Botan Vadisi yok oluyor

Diren YURTSEVER

Botan Vadisi “güvenlik” gerekçesiyle yapılacak olan 16 barajla sular altında kalacak. Hem doğası, hem eski yerleşim alanı olması nedeniyle önemli bir özelliğe sahip olan Botan Vadisi’ndeki köprü, han, kale, cami, değirmen, kilise kalıntısı, arkeolojik kazılar; vadinin her iki yakasında bulunan köyler, bahçeler, tarım alanları, meralar, piknik alanları, barajlarla birlikte sular altında kalacak. Ayrıca barajlar, bölgede yoğun olarak bulunan Koçerlik (göçebe) kültürünü de tehdit ediyor.

Siirt ve Şırnak arasında “güvenlik” gerekçesiyle 16 tane baraj yapılıyor. Şirvan’dan başlayarak Cizre’ye kadar yapılacak olan bu barajlardan Çetin, Limak, Kirazlı ve Pervari barajları bitmiş durumda. Geriye kalanlardan 2’si proje aşamasında, diğerleri ise yapım aşamasında.

‘BARAJLAR STRATEJİK ASİMİLASYON ARACIDIR’

Bu barajların, uzun vadeli sosyolojik ve ekolojik sonuçlarını Siirt İHD Şube Başkanı ve aynı zamanda ekolojist olan Zana Aksu anlattı. Bölgede ve Siirt’teki barajların güvenlik nedeniyle yapıldığını aktaran Aksu, “Barajların yapımı halka, büyük bir istihdam alanı, iş sahası olarak lanse edildi. Aynı zamanda bu barajlardan büyük miktarda bir enerji kaynağının olduğu, buradan da ciddi bir paranın geleceği ve ülke için kalkınma esaslı olduğunu anlatarak halkı ikna etmeye çalıştılar. Fakat bu barajların çoğu güvenlik gerekçesiyle yapılıyor. Bu barajlar stratejik anlamda asimilasyon amacı olarak kullanıldı. Bu anlamda çok etkin kullanılabilecek bir araçtır. Özellikle 2002 yılından beri iktidar bunu tekelindeki şirketlere veriyor. Mesela Limak bugün iktidarın en büyük etkin araçlarından biridir. Bir yandan kendi yandaş şirketlerine büyük bir katkı sağlıyor, bir yandan da asimilasyon aracı olarak kullanıyor. Yeşil sermaye dediğimiz bir alanı da zenginleştiriyor” dedi.

YERELE FAYDASI YOK

Sosyal ve ekonomik açıdan yerele hiçbir faydasının olmadığını aktaran Aksu, “Barajlar halka herhangi bir gelir kaynağı sağlamıyor. Sadece bunların inşası döneminde çalışacak birkaç kişi için iş imkanı sağlıyor. Bu coğrafyaya herhangi bir katkısı yok. Elde edilecek gelirler de Siirt’e gelmeyecek. Özel şirketler ve devlet arasındaki sözleşmelerle gelirler özel şirketlere gidiyor. Bu barajların halkın ekonomisine yaşamına ek bir katkısının olduğu söylenemez. Ama zorla köylüler evlerini satmak zorunda kalıyor. Çünkü bu araziler kamulaştırıldı” dedi.

47 KÖYLE BİRLİKTE TARİH VE KÜLTÜREL MİRAS YOK OLUYOR

Barajların uzun vadeli olumsuz sonuçlar doğuracağını aktaran Aksu, sosyolojik ve ekolojik sonuçları anlattı: “Baraj altında kalan köyler var bu insanların bir kısmı İstanbul gibi şehirlere göç etmek zorunda kaldı. Bu durum, insanların kültür ve dilini unutmasına neden olarak asimilasyonu beraberinde getiriyor. İnsanlar coğrafyalarından koparılıyor, sürgün ediliyor. Siirt’te 47 köy sular altında kalacak. Binlerce yıllık tarihi bir miras yok ediliyor. Siirt’te barajlarla birlikte aynı zamanda tarihsel ve toplumsal bir hafıza yok ediliyor. Kentlere zorunlu göçün yaşanması beraberinde işsizliği de arttırıyor. Ekolojik anlamda ise, organik tarımı bitiriyor. Kuraklık ve çölleşmeye neden oluyor. Botan Vadisi, Siirt ve Şırnak arası en verimli topraklardır. Bu verimli araziler sular altında kalacak. Nar, fıstık gibi ürünler yetiştirilmeyecek. Hem tarım alanları, hem tarihsel anlamda, hem de özgür akan suyu ile insanların duygusuna hitap eden bir coğrafya var. Bu coğrafyanın tümünün yok olduğunu düşünün sadece kentte binalar kalacak. İnsanları doğasından koparıyor. Bu da insanların travma geçirmesine neden olacak. Çünkü doğadan kopan insan kendisini özgür hissetmez. Kazı alanında çıkarılan çoğu kalıntı baraj altında kalacak. Son yapılan kazılarda 5 bin yıl öncesine ait ilk oyun taşları bulundu. Tanrıçalara ait heykeller bulundu mesela. Bunlar göz ardı edilerek bu bölgeler sular altında bırakılmaya çalışılıyor” dedi. (Siirt/DİHABER)