Sözleşmeden beklenti büyük

Geçtiğimiz günlerde Fortune Dergisi tarafından açıklanan Türkiye’nin en büyük ve en çok kar eden 500 kuruluşu arasında Ford Otosan sekizinci sırada yer aldı. Ford Otosan bir önceki yıla göre listede dört basamak ilerlerken genç işçiler de bu ‘başarı’dan ‘hak ettikleri’ payı almak istiyorlar. Eylül ayında Türk Metal Sendikasının MESS’e sunulacak taslağa ilişkin fabrikada henüz bir hazırlık yapılmadığını söyleyen işçiler, taslağın toplantılar yapılarak işçilerle birlikte hazırlanması gerektiğini söylüyorlar.

İŞÇİ MEMNUN OLMALI

“5 yıldır Ford’da çalışıyorum. Saat ücretim şu an da 4 lira 86 kuruş. Vergileri de düşünce ay sonunda elime bin lira para ancak geçiyor. ‘Neyse ki bekarım’ diyerek kendimi avutuyorum. Ben bile bu halimle ayın sonunu getiremezken evli arkadaşlar nasıl geçiniyorlar akıl sır erdiremiyorum” diyor bir Ford Otosan işçisi.  Temmuz ayının ortalarına gelmelerine rağmen işyerinde sözleşmeye dair hiçbir hazırlık yapılmadığını söyleyen Ford işçisi, “İşçi aylardır kendi arasında konuşuyor. ‘Ne olacak, ne kadar zam alacağız?​’ diye. Ama şu ana kadar sendikadan gelip de siz ne istiyorsunuz? Yahut ‘bu dönem şöyle olacak’ diyen yok. Valla bu dönem adam akıllı bir zam yapılması lazım. Fabrika her geçen gün büyüyor. 10 kez üst üste ihracat şampiyonu oldu. Şimdi üç yeni proje hazırlığı var. Yeni bir fabrika kurulacak. Nasıl oluyor bunlar? Bu işçinin sırtından oluyor. Artık işçinin de memnun edilmesi lazım” diye konuşuyor.

SAAT ÜCRETİNE 1 LİRA AYRICA YÜZDE 20 ZAM

5 yıldır Ford’da çalışan bir başka işçi ise yaşam koşullarının iyileştirilebilmesi için bu toplu sözleşmede tüm saat ücretlerine bir iyileştirme ve bunun üzerine de yüzdelik bir zam alınması gerektiğini düşünüyor. Ford işçisi şunları söylüyor: “ Bir kere işe giriş ücreti en az bin 250 lira olmalı. Tüm saat ücretlerine de en az 1 liralık bir iyileştirme yapılmalı. Ardından da ücretlere yüzde 20 zam. Ancak bu oranda bir zam işçiyi bir nebze olsa rahatlatır. Zaten bunun altında bir şeyle de kimse karşımıza çıkmasın.”

VÜCUT TAMAMEN YIPRANIYOR

Ford Otosan’daki çalışma koşullarının sosyal hayatlarını bitirdiği anlatan diğer bir işçi “Bedenen o kadar çok yoruluyorsun ki kolunu kaldıracak halin kalmıyor. Bir an evvel eve gidip dinlenmenin hesabını yapıyorsun.  Sürekli bandın hızına yetişmek, sürekli bu baskı ile çalışmak yiyip bitiriyor insanı. Zaten 5 yılda vücut tamamen yıpranıyor. 5 yıl sonunda başlıyor bel ağrıları, boyun ağrıları, fıtık başlangıcı. Bu tempoya vücut dayanmıyor” şeklinde konuşuyor.

