Maddeler bizim için değil ‘başkan’ için hazırlanmış

Halil POLAT
Mersin

Referanduma az bir süre kala Mersin’in Toroslar ilçesinde yurttaşlarla konuştuk, görüşlerini dinledik. Yurttaşlar anayasa değişikliğindeki maddeleri değerlendirirken “Oluşturulan anayasa bize hizmet etmiyor, sadece başkan için hazırlanmış maddeler.” diyor.

16 Nisan’da düzenlenecek olan anayasa değişikliği referandumuna doğru Mersin’in Toroslar ilçesindeyiz. Şöyle bir geçmiş seçimlerdeki oy oranlarına baktığımızda 7 Haziran’da AKP yüzde 27.88, HDP yüzde 24.90 MHP yüzde 23.72, CHP ise yüzde 21.05 oranında oy almıştı. 1 Kasım’da ise AKP yüzde 34.4, CHP yüzde 22.7, , HDP yüzde  21.1, MHP de yüzde  19.6 oranında almıştı. 

Peki 16 Nisan’da düzenlenecek olan anayasa değişikliği referandumunda Toroslular ne diyecek? Tercihini nasıl kullanacak? 

İlk olarak Toroslar’ın girişinde Kuvayi Milliye Caddesi’nde bankta oturan yaşlı bir amcanın yanına gidiyoruz. Referandumla ilgili görüşlerini almak istediğimizi söylediğimizde hemen söze girip,  “Aklı olan ‘evet’ demez” diyor. ‘Başkanlık sisteminin ne faydası olacak’ diyen amca, cumhurbaşkanının zaten şu an her şeyi yapabildiğini söylüyor ve ekliyor: Evet çıktığı taktirde başkanlık, padişahlık, halifelik geçerse nasıl yaşayacağız? Kısa bir soluklandıktan sonra bir gözünün görmediğini anlıyoruz. Bizi kısık gözlerle süzüyor. Ve söze giriyor: “Kör olana kadar çalıştım. 15 yıldan belli 900-960 lira maaş aldım. Nasıl geçineceğim?

Daha sonra Sami Emir ve Ahmet Tekin isimdeki yurttaşlarla konuşmaya başlıyoruz. Her ikisi de referandumda “evet” diyeceğini açıklıyor. ‘Neden evet?’ diye sorduğumuzda ise hükümetin çalışmalarından memnun olduklarını belirtiyorlar.

Mahalleleri dolaşırken ayakkabı boyacılığı yaparak geçimini sağlayan Zeki Çınar’ın yanına gidiyoruz. Biz ‘referandum’ der demez hemen çantasından ‘hayır’ broşürü çıkartıp “İnsanca yaşamak için, ülkemiz için, bayrağımız için ‘hayır’ diyeceğim” diyor. 

‘BU DEĞİŞİKLİK BİZE HİZMET ETMİYOR’

Yolun karşı tarafına geçip Sağlık Mahallesi civarında bir genç ile konuşmak istiyoruz. İsmini açıklamak istemeyerek başlıyor konuşmasına: “Oluşturulan anayasa bize hizmet etmiyor, sadece başkan için hazırlanmış maddeler.” Genç, Devlet Bahçeli’nin neden ‘evet’ dediğine anlam veremediğini belirtiyor.

Ramazan isimli yurttaş da başkanlık sistemi hakkında bir şey bilmediğini ve maddeleri okumadığını söylüyor. Ramazan, “Ancak çevremde anlatılanlara bakacak olursam ‘hayır’ diyeceğim.” diyor.

Toroslar Belediyesi civarında bulunan, Yüncü Ali’de çalışan genç bir işçi de bize kararsız olduğunu söylüyor. Genç işçi, “evet’in mi yoksa ‘hayır’ın mı yararlı olacağından emin değilim. Bundan dolayı hâlâ kararsızım” diyor.

