'Kıdem'li yalanlar

Ev satın almak isteyenin kıdem tazminatının yarısını alabilmesi için en az 15 yıl çalışmış olması lazım. Basit bir hesap yapacak olursak, bin lira ücret alan bir kişi, 15 yılda yeni taslağa göre 7 bin 500 lira kıdem tazminatı hak ediyor. Ev alması için bu paranın yarısı verilecek. Yani 3 bin 750 lira. Bu parayla nasıl ev alınabilecek sorusuna cevap veren kimse yok. Haberler verilirken bu en önemli ayrıntı koca metnin dibinde kısacık yer bulabiliyor. Bu 'kıdem'li yalanlara yalnızca bir örnek...

TBMM’nin tatile girmesinden kısa bir süre sonra kıdem tazminatının tartışmaya açılması, önümüzdeki dönemde hükümetin ilk hedefinin bu olduğunu gösteriyor.

'ADAM VİLLA DİYOR'

Özellikle hükümet yanlısı yayın organlarında kıdem tazminatıyla ilgili çıkan haberlerde her şey güllük gülistanlık gösteriliyor. “Art niyet” aramayan her vatandaş bu haberleri okuduğunda kıdem tazminatının fona dönüştürülmesinin kendi çıkarına olacağını sanabilir.

Gazetelerde bu haberleri okuyunca Yılmaz Erdoğan’ın “Neşeli hayatlar” filmi geliyor insanın aklına. İlaç satarken dolandırılan Yılmaz Erdoğan kendisi gibi dolandırılan arkadaşlarına şöyle diyordu: “Adam villa vereceğim dedi. Villa vereceğim diyen adama hayır denir mi?​”

İşte hükümetin vatandaşa gösterdiği villalar; “Yeni sistemle bugüne kadar kazanılan haklar korunuyor. Kazanılan kıdem süreleri için eski sisteme göre tazminat verilecek. Kıdem tazminatı almak için 1 yılı doldurma şartı kaldırılıyor. İşçi bir gün çalışsa bile kıdem hakkı doğuyor. Mevcut uygulamada haklı bir gerekçesi olmadan istifa edenler tazminat alamıyor. Yeni sistemle istifa eden de kıdem tazminatından yararlanabilecek. Kıdem tazminatı işveren tarafından ödenecek. Prim yükü çalışana yansıtılmayacak. Kıdem tazminatı, işçinin prime esas aylık brüt kazancının yüzde 4’ü üzerinden kıdem primi olarak kesilecek. Fonda toplanacak paralara dolaylı olarak devlet güvencesi verilecek.”

ASKERE GİDENE, EVLENEN KADINA TAZMİNAT YOK

Hükümet yanlısı yayın kuruluşlarının söylemediği gerçekler ise şöyle:
*Kıdem tazminatı fonundan para alabilmek için 15 yıl çalışmak gerekiyor.
*Eğer bu süre dolmadan işten ayrılan ya da atılan bir emekçinin, çalıştığı dönemin tazminatını alabilmesi için 5 yıl geçmesi gerekiyor. Bu sürede ise bu kişinin işsiz olması şartı aranıyor. *Mevcut durumda bir yılını dolduran çalışan kıdem tazminatı alabiliyorken artık alamayacak. *Kadın çalışanlar evlendikten sonra bir yıl içinde işten kendi istekleriyle ayrılırlarsa tazminatlarının tamamını alıyorlardı. Yeni taslağa göre bu nedenle işten ayrılan kadın çalışanlara, işten ayrılma tarihinde tazminat ödenmeyecek. Kadın çalışanın hak ettiği tazminat fonda kalmaya devam edecek.
*Mevcut durumda askere giden erkek çalışanlara isteğe bağlı olarak kıdem tazminatları ödeniyor. Yeni taslakta askere gidenlere kıdem tazminatı ödenme uygulaması kaldırılıyor. *Kıdem tazminatları şu anda işverende toplanıyor. Herhangi bir yatırım aracında nemalandırılmıyor. Tazminat ödendiğinde çalışan aldığı rakam üzerinden herhangi bir vergi ödemiyor.  Yeni düzenlemeyle şirketler kıdem tazminatlarını Emeklilik Gözetim Merkezi’ne aktaracak. Bu merkezde topladığı primleri emeklilik şirketlerine gönderecek. Toplanan para gözetim merkezinde farklı yatırım araçlarında nemalandırılacak. Emeklilik şirketini patron seçecek, yatırım fonunu ise işçi belirleyecek.
*Kıdem tazminatı ödenirken gelir vergisi kesintisi yapılacak. Bu kesintinin oranını Bakanlar Kurulu belirleyecek.

DAHA AZ TAZMİNAT ALINACAK

Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel taslağı gazetemize şu sözlerle değerlendirdi, “TBMM tatile girmişken bu yasanın tartışılması abesle iştigaldir. Şimdiden tartıştırıyor çünkü önümüzdeki dönem bu tasarıyı yasalaştırmak istiyorlar. Taslağa bakacak olursak, önceden 1 yıl çalışana 1 aylık ücreti tazminat olarak verilirken, taslakta bu süre 15 güne indiriliyor. Bir kişi hala çalışmaya devam ediyorsa 15 yıl sonunda tazminatını alabiliyor. İşten ayrılıyorsan 5 yıl bekliyorsun tazminatı alabilmek için ama burada dikkat çekilmesi gereken bu sürede işsiz olarak beklemek gerekiyor. Diyorlar ki artık çalışanlar aynı anda iki tazminat alabilecek. Zaten öyleydi eğer bir kişi iki farklı işyerinde çalışıyor ise ikisinden de tazminat alıyordu. Şimdi bunu yeni bir şeymiş gibi söylüyorlar.”

SENDİKALAR DA MI FONU İSTİYOR?

Bunca şey olup bitiyor, kıdem tazminatı sürekli bir yerlere çekiştirilerek tartışılıyor. Bu kadar bilgi kirliliğinin içerisinde sendikaların başkanları neden çıkıp halka gerçekleri anlatmıyor? İster istemez insanın aklına “Sendikalar da mı kıdem tazminatının fona dönüştürülmesini istiyor?​” sorusu geliyor. Ayrıca çalışma hayatının en acil sorunu olan “yetki başvurularına yanıt verilmemesi”nin hükümet tarafından önümüzdeki dönem bir pazarlık konusu olarak bekletildiği konuşuluyor kulislerde. (İstanbul/EVRENSEL)