EVLİ İŞÇİLER BORÇ BATAĞINDA

4 yıldır Ford’da başka bir işçi de geleceğinden endişeli. “Bu parayla evlenilmez” diyor. “Aldığımız para bin lira. Şimdi evlensek ev kirası aldığın paranın yarısı. Bir de çoluk çocuk olsa vay haline. Nasıl bakarsın? Ancak eşinin de çalışması lazım. Fabrikada evli arkadaşlarımız var. Hepsi borç içinde. Kredi kartları patlamış. Çoğu ev almış ‘kiradan kurtulayım’ diye. Kredileri ödeme telaşında. Yani herkes asgari koşullarda bir yaşam sürmeye çalışıyor. Her şeyden kısıyor. Tüm masrafları en aza indirmenin hesabını yapıyor. Bu şartlarda kendime, çoluğuma çocuğuma nasıl bir gelecek hazırlayayım” diye konuşuyor.
(Kocaeli/EVRENSEL)

İŞVERENDEN BAĞIMSIZ KURULLAR OLMALI

Toplu sözleşmede çalışma koşullarının da düzenlenmesi gerektiğini belirten Ford işçisi “Ekip liderleri öyle kafasına göre bandın hızıyla oynayamamalı. Bunun da bir kuralının olması lazım. Onlar hedefleri tutturacaklar diye olan bizlere oluyor. Bir de bu işçi sağlığı iş güvenliği için işverenden bağımsız kurullar olmalı bence. Onlar denetlemeli işyerlerini, işçilerle konuşmalı. Bence çalışma koşullarını, neyin eksik, neyin fazla olduğunu en iyi işçi bilir. İşçiler de yer almalı bu kurullarda. Bölümler de herkes kendisini temsil edeceğini düşündüğü işçileri seçebilir ve böyle bir düzenleme ile sorunlar çözülebilir diye düşünüyorum. Tabii sendika da denetleyecek bunları. İşverenin iyileştirmeler karşısında maliyet hesabıyla gelmesine engel olacak” diyor.

ÜCRETLER DÜŞÜK

Birçok işkolunda olduğu gibi otomotiv sektöründe de bu teşviklerle birlikte yaş ortalaması 30’un altına düşüyor. Sektörde 1 ila 5 yıllık genç işçilerin sayısı giderek artıyor. Çalışma koşullarının ağırlığına karşılık ücretlerin son derece düşük olduğu sektörde en düşük ücreti de yine bu genç işçiler alıyor. İşe giriş ücreti asgari ücret iken 5 yılını geride bırakmış bir işçinin ay sonunda cebine giren para bin lirayı bile bulmuyor.  Bu nedenle genç işçilerin eylül ayında başlayacak MESS grup toplu iş sözleşmesinden beklentileri yüksek. Aldıkları ücretle evlenip, bir yuva kurmanın bile hayal olduğunu söyleyen genç işçiler saat ücretlerinde iyileştirmeyle birlikte taban ücretlerin artırılmasını istiyor. Bel, boyun fıtığı gibi rahatsızlıkların yoğun bir biçimde görüldüğünü belirten işçiler en büyük taleplerinin insanca çalışma koşulları olduğunu dile getiriyorlar.

ÜRETİMDEKİ DURUŞ İŞÇİYE MAL EDİLMEMELİ

Yaklaşan toplu sözleşme öncesi fabrikada amirlerin ‘piyasada daralma var, siparişler azaldı’ laflarını daha çok etmeye başladığını anlatan Ford’da çalışan genç bir işçi “Kriz var diyorlar ama yeni işçi almayı biliyorlar. 250-300 işçi alındı fabrikaya. Üstelik bant hızı da aynı. Mevcut sayıya göre mevcut imalatı yapıyoruz. Nasıl kriz varmış anlamıyorum. Tek dertleri kriz lafları ile işçiyi üçe, beşe razı etmek” diye konuşuyor. Nisan ayında da benzer gerekçelerle fabrikada cumartesi günleri çalışma olmadığını ve işçileri çalışmadıkları günler için borçlandırdıklarını söyleyen Ford işçisi “Bu borçlandırmaların bir an evvel son bulmasını istiyoruz. Sözleşmede bu maddeler de ortadan kaldırılmalı. İşçiden kaynaklı olmayan hiçbir duruşun işçiye mal edilmesini istemiyoruz” diyor.