Cizreli seçmen: Yaşadıklarımız ‘hayır’ demek için yeterli

Ercan AKTAŞ
Cizre

Yaşanan çatışmalı sürecin ardından referandumda nasıl bir kararın çıkacağı merak edilen şehirlerden biri de Cizre. Halkın referandum hakkındaki görüşlerini almak için önce bir kahveye gidiyoruz. Burada oturduğumuz bir masada sohbet isteğimiz kabul ediliyor. Kısa bir tanışmanın ardından geliş nedenimiz olan referandum konusunu açıyoruz. Bunun üzerine masadakiler referandum dışında her konuda sohbet edebileceklerini ifade ediyorlar. Neden konuşmak istemediklerini sorduğumuzda ise artan baskı ve gözaltılar neden gösteriliyor. Farklı masalarda sohbet etme şansımızı deniyoruz oralardan da aynı gerekçe ile ret cevabı alıyoruz.

‘TEK ÇARE HAYIR DEMEK’

Kahveden çıkıp şehrin en işlek caddesi olan Orhan Doğan Caddesi’nde ilerliyoruz. Cadde üzerinde bulunan birçok zırhlı araç ve güvenlik gücü dikkatimizi çekiyor. Cizreliler ise bu zırhlı araçlara alışkın. Çünkü neredeyse dakikada bir yanlarından bir zırhlı araç geçiyor.  Kadınların referandum hakkında ne düşündüklerini merak ettiğimiz için bir pazar yerine gidiyoruz. Pazarda da kadınlar pek konuşma taraftarı değil ancak ısrarlarımız sonucu yaşlı bir anne alışveriş yaparken sohbet isteğimizi kabul ediyor.  Anne  baskılardan dolayı yaşadığı tedirginlikle isminin yazılmasını ve fotoğrafını çekmemizi istemiyor bu isteğini kabul ederek onunla beraber hem alışveriş yapıyoruz hem de sohbet ediyoruz. Anne son bir yıl içerisinde yaşadıklarından dolayı iktidara tepkili olduğunu kızgın bir dille ifade ediyor. Öfkesini dile getiren anneye referandum hakkında ne düşündüğünü sorduğumuzda, “Yaşadıklarımız ortada Cizre’ye ve çocuklarımıza yapılanları unutmak mümkün mü?  Artık ne olacaksa olsun yeter ki bu baskıdan kurtulalım. Baskıdan kurtulmanın tek çaresi de referandumda  ‘hayır’ oyu vermektir. Bu yaşadıklarımız bitsin diye ‘hayır’ oyu kullanacağım” diye cevap verdi.

GENÇLERE YÖNELİK BASKILAR ARTIYOR

Cizre’de genç nüfus oldukça fazla ve referandumda ne karar vereceklerini öğrenmek için yoğun olarak gittikleri bir kafeye gidiyoruz. Burada gençler yaşlılara nazaran konuşma isteğimi kabul ediyorlar. Ancak onlarda gözaltına alınmaktan çekindikleri için isimlerinin yazılıp fotoğraf çekilmesini istemiyor. Gençler ilk olarak üzerlerinde artan baskıdan şikayetçi sokağa çıkma yasağının gece 11’den sonra devam ettiğini hatırlatarak akşamları bazen evlerine giderken polislerin sokakta cep telefonların içeriğini kontrol ettiğini ve birçok kişinin bu şekilde gözaltına alındıklarını belirtiler. 

‘KORKU FİLMİ SERİ OLMASIN’

Gençlere referandumu sorduğumuzda birçok Cizreli gibi onlar da AKP iktidarına yaptıklarından dolayı tepki gösteriyorlar. 16 Nisan’da ilk defa oy kullanacak olan bir genç referandumda ‘hayır’ oyu vereceğini söylüyor. Niçin hayır oyu vereceğini sorduğumuzda,  “Bodrumları ve onca yaşananları unuttunuz mu? Bakın tüm bunları bu kadar yetkisi olmadan tek adam olmadan yaptı. Şimdi anayasa değişir ve başkan olursa ve eline geçireceği yetkililerle  neler yapacağını düşünemiyorum. İşte bunun için hayır oyu vereceğim” cevabını verdi.  Diğer gençler de arkadaşlarının söylediklerine katılıyor. “Peki aranızda hiç ‘evet’ oyu verecek ya da vermeyi düşünen yok mu” diye sorduğumuzda bir genç esprili bir şekilde, “Evet, oyu vermemiz gecen sene yasadığımız korku filminin seri halinde çekilmesine yardımcı olmamız demektir. Korku filmlerini sevmeyen biri olarak ‘hayır’ diyeceğim” dedi. Gençler yaşanan sürece işaret ediyorlar ve ekliyorlar: “Bu sessizlik 16 Nisan’da bozulacak. Yaşadıklarımız ‘hayır’ demek için yeterli.” 

