Güvencesiz işçilerin 1 Mayıs talebi sigortalı iş

Volkan PEKAL
Adana

Adana’da kayıt dışı çalışmanın hakim olduğu ayakkabı, tekstil, inşaat ve tarım iş kolunda çalışan işçilerle 1 Mayıs’a giderken taleplerini konuştuk. Merdiven altı atölyelerde işçi sınıfının yüz yıllık kazanımlarından yoksun çalışan işçiler uzun saatler, sigortasız çalışmaktan yakınıyor. İlk olarak sigorta talebini dile getiren işçiler, emekli olup rahat bir hayat yaşamak istiyor. “Kıdem taziminatı”nın kaldırılacak olması ise zaten güvencesiz çalışan işçilerin gündemi değil.

Adana’nın Seyhan ilçesinde Gülbahçesi Mahallesi’nden başlayarak emekçi halkın yoğun yaşadığı Meydan, Dağlıoğlu, Gürpınar, Mirzaçelebi, Sucuzade Mahallelerini iki yanına alarak şehir merkezine kadar giden Obalar Caddesi boyunca hergün binlerce işçi sabahın erken saatlerinde yollara düşüyor. Bazılarının elinde yemeklerini taşıdıkları poşetler var. Motosiklet, bisiklet ve yaya olarak yollara düşen işçilerin çoğu ara sokaklarda konumlanmış ayakkabı ve tekstil atölyelerinde ya da mağazalarda çalışıyor. 

‘ASGARİ ÜCRET ARTIRILSIN’

Caddenin dar kaldırımlarında işe giden işçilerle 1 Mayıs’ı konuşmak istiyoruz. Telaş içerisinde yürüyen işçilerin çoğu “İşe geç kaldım” diyerek soruları yanıtsız bırakıyor. Komuşanlar da telaşla yanımızdan ayrılıyor. Yıllardır tekstilde çalışan Celal Ayhan, 1 Mayıs’ta işçilerin birlik olması gerektiğini belirterek en önemli taleplerinin sigortalarının yatırılması olduğunu söyledi. Günde 12 saat çalıştıklarını ifade eden Ayhan, 1 Mayıs günü çalışacakları için mitinge katılamayacağını söyledi. 

İNŞAAT, TEKSTİL, TARIM  SİGORTASIZ

İşine giderken ayaküstü konuştuğumuz işçilerden Ercan inşaat sektöründe çalışıyor.

Su tesisatçılığı yapan Ercan, ücretlerin çok düştüğünü belirterek asgari ücretin yükseltilmesini istedi. 1 Mayıs’a istediği halde katılamayacağını şu sözlerle dile getiriyor:, “İnşaatta el kapısındayız. Yarım saat bile zor izin alıyoruz.” 

İpek İdgü bir okulda çalışıyor. Sigortasının tam yatırılmasını talep eden İdgü, 1 Mayıs’a katılacağını, ancak bir çok kişinin tatil olmadığı için katılmayacağını söyledi. Çocukluğundan beri tekstilde çalışan Bayram Gönen isimli genç de “İşçiler artık isyan ediyor” diyerek, henüz gençken geleceği için sigortasının yatırılmasını istedi.

Deniz Öztürk’le Obalar Caddesi üzerinde karşılaşıyoruz. 4-5 yıldır tarımda çalıştığını anlatan Öztürk, “Tarımda yağmur, çamur, sıcak demeden çalışıyoruz. Tarım işinde de sigorta olması lazım” dedi. İşten sonra ev işleri yaptığını anlatan Öztürk, “Biz işteyken çocuklarımız ortada kalıyor. Sigorta olursa onlara da gelecek sağayabiliriz” dedi.

AYAKKABI İŞÇİSİ: 45 YILDA İKİ KERE EMEKLİ OLURDUM

• İsmail Aydın

Ayakkabı işçilerinin neredeyse tamamı Büyük Saat civarında tarihi Kazancılar Çarşısı içerisindeki büyük ayakkabı atölyelerinin yanı başında küçük atölyelerde çalışıyor. Ayakkabı işçilerinin yaklaşık yüzde 70’i büyük patronlardan parça başı iş alarak güvencesiz şekilde çalışıyor. Düşük ücretlerle parça başı çalıştıkları için günlük çalışma saatleri 15 saati bulan ayakkabı işçileri sigortalı çalışmalarının sorunlarını çözeceğini söylüyor. 

İsmal Aydın 53 yaşında ayakkabı işine 45 yılını vermiş, ancak hiç sigortası yatırılmamış. Çocuk yaşta bu işe başlayan Aydın, “Sigortam yatırılsa şimdiye kadar iki kere emekli olurdum” dedi. Parça başı çalışan ayakkabı işçilerinin bir düzeni, sosyal hakları olmadığını ifade eden Aydın, iş azalınca ücretsiz tatil yaptıklarını söyledi. İş bittikten  bir hafta sonra işçilerin ustalara borçlanmaya başladıklarını ifade eden Aydın,  “Sonra sezon açılınca ustaya borcunu ödemek için çalışıyor. Sigorta istedğin zaman sigorta parasını yatır yapayım diyor. Bir sigorta 650 lira nasıl yatıracaksın” dedi. Bu yüzden 1 Mayıs’ta en önemli taleplerinin sigorta olduğunu ifade eden Aydın, 1 Mayıs’a katılmaya çalışacaklarını söyledi.

Ustaların yıllardır diktikleri işlere zam yapmadığını ifade eden Necmettin Batur, “Domates 8 lira olmuş saya 2 lira. Bir çift ayakkabı dikmeye bir domates alamıyoruz. 7 sendir 10, 20 kuruşluk zamlar yapıldı. Talebimiz zam” dedi.  Batur, ustalarından izin alırlarsa 1 Mayıs’a katılmak istediğini söyledi. 

Ümit İşler, ayakkabı işçiliğinin geldiği durumu “Sigortalı iş bulunca çıktım” sözleriyle anlattı. İnşaatta çalışan İşler, yine de üç beş kuruş daha kazanmak için boş zamanında kardeşinin yanına geldiğini, taleplerinin zam olduğunu dile getirdi.