15 Temmuz sonrası ağır hak ihlalleri yaşandı

Derya KAYA
Ankara

15 Temmuz gecesinden sonra Türkiye’de ağır hak ihlalleri yaşandı. Halk sokakta ‘demokrasi’ için direndi. Ancak hükümetin attığı adımlar adeta demokrasiye rahmet okutacak türdendi. Bugüne kadar çıkan KHK’lerle insanlar işlerinden oldu, belediyelere el konuldu, dernekler, gazeteler kapatıldı. Belediye başkanları, milletvekilleri gazeteciler tutuklandı. Mağdur olan başvuru yapacak yer bulamadı! Önceki gün çıkan KHK ile 7 bin 563 kişi ihraç edildi. 

CHP Ankara Milletvekili Şenal Sarıhan darbe girişimi sonrası ilan edilen OHAL’in ise bir ihtiyacın karşılığı olmadığını kaydetti. Sarıhan, hukuken OHAL’i gerektiren bir durum olmadığına dikkat çekti. OHAL’in esas olarak darbeci gruba değil geniş halk yığınına yönelik bir kısıtlama rejimine dönüştüğüne dikkat çeken Sarıhan, OHAL’in aslında bir hukuk rejimi olduğunu ve hukuka uygun yürümesi gerektiğini söyledi. Sarıhan, yapılan gözaltı, tutuklamalar, ihraçlar, açığa almalar, derneklerin ve gazetelerin kapatılması gibi ortaya çıkan tabloya bakıldığında esas hedefinin geniş anlamda iktidara muhalif kesimlerin susturulması durumuna dönüştüğünü belirtti.

‘OLUMLU BİR ŞEY YAPILACAKSA OHAL’E SON VERİLMELİYDİ’

 OHAL koşullarında gerçekleşen referandum ve tek adam rejimine gitmiş olmak OHAL’in hangi amaçla ilan edildiğini gösterdiğini kaydeden Sarıhan sözlerini şöyle sürdürdü: “Fethullahçı örgütle mücadele edilmesi gerektiğini yıllardır ifade  ediyoruz zaten. Ancak bunun gerekçe gösterilerek hukuk kurallarının çiğnenmiş olması OHAL’in baskı rejimi halinde uygulanıyor oluşunun açık göstergesidir. 15 Temmuz’da olumlu bir şey yapılacaksa OHAL’e son verilmesi gerekirdi ancak tam tersi uzatılması söz konusu. 

DEMOKLES’İN KILICI’NA DÖNÜŞTÜ

HDP Gaziantep Milletvekili Prof. Dr. Mahmut Toğrul da 15 Temmuz darbe girişimi gerekçe yapılarak 20 Temmuz’da ilan edilen OHAL ile birlikte karşı bir darbe gerçekleştiğini söyledi. AKP’nin karşıtlarını yok etmek üzere OHAL ilan ettiğini belirten Toğrul, OHAL’in kendisine muhalif olan, itiraz edenlere karşı Demokles’in Kılıcı’na dönüştüğünü söyledi. Bu süreçte AKP politikalarına itiraz edenler üzerinden baskı ve sindirme yöntemleri uygulanmaya başladığını kaydeden Toğrul, özellikle kamu emekçileri, barış isteyen eğitim emekçileri, insan hakları savunucularının büyük bir saldırıyla yüz yüze geldiğini söyledi. HDP üzerinde de çok ciddi baskı yaratılmak istendiğini vurgulayan Toğrul,  “AKP’nin 7 Haziran seçim sonuçlarını kabul etmemesinin ardından Suruç Katliamı ardından gerçekleşen Ankara Katliamı ve diğer katliamlar diğer yandan kent yıkımları yoluyla bizim üzerimizden topluma bir terörizasyon yaratıldı. Çoğulcu ve yerinden yönetimi esas alan, herkesin eşit, özgür yaşayacağı bir ülke  üzerine tüm argümanlarımız terörize edilerek legal demokratik siyaset alanını yok ettiler” dedi.

