HIV taşıyıcısı işçinin hukuk zaferi

‘HIV pozitif’ hastalığına 2006 yılında yakalanan ve o günden sonra özellikle çalışma yaşamında ayrımcılıklara maruz kalan işçi T.A.A, 8 yıllık hukuk mücadelesini kısmen de olsa kazandı. HİV pozitif hastası olduğu için 2008 yılında iş akdi feshedilen T.A.A., yerel mahkemede verdiği hukuk mücadelesinde sonuç alamayınca Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuru yapmıştı. T.A.A.'nın "eşitlik ilkesi", "özel hayata saygı" ve "adil yargılama" haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle yaptığı başvuru AYM tarafından karara bağlandı. 

AYM, başvurucu T.A.A.'nın iddialarını kabul etti ve tazminat almasına karar verdi. Böylelikle T.A.A, Kasım 2009 yılında başladığı hukuk mücadelesini 2017 yılının Şubat ayında kısmı olarak kazanmış oldu. 

8 YILLIK HUKUK MÜCADELESİ

T.A.A., iş akdini sonlandıran söz konusu şirket hakkında 5 Kasım 2009 da il davasının Karşıyaka 2. İş Mahkemesi'ne alacak davası olarak açtı. Dava dilekçesinde HIV pozitif olduğu gerekçesiyle 2008 yılı Şubat ayından beri iş yerinden uzaklaştırıldığı, ücretinin ödenmesine rağmen çalışmasına izin verilmediği belirtmişti. T.A.A., iş yeri hekiminin talebi üzerine Ege Üniversitesi'nden çalışmasına engel bulunmadığı yönünde rapor da almıştı. T.A.A., başvurusunda o andaki zor durumundan yararlanılarak sanki kendi istediğiyle ayrılmış gibi gösterilip bu doğrultu da birçok belge imzalatıldığını prim adı altında kendisine ödeme yapıldığını oysa iş yerinde prim usulü çalışma olmadığını da belirtti. Ayrıca sağlık bilgilerinin özel hayatın ihlal eder şekilde açıklandığı belirti ve İş Kanunu'nun 5. maddesinin dayanarak ayrımcılık yasağı tazminatı ve manevi tazminat ödenmesine hükmedilmesi, duruşmalarının kapalı yapılması ve kararda ad soyadı bilgilerinin yer almamasının taleplerinde bulundu.

İLK KARAR: ÖZEL HAYAT İHLAL EDİLMEDİ

Ancak mahkeme 24 Şubat 2011 tarihli kararında davacı T.A.A.'nın işveren, işveren yetkili ya da iş yeri hekimi tarafından sağlık bilgilerinin açıklandığı ve özel hayatının ihlal edildiği iddiasının doğru olmadığını belirterek, manevi tazminat talebini reddedilmesini kararı verdi. Öte yandan mahkeme T.A.A.'nın iş yerinde "işçilerin sağlıklarının korunması" gayesiyle de olsa çalıştırılmasının ayrımcılık niteliği taşıdığı gerekçesine yer vermiş ve iş verinin eşit davranma borcuna aykırı davrandığı tespit edilerek, İş Kanunu'nun 5. maddesi kapsamında talep edilen tazminatın kısmen kabule karar vermişti. 

YARGITAY KARARI BOZDU, DAVA REDDEDİLDİ

Daha sonra her iki tarafta mahkemenin kararını temyize gösterdi. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 1 Kasım 2013 tarihinde İş Mahkemesi'nin verdiği kararı bozdu. Bozma üzerine yapılan yeniden yargılamada İş Mahkemesi, 20 Mart 2014 tarihinde davanın reddine karar verdi. Karar daha sonra Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından onandı.

AYM'YE BAŞVURU

Bunun üzerine T.A.A., 5 Aralık 2014 tarihinde AYM'ye başvuruda bulundu. T.A.A., 2 bin 269 TL maddi ve 20 bin TL manevi tazminat talebinde bulundu ayrıca kimliğinin kamuya açık belgelerde gizli tutulmasını talep etti. 

ADİL YARGILAMA HAKKI VE ÖZEL HAYATA SAYGI İHLAL EDİLDİ

AYM, konuya dair 1 Şubat günü kararını açıkladı. AYM, kararında kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulmasını talebini kabul etti. Eşitlik ilkesiyle birlikte incelenen özel hayata saygı ile maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi, yargılanın üçüncü kişilere kapalı yapılması talebinin reddi nedeniyle özel hayata saygı ve makul sürede yargılama haklarının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna da karar verdi.

AYM, kararın bir örneğinin ihlal sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Karşıyaka 2. İş Mahkemesine gönderilmesine da karar verdi.

YARGILAMANIN AÇIK YAPILMASINA TAZMİNAT

AYM, yargılamanın yerel mahkeme tarafından üçüncü kişilere kapalı yapılmasından kaynaklı başvurucuya takdiren 8 bin TL manevi tazminat ödenmesine, yargılamanın uzunluğu sebebiyle başvurucuya takdiren 4 bin 800 TL manevi tazminat ödenmesine ve tazminata ilişkin diğer taleplerin reddine karar verdi. 

Öte yanda AYM, "eşitlik ilkesinin" özel hayata saygı, maddi ve manevi varlığı korunması ve geliştirilmesi haklarının ihlalleriyle birlikte incelendiğini mahkeme, "eşitlik ilkesinin" ihlal edildiği gerekçesiyle T.A.A.'nın talep ettiği ayrımcılık tazminatı içinde "Yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın Karşıyaka 2. İş Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesinin başvurucunun ihlal iddiası açısından yeterli bir tazmin oluşturduğu anlaşıldığından başvurucunun anılan haklara ilişkin tazminat taleplerinin reddine" kararı verdi.(DİHABER)