HDP YÜZDE 93.24, AKP YÜZDE 4.93 ORANINDA OY ALDI

İlçede şimdiye kadar AKP’nin astığı ‘evet’ pankartları dışında başka bir görsel göze çarpmıyor. HDP’liler pankart asılması konusunda bürokratik engellerle karşılaştıklarını söylüyor. Bilbord reklamları için YSK’dan gerekli izinler alınmış. Ancak Cizre kaymakamının reklam şirketi yetkililerine sözlü olarak, “Başbakan Cizre’ye gelecek. O gidene kadar bizim çalışmalarımızın reklamı olacak. Ondan sonra HDP reklamı asabilirsiniz, hatta ücretini biz ödeyebiliriz” dediği iddia ediliyor.

Bölge’de yaşanan sokağa çıkma yasaklarının ardından başka kentlere yaşanan göçler nedenleriyle birçok yerde seçmen sayısı düşerken Cizre’de ise  2 bin 267  seçmen arttı. Bu artışın başlıca nedeni olarak yaşanan yasaklar sonrasından Şırnak, Silopi ve İdil’den Cizre’ye olan göçler gösterilmektedir. 7 Haziran seçimlerinde HDP Cizre’de oyların  yüzde 91.97’sini alırken AKP’nin oy oranı ise 4.3’te kaldı.1 Kasım’da yapılan seçimde  HDP oylarını artırarak 93.24’e çıkartırken AKP ise 4.93 oranına çıkardı.

SANDIK GÜVENLİĞİ 

Referandum çalışmalarını baskı ortamında yapan HDP ise sandık güvenliğinin sağlanması için çalışmalarına devam ediyor. Sandık güvenliğine önem veren HDP, her okulda 3 bina görevlisi ve her sandığa görevli belirlemiş. Geçtiğimiz günlerde aralarında parti sözcüsü Osman Baydemir ve DTK Eş Başkanı Leyla Güven’in olduğu heyetin ziyaret ettiği ilçede yapılan ‘hayır’ mitingi engellemeler eşliğinde yapıldı. Milletvekillerinin içinde bulunduğu seçim otobüsü  Cizre girişinde durdurularak HDP’nin yasaklanan  ‘Bejin Na’ şarkısının çalınmaması konusunda uyarıldı. Heyetin daha önce Şırnak ve Silopi’de olduğu gibi Cizre’de de seçim otobüsü üzerinden halka hitap etmesine yasak gerekçesiyle izin vermedi. İlçe binasının bahçesinde çoğunun kadın ve gençlerin oluşturduğu kitleye heyettekiler hitap edebildi. Her şeye rağmen coşkulu kalabalık ‘Hayır’ ve ‘Na’ yazan flamaları dalgalandırdı.

AKP’LİLER YARDIM SÖZÜ VERİYOR

AKP’liler evet çalışmalarını ise kadın kolları ve  ilçeye gelen bakan ve milletvekilleri aracılığıyla yapıyor. Kadın kolları üyeleri ev ev dolaşarak kadınlara bir taraftan ‘evet’ oyu isterken bunun karşılığında ise sosyal yardımlaşma vakfı üzerinden kendilerine yardımcı olacaklarını söylüyor. Referandum tarihinin belirlenmesinin ardından ise ilçeye hemen hemen her hafta bir bakan, bakan yardımcısı ya da AKP milletvekili geliyor. Ankara’dan gelen bu kişilerin ise programları ilçe halkı tarafından artık ezberlenmiş. Gelen kişiler ilk önce  öğretmenevinde bazı STK temsilcileri, muhtarlar ve iş adamlarıyla bir toplantı yapılıyor. Yapılan toplantının ardından yoğun güvenlik önlemleri altında Orhan Doğan Caddesi’nde AKP’li seçmenlerin yoğun olduğu bölgede esnaf ziyareti yapılır, son olarak Cizre Belediyesi Kadın Kültür Merkezine uğranılıyor ve şehirden ayrılıyorlar. Bu program çerçevesinde, ‘evet’ çalışması yürüten AKP’lilerin her seferinde ziyaret ettiği esnafın bile değişmemesi dikkat çekici.