Tek çivi çakmadan milyarları götürdü
Yabancı sermayenin, spekülatif yatırımlarla yaptığı kâr transferleri doruk noktasına çıktı. Türkiye adeta sıcak para cenneti oldu. Tek bir çivi çakmadan, tek bir fabrika bile inşa etmeden borsa ve kamu borçlanma senetlerine yatırım yapan yani “paradan para kazanan” yabancı sermaye milyarlarca lira kâr elde etti.Sı
Sıcak para girişiyle ödemeler bilançosunda bir ölçüde denge sağlanmaya çalışılırken, ülkenin kaynakları da adeta tekellere peşkeş çekildi. Yabancı sermaye son 25 yılda borsa ve kamu borçlanma senetlerine toplam 102.8 milyar dolar yatırdı. 42.8 milyar liralık kârı ülkelerine transfer etti. Yabancı sermaye halen 90 milyar dolarlık hisse senedi ve portföy sahibi. Asıl soru ise tekellere aktarılan bu kârın bedelini kim ödüyor?
Dünya gazetesinin yaptığı araştırmaya göre; 1983’ten itibaren başlatılan dış ticaret, ödemeler dengesi ve kur rejiminin liberalize edildiği, finans ve sermaye piyasasının ayaklarının oluşturulduğu “Serbest piyasa ekonomisine geçiş” sürecinde Türkiye, sıcak paracılar için kârlı bir alan haline geldi.
AKP DÖNEMİNDE REKOR KIRILDI
Borsa ve DİBS’e yatırım amaçlı sıcak para girişleri özellikle son 9.5 yılda rekor kırdı. 1986-2002 dönemini kapsayan 17 yılda toplam 16 milyar 732 milyon dolar olan girişler, 2003 başından bu yılın nisan sonuna kadar olan yaklaşık 9.5 yıllık dönemde ise 86 milyar 49 milyon dolara ulaştı.
2002’de 1.5 milyar dolar dolayında gerçekleşen sıcak para girişi 2003’de 4 milyar dolara yaklaştı, 2004’te 9 milyar doları aştı. 2005 yılında 15 milyar dolara yaklaşan, 2006’da da 11.4 milyar dolar olan girişler, 2007’de 2.8 milyar dolarla hız kesti. Küresel kriz süreci ile birlikte 2008’de 3.8 milyar dolarlık bir çıkış yaşanırken, krizin derinleştiği 2009’da da 2.9 milyar dolarla düşük kaldı. Son iki yılda ise girişler yeniden hızlandı; borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) yatırımları için, 2010’da toplam 19.6 milyar, 2011’de de 19.3 milyar dolarlık sıcak para girişi yaşandı. Bu yılın ilk dört ayında ise sıcak para girişleri 5 milyar 852 milyon doları buldu.
2003 başından bu yana yaşanan yoğun sıcak para girişleri paralelinde, İMKB ve devlet iç borçlanma senetlerinden elde edilerek yurt dışına aktarılan kârlar da hızla büyüdü. Ancak yapılan kâr transferinin girişlere oranı önceki döneme göre azaldı. Önceki 17 yılda 12 milyar 189 milyon dolarla neredeyse bu dönemdeki girişler kadar bir kâr transferi yaşanırken, sonraki dönemde 86 milyar doları aşan girişe karşılık, kâr transferi 30 milyar 641 milyon dolar oldu.
Bu dönemde sıcak paracı yabancı sermaye, İMKB ve devlet iç borçlanma senetleri yatırımlarından yılda 3-3.5 milyar dolar arasında kâr transferi gerçekleştirdi. Bu yılın ilk dört ayında transfer edilen tutar ise 1 milyar 548 milyon dolar olarak gerçekleşti.
(HABER MERKEZİ)
SPEKÜLASYON YATIRIMDAN DAHA KÂRLI
2003-nisan 2012 döneminde “parayla para kazanmak için” getirdikleri sıcak para ile borsa ve kamu kağıtlarına yatırım yapanların, anılan dönemde, Türkiye’de katma değer yaratan, istihdamı artıran ve cari açığı küçülten “doğrudan yatırımlar”ı gerçekleştiren yabancı yatırımcılardan çok daha fazla kazanıp ülkesine aktardığı dikkati çekti. Söz konusu dönemde toplam 115 milyar dolar dolayında bir doğrudan yatırım girişi olurken, bu alandaki kâr transferi 19 milyar dolar dolayında gerçekleşti. Bu da yabancılar açısından Türkiye’de paradan para kazanmanın, doğrudan reel yatırıma göre daha kârlı olduğunu gösterdi.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