Kuvayi Milliye Caddesi’nde anıt civarına geliyoruz. Burada bulunan demir doğrama atölyesine giriyoruz. Atölyenin sahibi Ramazan adında biri. Ramazan, “Ülkemiz, geleceğimiz için ‘evet’ diyeceğim” diyor. Ülkedeki kutuplaşmanın sebebini dış etkenlere bağlayan Ramazan, Cumhurbaşkanının bunların önüne geçtiğini söylüyor. Ramazan, “Kendimizi güvende hissediyoruz. Hayat şartları, geçim şartları ve ekonomi iyiye gidiyor ve başkanlık sistemiyle de bunlar devam edecek” diyor.  Atölyede çalışan bir genç işçi ile de göz göze geliyoruz ancak ‘Ben konuşmazsam daha iyi olur’ diyor. 

HERKES BİRBİRİNE DÜŞMAN OLDU

Toroslar ilçesinin Akbelen Mahallesi’nde de bir fırının önüne gidiyoruz. Fırında çalışan işçiden görüşlerini almak istiyoruz ancak konuşmak istemiyor. Onun yerine fırın sahibiyle konuşuyoruz. Fırın sahibi referandumda ‘hayır’ oyu vereceğini söylüyor. Nedenlerini de şöyle sıralıyor: “Parlamenter sistemden memnunum. Anayasa böyle bir günde değişecek bir şey değil. Gece yarısı görüşmeler sonucunda çıkan bu anayasayı kabul edemeyiz. Uzunca bir süre tartışmamız gerekiyor.” Parlamenter sistemden tam anlamıyla memnun olup olmadığını da soruyoruz, o da cevap veriyor: “Aksayan yönlerinin olduğu açık ama parlamenter sistemi onarmak yerine neden başkanlık?” Fırın sahibi ülkenin kutuplaştırıldığını söylüyor ve bu konudaki rahatsızlığını anlatıyor bize: “Hayır da çıksa ‘evet’ de çıksa bir an önce bu referandumun bitmesini istiyorum. Herkes birbirine düşman oldu.” diye ekliyor sözlerine. 

‘SİSTEM BANA VE ÜLKEYE UYGUN DEĞİL’

Giyim dükkanının içinde genç bir arkadaşla sohbet ediyoruz. İsmi Sinan. Sinan, anayasa değişikliğinin kendisine ve ülkesine uygun olmadığını düşünüyor ve bundan dolayı ‘hayır’ oyu kullanacağını söylüyor. Mahmut Acar isimli yurttaş da ‘evet’ verme gerekçesini şöyle açıklıyor: “Hükümet hastane yaptı. Çift başlı hükümetin yerine tek başlı sistemi istiyorum. 63 yaşındayım benzin kuyruğunda, tüp kuyruğunda, yağ kuyruğunda çok bekledim” 

‘TAYYİP BİZİM BABAMIZ’

Daha sonra “Tayyip bizim babamız” diyen bir yurttaş ‘Benimle röportaj yapın’ diyor ve yanına gidiyoruz. Bülent Bolat ismindeki yurttaş ‘evet’ gerekçelerini anlatıyor: “Kendim için, hükümet için, bu halk için ‘evet.’  Bir dükkanın önündeyiz. Dükkanın önünde oturan üç kişiye görüşlerini soruyoruz ve ‘hayır’ cevabı alıyoruz. “Tipik bir Ortadoğu ülkesi olmak istemiyoruz” diyorlar.

‘ÇEVREMDEKİ ÜLKÜCÜLER 'HAYIR' DİYOR’

Meslik lisesinden mezun olmuş genç bir arkadaşla konuşuyoruz. Kendisinin MHP'li olduğunu ancak referandumda 'hayır' oyu kullanacağını söylüyor. Neden diye sorduğumuzda ise “Hükümetin çalışmalarını ve izledikleri politikaları beğenmiyorum” diyor ve ekliyor: “Çevremdeki ülkücü arkadaşlarım da böyle düşünüyor. Devlet Bahçeli'nin ne yapmaya çalıştığını anlamıyoruz.” Genç bir arkadaşla daha karşılaşıyoruz. Referandumla ilgili görüşlerini almak istiyoruz. “Ben ‘hayır’ diyeceğim. Maddeleri okudum. Maddelerde kesinlikle bizim için hiçbir şey yok. Cumhuriyeti zedeleyecek bir anayasa olduğunu düşünüyorum" diyor. Genç, ‘evet’ oyu kullanacaklara da soru sormak istediğini söylüyor: “Bu kadar yetkiyi evde babanıza verir miydiniz?”