Diyarbakır Sur’da yıkımın gölgesinde buruk bayram

Serpil BERK
Fırat TOPAL 
Diyarbakır
 
Diyarbakır’ın Sur ilçesine bağlı Alipaşa ve Lalebey Mahallelerinde yaşayan yurttaşlar kentsel dönüşüm kapsamındaki yıkımın gölgesinde karşıladılar Ramazan Bayramını. Ara sokaklarda dolaşırken ellerinde oyuncak ve bayram için alındığı belli olan kıyafetlerini giyen çocuklar olmasa bayramdan iz bulma şansınız yok.

Bayramı nasıl karşıladıklarını, önceki bayramlara kıyasla bu bayram neler yaptıklarını konuşmak için Sur’un Alipaşa Mahallesine gidiyoruz. Yurttaşlara yıkım için bayram sonuna kadar süre verilmiş durumda. Mahallelilerin tepkilerini ortaya koymak için duvarlara yazdığı yazılar ise polisler tarafından üzeri boyanarak silinmiş. 

Alipaşa mahallesi yıkımın başladığı 1.etapta yer alıyor, çoğu evin yıkıldığı mahallede konuşacak birilerini bulmak dahi zor. Konuşanlar ise buruk, “Eskiden bir hafta önce bayram hazırlığına başlardık şimdi ise yasta gibiyiz” diye tarif ediyorlar bayramı. Mahallede oturan çocuklarda bu sessizlikten şikâyetçi, “Oyun arkadaşlarımız kalmadı, evimizi yıkmasınlar mahallemizden gitmek istemiyoruz” diyorlar.

Diyarbakır Sur'a yıkım için kepçeler girdi, yıkım başladı

‘CENAZEMİZ YOK AMA YAS VAR’

Ayşe Teyze’ye evinin önünde otururken denk geliyoruz. “Bayramın nasıl geçiyor” sorumuza biraz da sinirli, “Ne bayramı yas içerisindeyiz, belki cenazemiz yok ama her evde yas var. Evlerimiz yıkılıyor. 52 yaşındayım karşı evde doğmuşum bu eve gelin gelmişim, kardeşlerim ailem hepsi aynı sokakta bir arada yaşıyoruz. Evlerimiz yıkıldığında her birimiz başka yerlere gitmek zorunda kalacağız. Buradaki komşuluk ilişkilerini gittiğimiz yerde bulamayız. Hasta olsak komşumuz koşardı, cenazemiz olsa komşumuz bizden önce kaldırırdı” diye cevap veriyor.

Evinden yaşadığı mahalleden hiçbir koşulda çıkmak istemediğini anlatan Ayşe Teyze, “Su kesildi, olsun camiden gidip alırız, dedim. Elektrik kesildi, olsun buna da dayanırız ama evimden ayrılmam, dedim. Elektrik ve susuz kalmaya razıydık. Şimdi bayramdan sonra çıkın diyorlar. Verdikleri eşya ve taşınma yardımı, evimize verdikleri az bir para sonra ne yapacağız? Düşünen yok”dedi.

 {{320160}}

‘NEREYE GİTSEK EVİMİZİ YIKIYORLAR’

Özdem Duran çatışmalı süreçte yıkılan Hasırlı Mahallesinden gelmiş Alipaşa’ya. Şimdi ise kiracı olduğu ev yıkılıyor. “Nereye gitsek evimizi yıkıyorlar” diyen Duran, “Bayramımız evimiz varken güzeldi şimdi ise buradaki evimizi yıkıyorlar. Bayram bayram değil, mutlu değiliz. Evimizi bizden almasınlar, başka yerde yaşayamayız. Bizi çıkmaz bir sokağa soktular, yaşama gücümüzü bile elimizden aldılar. Bizim ekonomik koşulumuz yok başka yere taşınamayız, evlerimizi bizden alıp zenginlere verecekler bunu kabul etmiyoruz. Çocuklarımızla birlikte mutlu, huzurlu bir yaşam istiyoruz sadece başka bir şey istemiyoruz” diye anlatıyor yaşadıklarını.

Sur raporu: Salgın hastalık baş gösterebilir

‘SOKAKLARDA ÇOCUK YOK’

Cemal Erdi, ise “Bayramın tadı tuzu yok diyerek” şunları söylüyor: “Eskiden olsa bu sokaklar çocuklarla dolu olurdu. Nerede şimdi çocuklar? Nereye gitti insanlar? Hepsini zorla göç ettirdiler. Kendi vatandaşlarını korusaydılar, bugün bayramlar cıvıl cıvıl olurdu. Kendi tarihimizi kültürümüzü yok ediyoruz, birde Müslümanlıktan bahsediyorlar. Ne Müslümanlığı, bu yapılanlar hangi dinde var? Hangi dinde bayramlar bu hâle getirilmiş. Acıdan, öfkeden başka bir şey kalmadı ki. Evimi zorla elimden alıyorlar. Hangi ülkede var böyle bir uygulama? Şekerde bile tat kalmamış. Çocuğa sorsan bugünün bayram olduğunu söyleyemez.”

‘HERKES HÜZÜNLÜ BAYRAM HAVASI YOK’

Yılmaz Aktaş ise mahallede yaşayan insan nüfusunun eksilmesiyle, bayram ziyareti ve görüşmelerin azaldığını ifade ederek şunları anlatıyor: “Diğer bayramlara göre ev ziyaretleri çok eksildi, herkes hüzünlü. Eskiden bayram günü evinden çıkan insan ailesi veya akrabası olan 10-15 evi ziyaret eder, evine dönerdi. Şimdi o bayramlar hüzünle anılıyor. Burada bir çalışma olacaksa insanları mağdur etmesinler, rızasını alsınlar. Başka türlü zorluk çıkacaktır.” 

‘ESKİDEN 1 HAFTA ÖNCE HAZIRLIK YAPARDIK’

Saliha Yılmaz ise, bu bayramın geçmişteki bayramlar gibi değil hüzünlü geçtiğini ifade ederek, “Eskiden bayram olurdu, komşularımıza gider, komşularımız bize gelirdi. Biz bu bayram bir yere gitmedik. Bu mahallede bir şeyimiz kalmadı, bizim evimiz 2 etapta yıkılacak. Moralimiz bozuk, her şeyimizi elimizden aldılar. Çatışmalı süreçte 2-3 ay çıktık evimizden, sokakta kaldık, geri döndük. Şimdi biz nereye gidelim? Eskiden bir hafta önceden hazırlık yapardık, şimdi kocam işte, biz de oturup evimizde bekliyoruz, hiçbir şey yok” dedi.

TMMOB: Sur'daki yıkım durdurulsun