01 Mart 2017 14:49

Evrimin en son örneği: Arsenikten zehirlenmeyen insanlar

Güney Amerika’da Quebrada Camarones halkı üzerinde yapılan bir bilimsel araştırmada bölge halkının Arsenike karşı bağışıklık geliştirdiği gözlemlendi.

Paylaş

MEB, 2017-2018 öğretim yılında uygulanmaya başlanacak müfredat taslağında “Hayatın başlangıcı ve evrim” ünitesini lise son sınıf biyoloji dersin programından çıkardı. Uygulamadan, birçok bilim insanının, öğrencinin, velinin tepkisini çekmesine rağmen vazgeçilmedi. Türkiye’de evrim müfredattan çıkarılırken evrim teorisini güçlendiren yeni kanıtlar bulunuyor.

Güney Amerika’nın Atacama Çölünde yer alan Quebrada Camarones bölgesi halkı üzerinde yapılan bir bilimsel araştırmada, bölgede yaşayan insanların arsenike karşı kaydadeğer bir direnç geliştirdiği tespit edildi. Araştırma, insan evriminin hâlâ devam ettiğine dair sonuçlar ortaya koyuyor.  

Kırmızı Tilki sitesinde yayınlanın habere göre, Santiago’daki Şili Üniversitesi’nden araştırmacılar, su kaynaklarının yüksek oranda arsenik ile kirlenmiş olduğu bu bölgede yaşayan insanların arsenike karşı kaydadeğer bir direnç geliştirdiğini tespit etti. 

Sonuçları American Journal of Physical Anthropology dergisinde yayınlanan araştırma, zaman içinde kazanılan bu özelliğin genetik köklerini ve evrimsel çerçevesini de izah ediyor.

AS3MT ADLI ENZİM KORUYOR

Vücudun arsenikten etkilenmemesi AS3MT adlı enzim sayesinde oluyor. Bu enzim arseniki monometilarsonik (MMA) asit veya dimetilarsinik (DMA) asit adlı iki bileşikten birine dönüştürebiliyor. DMA, daha az zehirli olan bir bileşik. Dolayısıyla arseniki DMA’ya çeviren AS3MT enzim varyantlarına sahip olan insanlar zehri kolaylıkla metabolize ediyor.

İşte Şilili araştırmacıların en önemli bulgularından biri de çölde yaşayan insanların diğer insanlara göre çok daha yüksek düzeyde DMA-üretici AS3MT enzimine sahip olması.

HALKIN YÜZDE 68’İ BU GENE SAHİP

Şili Üniversitesi’nden Mario Apata ve meslektaşları, ülkenin üç farklı bölgesinden 150 insanda AS3MT ile ilişkili gen türlerini araştırdılar ve Atacama Çölünde yaşayan Camarones halkında zehre karşı koruyucu türlerin ciddi oranda yüksek olduğu sonucuna ulaştılar.

Camarones halkının yüzde 68’i bu gene sahipken diğer popülasyonlarda bu oran yüzde 48 ve yüzde 8’de kaldı. Araştırmacılar, “Bulgularımız zehirlenmeme özelliğinin bu insanlarda arsenikle kirlenmiş bir ortamda hayatta kalmak için gelişmiş bir uyum mekanizması olduğunu gösteriyor” diyorlar.

EVRİM HÂL DEVAM EDİYOR

Araştırma, bu haliyle çağdaş insan topluluklarında evrimin hala devam ettiğine dair önemli bir kanıt teşkil ediyor. Dünyanın en kurak sıcak çölü olarak bilinen Atacama Çölünde su bulmak çok zor olduğu için burada yaşayan canlılar, su olarak, deyim yerindeyse ne bulurlarsa onu içmek zorundalar. Bölgedeki arsenik kirlenmesi sıklıkla 1 mikrogram/litre düzeyini aşıyor ve bu oran Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen güvenli sınırın 100 kat üstünde. Dolayısıyla bu bölgede hayatta kalabilen insanlar, sadece bu çok kuvvetli zehre karşı bir tür direnç geliştirmiş olanlardı.

LAKTOZ TOLERANSIYLA KIYASLANIYOR 

Konuyla ilgili New Scientist’te yer alan habere göre araştırmacılar, arsenik direnci gelişimini, çağdaş insan evriminin çok bilinen başka bir örneği olan laktoz toleransı gelişimiyle kıyaslıyorlar. İnsanların yaşamlarının her döneminde süt ürünlerini sindirebilmeleri, laktoz toleransı gelişimi sayesinde mümkün oluyor.  Evanston'daki Northwest Üniversitesi'nden Aaron Miller, “Arsenik toleransındaki yükselmenin laktoz toleransının hızla yayılması ile kıyaslanabileceği fikrindeyim. Her iki vaka için incelediğimiz zaman aralıkları kesin bir karşılaştırmaya imkan veriyor” diyor.  (HABER MERKEZİ)

ÖNCEKİ HABER

Tutuklu gazeteci Tunca Öğreten cezaevinde evlendi

SONRAKİ HABER

KESK üyeleri: İşimizi geri istiyoruz, alacağız

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...