‘DEMOKRASİ GÜÇLERİ TERÖRİZE EDİLDİ’

 Belediyelere kayyımlar atandığını, 11 bini aşkın HDP’linin gözaltına alındığını ve 4 bine yakınının halen tutuklu olduğunu belirten Toğrul, eş genel başkanlarının ve vekillerin de gözaltına alınarak tutuklandığını söyledi. 20 Mayıs 2016 tarihinde dokunulmazlıkların kaldırılması sürecinin demokratik çevrelere ve HDP’ye yönelik darbe girişimi olduğunu söyleyen Toğrul, 4 Kasım 2016 tarihinde HDP eş genel başkanlarının ve vekillerin tutuklanmasıyla siyasette yeni darbe gerçekleştiğini kaydetti. AKP politikalarına itirazların, barışı egemen kılan söylemlerin fezleke konusu edildiğini kaydeden Toğrul, AKP’nin terörize etme politikalarının fiili hale dönüştüğünü vurguladı. AKP’nin kendi kavramlarını yarattığını söyleyen Toğrul, “Terörizme dair evrensel değerlerde yeri olmayan tanımlama getiriyor ve toplumdaki yarılmayı artırmaya ve kendi tabanını konsolide etmeye dayalı politikalar yürütüyor. Partimizin, demokrasi güçlerinin  siyasetini terörize etme çalışıyor. Sayın Selahattin Demirtaş için söylendiğinin aynısını Ahmet Türk’ü de terörize ederek yapıyor” dedi.  Toğrul sözlerini şöyle sürdürdü: “Daha dün yeni bir KHK yayımlandı. Özellikle belediyelerimizde aktif çalışan kamu görevlilerine yönelik ciddi bir saldırı politikası izlendi. Bütün bu yaşananlara karşı daha geniş bir zeminde seslerimizi ortaklaştırmayı ve zulme karşı direnişe her zaman davet ettik. Biz demokrasi güçleri gücümüzün farkında olmalıyız. 7 Haziran’da iktidarı kaybettirebildik, 16 Nisan referandumunda gücümüzün farkına tekrar vardık. Bu süreçle insan hakları, evrensel değerlerde ortaklaşırsak baş edebiliriz. Birbirini ötekileştiren değil tamamlayan evrensel temel değerler etrafında birleşerek AKP’ye karşı durabiliriz”.

BİNLERCE İNSAN İHRAÇ EDİLDİ

15 Temmuz darbe girişiminin hemen ardından ilan edilen OHAL ve üst üste çıkarılan darbeler ile binlerce insan işinden oldu. Soruşturmaya uğradı ve tutuklandı. 

 Darbe girişimi gecesi 248  kişi hayatını kaybetti, 2 bin 193 kişi yaralandı.  20 Temmuz’da ilan edilen OHAL’den bu yana 27 tane kanun hükmünde kararname (KHK) yayımlandı. OHAL’e 296 bin 350 itiraz yapıldı.

Adalet Bakanlığı tarafından yapılan son açıklamaya göre, 15 Temmuz’dan bugüne kadar yani bir yılda toplam 50 bin 510 kişi tutuklandı, 169 bin 13 kişi hakkında da işlem yapıldı. Hakkında işlem yapılanların 169 general, 7 bin 98 albay ve alt rütbeler, 8 bin 815 emniyet mensubu, 24 vali, 73 vali yardımcısı, 116 kaymakam ve 31 bin 784 diğer şüphelilerden oluşuyor. Aynı verilere göre, gözaltına alınanlardan 10 bin 33 kişi savcılıktan, 33 bin 371 kişi de kolluk kuvvetlerinden olmak üzere 43 bin 404 kişi serbest kaldı. 47 bin kişi adli kontrol uygulaması ile serbest bırakıldı. 

Ayrıca, tutuklananların sayısı 70 bini bulurken, cezaevindeki tutuklu hükümlü sayısının 220 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Adalet Bakanlığı her yıl düzenli olarak yayımladığı cezaevi istatistiklerini en son 1 Kasım 2016 tarihinde yayımladı ve o günden beri de verileri güncellemiyor. 

115 BİN İHRAÇ 

Bununla birlikte kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile yaklaşık 115 bin kamu görevlisi ihraç edildi. 140 bin pasaport iptal edildi. 

BASINA BÜYÜK DARBE

15 Temmuz sonrası basına da büyük bir darbe indirildi. OHAL boyunca 5 haber ajansı, 16 televizyon kanalı, 24 radyo, 63 gazete, 20 dergiyle birlikte toplam 178 medya kuruluşu kapatıldı. 160 gazeteci tutuklandı. Yaklaşık 2 bin 500 gazeteci işsiz kaldı. Kapatılan yayınevi sayısı ise 30’u buldu.

HDP Eş genel başkanlarının da aralarında bulunduğu 11 HDP’li ve 1 CHP’li vekil tutuklandı.