Hamas’ın yeni çizgisi

Kamil Tekin SÜREK

Önce 1 Mayıs günü yeni siyaset belgesi açıklandı daha sonra Siyasi Birim Başkanı’nın değiştiği. Hamas liderleri bu değişikliğin uzun süredir yürütülen tartışmalar sonucu olduğunu belirtmesine rağmen gelişmeler pek çok kişi için sürpriz oldu.

1 Mayıs günü Katar’ın başkenti Daho’da İslami Direniş Hareketi (Hamas) Siyasi Birimi Başkanı Halid Meşal, Hamas’ın yeni siyaset belgesini açıkladı. 1988’de açıklanan ilk siyasi belge ile 1 Mayıs günü açıklanan belge arasında önemli farklılıklar vardı. Hamas artık İsrail ile mücadelesini bir dinler savaşı olarak görmüyor, Filistin topraklarını işgal eden siyonistlere karşı olarak mücadele olarak tarif ediyordu. Ayrıca, mücadelenin hedefi, İsrail Devleti’nin tümden ortadan kaldırılmasından, 1967 sınırları içinde bir Filistin Devleti kurulması çizgisine gerileyerek, daraltılmıştı. Silahlı mücadele açıkça reddedilmiyordu ama “terörist” bir örgüt olmadıklarına özel vurgu yapılıyordu. Daha önceki siyaset belgesindekinde vurgulanan Müslüman Kardeşler örgütünün Filistin’in temsilcisi olma iddiasından da vazgeçilmişti.

İSMAİL HENNİYE YENİ BAŞKAN SEÇİLDİ

FKÖ (Filistin Kurtuluş Örgütü) Lideri Mahmud Abbas bu çizgiyi kendilerinin 1988’de savunduklarını, Hamas’ın bir özeleştiri yapması gerektiğini açıkladı. İsrail ise Hamas’a inanmadıklarını, takkiye yaptıklarını belirtti.

İslamî Direniş Hareketi (Hamas) Siyasi Birimi Başkanı Halid Meşal, Hamas’ın yeni siyaset belgesinin dost ve müttefik devletlerin Filistin davasını uluslararası düzeye taşımalarını kolaylaştıracağını söyledi.

Hamas’ın yeni siyaset belgesinin açıklanmasından birkaç gün sonra ise İsmail Heniyye’nin hareketin Siyasi Birimi Başkanı olarak seçildiği açıklandı.

Hamas belgesinin açıklanması Mahmud Abbas’ın Washington’ı 3 Mayıs’ta ziyaret etmesinin ve ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin yeni bir İsrail-Filistin barış süreci için hazırlanmasının öncesine tesadüf etti.

ÇİZGİ DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YORUMLANABİLİR?

Elbette son yıllarda Ortadoğu’daki siyasi gelişmeler çizgi değişikliğin asıl nedeni. ABD’nin Ortadoğu’da ılımlı İslam Projesi ile Müslüman Kardeşleri desteklemesi politikasının çökmesi, Mısır’da ABD desteği ile Sisi’nin darbe ile Müslüman Kardeşler iktidarını devirmesi, Suudi Arabistan ve Katar’ın ABD’nin yeni politikasına uyum sağlaması Hamas’ı çizgi değiştirmeye zorlayan önemli nedenler olabilir.

Bunun üstüne bir de Gazze’nin içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal sorunlar eklenmeli. Tabii, Gazze’nin tek kapısı olan Mısır’ın Müslüman Kardeşler çizgisi nedeniyle Hamas’a karşı beslediği antipati de çizgi değişikliğinde etkili olmuştur.

FİLİSTİN’İ TANIMA EĞİLİMİ GÜÇLENİYOR

Hamas, yeni çizgisi ile “terörist örgüt” statüsünden de kurtulmak istiyor. ABD, AB, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Hamas’ı “terörist örgüt” kabul ediyor.

Diğer taraftan, Filistin’in bir devlet olarak kabul edilmesi eğilimi de güçleniyor. Filistin’i devlet olarak kabul eden devletlerin sayısı artıyor. “Terör örgütü” tarafından yönetilen bir devlet görünümü de Filistin’i tanımaya hazırlanan bazı devletleri düşündürüyor.

Yeni siyaset belgesi nedeniyle, Hamas kısa süre içinde yukarıdaki devletler tarafından “terörist örgüt” kapsamından çıkarılır mı? Böyle bir beklenti gerçekçi sayılmaz. Fakat, Katar ve Türkiye gibi Hamas’ın hamisi pozisyonundaki devletler, önümüzdeki süreçte Hamas’ın “terörist örgüt” statüsünden çıkarılması için yoğun çaba harcayacak.

Yeni çizgi, Hamas ile FKÖ’nü yakınlaştırabilir mi? O da kolay değil.

TRUMP’IN AÇIKLAMALARI İSRAİL’İ TEDİRGİN ETTİ

Trump’ın İsrail ile ilgili açıklamaları Filistinlileri tedirgin etmiş görünüyor. Anlaşılıyor ki, ABD’yi yeni bir Filistin-İsrail barış sürecinin başlamasına ikna etme görevi yine Mahmud Abbas’ın olacak, Hamas bu çerçevede bir süre yine Katar vb. tarafından sürece dahil edilmeye çalışılacak.

Hamas’ın yeni çizgisinin Gazze’deki ablukanın hafifletilmesinde etkili olabileceği düşünülebilir ama bu da yine kısa sürede beklenmemeli.

Hamas’ın çizgi değişikliği Filistin halkına ihanet olarak değerlendirilebilir mi? Yeni çizginin ihanet olduğunu düşünen Filistinli ve Arap siyasi çevreler giderek azalıyor. Yeni çizgi FKÖ, Arafat ve Abbas çizgisine yaklaşıyor. FKÖ çizgisi dünya ilerici, sol hareketleri tarafından makul bir çözüm yolu olarak görülüyor.

Dileriz, Hamas’ın yeni siyasi çizgisi Filistin sorununun çözümüne katkı sağlar. On yıllardır katliamlar, ambargolar ile açık bir hapishaneye çevrilmiş ülkelerinde yaşamaya ya da ülkesini terk etmeye mecbur bırakılmış Filistinliler, bağımsız ülkelerinde özgürce yaşarlar.