06 Temmuz 2017 12:47

Libya’da cihatçı güçler birleşiyor mu?

‘Cihatçı örgütlerle savaş’, Ortadoğu’daki bir siyasi güç savaşı olarak yaşandığı için, cihatçı örgütler varlıklarını devam ettiriyor.

Paylaş

Libya’da geçtiğimiz birkaç hafta içinde yaşanan gelişmeler sonucu gözler, ezeli rakip olarak bilinen IŞİD ve el Kaide arasındaki olası iş birliğine çevrildi. 

Öte yandan, sivilleri hedef alan terörist saldırıların artması; Kaddafi’nin devrilmesi sonrası ülkede yaşanan hengame ve Libya’nın hukuksuzluğa sürüklenmesinin sonuçları olarak değerlendiriliyor. Armed Conflict Database (Silahlı Çatışmalar Veritabanı) sitesinde yayınlanan rapor, Libya’daki cihatçı örgütlerin sahada iş birliği yapıp yapmayacağı sorusuna cevap arıyor.

LİBYA; CİHATÇILAR İÇİN GÜVENLİ LİMAN 

Hukuksuzluk ve artan siyasi istikrarsızlık Libya’yı bir çok cihatçı grup için güvenli liman haline getirdi. Libya’daki hengameden faydalanan grupların arasında  en göze çarpanı ise IŞİD oldu. İlk olarak 2014 yılında ülkenin doğusundaki liman şehri Derne’de yapılanmaya başlayan grup, hemen akabininde Sirte’de kontrolü ele geçirmek için harakete geçti. 

SİRTE’NİN ‘KURTARILMASI’ IŞİD’İ BİTİRMEDİ

Mayıs 2016’da Bileşmiş Milletler’in desteklediği Ulusal Birlik Hükümeti (GNA)  tarafından başlatılan ve sekiz ay süren operasyonlar sonucu IŞİD, Sirte dışına sürüldü fakat bu IŞİD’in Libya’daki varlığına son verildiği anlamına gelmiyor.

GNA’nin bünyesindeki güvenlik güçlerinin hazırladığı raporlara bakılırsa operasyon kapsamında 2 bin 500 IŞİD militanı etkisiz hale getirilirken, dikkate değer miktarda militan da kuşatma sırasında Sirte’den kaçtı. Fakat 2016 yılı istihbarat yetkilileri, Libya’da hâlâ  5 bin ile 6 bin arası IŞİD militanı olduğunu öne sürüyor; bu da grubun ülkedeki geniş çaplı mevcutiyetini hâlâ koruduğuna işaret ediyor. 

BEN VELİD ÇÖLÜNDE ÜS KURDU

İstihbarat yetkililileri güçlerini yeniden toplamak ve saldırılar hazırlamak amacıyla Güney Libya çöllerine yönelen terörist grubdan kalanlar hakkında uyardı. Ayrıca, Kuzey Libya’da Sirte ve Ben Velid bölgesinde GNA bünyesindeki gruplar ve IŞİD arasında çıkan çatışmalar, grubun bu bölgelerde beklenmedik bir direnç gösterdiğine işaret ediyor. 

6 Mayıs’ta el Cufra ve Sirte arasındaki yolda, Lud Tarım Projesi civarında iki Mısrata Üçüncü Kuvvetleri savaşçısı IŞİD tarafından düzenlenen baskında hayatını kaybetti ve üç kişi de yaralandı. Ayrıca 26 Mayıs’ta, dört IŞİD militanı Ben Velid civarında güvenlik güçleriyle girilen çatışmada öldürüldü

Yerel kaynaklar da istihbarat yetkililerinin verdiği bilgileri onaylayarak, IŞİD’in 2017 yılında, Mısrata ve Sirte arasındaki Abu Grein yakınlarında bir üs kurduğunu, 700 kadar IŞİD militanının Ben Velid çölünde bir araya geldiğini, dikkat çekmemek için küçük gruplar halinde seyahat ettiklerini bildirdi.

LİBYALI IŞİD MİLİTANLARI AVRUPAYI HEDEF ALDI

ABD tarafından Libya’daki IŞİD güçlerine yönelik Ocak 2017’de düzenlenen operasyonlar sürecinde militanların, Avrupa’da terör saldırıları düzenleyebilecek kapasitede olduğu  bilgisi ortaya çıktı. ABD istihbarat yetkilileri Aralık 2016’da Berlin’de 12 kişinin ölümüne sebep olan saldırıyı düzenleyen Anis Amri’nin Libya’daki IŞİD kamplarıyla bağlantılı olduğunu açıkladı.

