in öğretilerini nostaljik bir sanat eserinden daha fazlası olduğunu göstereceği bir süreç olageliyor. İşte tam da bu yüzden Lenin 21. yüzyılda hâlâ ayakta!

ABD’NİN DÖRT BİR YANINDA LENİNLER

Lenin heykeli sadece New York’taki ile sınırlı değil. Las Vegas’ta, Atlantic City’de (NJ), Seattle’da ve Los Angeles’ta da Lenin heykelleri varmış.

“Bayan Mao Lenin’in Kafasında Kendisini Göstermeye Çalışıyor” adlı heykeli Beijing’li sanatçılar olan Gao kardeşler yapıyorlar. Gao kardeşler tarihsel dünya sosyalist liderlerinin mirasları üzerinden çelişki sanat dalında ismi olan sanatçılar.

Las Vegas’ta bir kumarhane önünde bulunan Lenin heykelinin ise başı yok. 1999’da yerel halktan ufak bir grubun ısrarlı çabaları üzerine kumarhane sahipleri heykeli tamamen kaldırmak yerine başını gövdesinden ayırıyorlar.

Atlantic City’dekinin oldukça ilginç bir hikayesi var. Kızıl Meydan adlı bir restoranın önünde bulunan heykelin kaldırılması için mücadele eden Avize Yapımcısı Al Garrett heykelin kendilerine bir hakaret olduğunu iddia etmiş. Ancak Restoran Sahibi Joe Masauri ise bunun Rus kültürünün bir parçası olduğunu söyleyerek Lenin, komünizm diye belirtmiş. Ancak heykel restoranın sahipleri mekanı terk ettikten sonra kaldırılmış.

Washington eyaletine bağlı Seattle şehrinin Fremont Mahallesi’ndeki 7 tonluk bronz Lenin heykeli Slovakya’dan getirilmiş. 1981’de Çekoslovakya Komünist Partisinin talebiyle Bulgar Heykeltıraş Emil Venkov tarafından yapılmaya başlanan heykel 1988’de Çekoslovakya’da dikilmiş. Ancak Sovyetlerin dağılmasıyla kısa süre içerisinden yerinden kaldırılmış. Ancak Washington’lı İngilizce Öğretmeni Lewis E. Carpenter, Heykeltıraş Venkov ile olan arkadaşlığı ve yerel gazeteci dostu Tomáš Fülöpp sayesinde heykelin sanatsal değerinin olduğuna yerel yöneticileri ikna ederek heykeli ABD’ye getiriyor.

Geçtiğimiz günlerde ise Charlottesville’deki yaşananlara tepki olarak Kuzey Karolina’ya bağlı Durham şehrindeki Konfederasyon askerleri heykelinin antifaşistlerce yıkılması üzerine sağcılar internette intikamcı bir tavırla Seattle’daki Lenin heykelinin kaldırılması için kampanya başlattılar.

ÖNCEKİ HABER

KARYER işçilerinden selam

SONRAKİ HABER

Zonguldak'ta kına dönüşü otomobil tarandı: 3 ölü, 1 yaralı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...