Bu bilgi, Libya’daki topraklarını kaybeden IŞİD’in, yeni bir strateji geliştirerek yurt içi ve yurtdışında sivilleri hedef alan saldırılara yöneldiği varsayımını ortaya çıkardı. Bu varsayım Libya asıllı İngiliz vatandaşı Salman Abedi’nin 22 Mayıs’ta Manchester Arena’da düzenlediği, 22 kişinin ölümüne ve 120 kişinin de yaralanmasına neden olan intihar saldırısıyla doğrulanmış oldu. Trablus’taki GNA güçleri tarafından tutuklanan, Salman Abed’in kardeşi Hashem Abed kardeşi ve kendisinin IŞİD üyesi olduğunu ve Machester saldırıyla ilgili bütün detayları bildiğini itiraf etti. 

İSLAMCI ÖRGÜTLERİ AYIRAN ÇİZGİ ÇOK İNCE

Yapılan soruşturma sonucu Manchester’daki saldırının failinin babası Ramazan Abed’in,eski Libya Başkanı  Muammer Kaddafi karşıtı Libya İslami Mücadele Grubu (LIFG)’nun eski bir üyesi olduğunun öğrenilmesi Libya’da ki İslamcı gruplar arasındakiçizginin ne kadar ince olduğunu ortaya çıkardı. El kaide ile ilşkili olduğu iddia edilen grubun faaliyetleri gözle görünür bir şekilde azalsa da yine de eski üyeleri hala bölesel aktörler tarafından tehtid olarak görülüyor. Eski liderleri  Abdulhakim Belhadj dahil bir çok üye  Bahreyn, Mısır, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanları ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından hazırlanan terör listesinde.

Libya'daki dinamikler cihatçı tehlikelerin deşifre edilmesini zorlaştırıyor.  Örneğin, son birkaç yıl içinde Bingazi Mücahitler Şura Konseyi  şemsiyesi altında parçası olarak Bengazi’deki Libya Ulusal Ordusu’na karşı savaşan 2012 yılında dağılan Ensar el Şeriat,’ın 5 bin militanının nereye kanalize olduğu ya da gelecekte nereye olacağı bilinmiyor.

IŞİD VE EL KAİDE SAHADA İŞ BİRLİĞİ YAPACAK MI?

Asıl soru bu militanların IŞİD saflarına mı yoksa el Kaide ile bağlantılı gruplara mı katılacağı değil. Asıl soru bu iki grubun sahada iş birliği yapıp yapmayacağı  ve olası iş birliğinin uzun soluklu olma ihtimali. Mart 2017 ‘de GNA Savunma Bakanı Mehdi el-Barghathi, IŞİD’in el Kaide’nin yerel şubesinin desteğiyle Libya'da tekrar faaliyete geçebileceği konusunda uyardı. IŞİD ve el Kaide arasındaki rekabetten dolayı Barghathi’nin yorumları, şaşkınlık ve hayretle karşılandı. 

Ancak, Irak eski Başbakan Yardımcısı İyad Alavi de, IŞİD’in el Kaide’nin küllerinden doğduğuna dikkat çekerek iki grup arasındaki ittifak olasılığını tekrar gündeme getirdi.

Barghathi ayrıca, söylenenlerin aksine, el Kaide’nin bir dalı olan el-Mourabitoun (İMEM) Lideri Mokhtar Belmokhtar’ın hâlâ hayatta olduğunu ve Sirte’den kaçmayı başarabilen IŞİD militanlarına liderlik ettiğini öne sürdü. 

Belmokhtar’ın IŞİD’lilere liderlik etmesi terörist örgütler arasındaki ortaklığın bir göstergesi  olarak kabul ediliyor. 2017 yılında Mali’de el Kaide bağlantılı bir İslamist organizasyonun kurulmasını reddettiği için İMEM’le ilişiğinin kesildiği iddia edilen Belmokhtar, şu an Libya’da en çok dikkat çeken cihatçı liderlerin başında geliyor.

Üstelik eski örgütüyle bağlarının kesilmesinin Belmokhtar’a sağladığı serbestlikle, Libya'daki aktif farklı terörist grupları bir araya getirme imkanı sağlayacak gibi görünüyor.

Kaynak: Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü-IISS (iss.org)
Kısaltarak çeviren: Elif Özmen Belek

ÖNCEKİ HABER

‘AP raporunun hiçbir bağlayıcılığı yok aynen iade edilecek’ 

SONRAKİ HABER

Tayland’da ‘göçmen işçilere hapis’ yasası ertelendi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...