Gazetecilere iktidar kıskacı: 5 yılın gözaltı rekoru 2016’da

Bağımsız İletişim Ağı Bianet, 2016 Medya Gözlem Raporu’nu açıkladı. Geçtiğimiz yılın toplu rakamları ile tespitleri içeren rapora göre hapishanedeki gazeteci sayısında artış dikkat çekici. Raporda dikkat çeken bir başka nokta ise  yayın yasakları ve yayın kapamalarındaki artış. Raporun detayların bir bölümü şöyle:

BİA MEDYA GÖZLEM RAPORU

“2016, Hükümetin toplumsal uzlaşı, barış ve özgürlükleri güçlendirmek yerine, güçlendirilmiş Cumhurbaşkanlık sistemini getirecek Anayasa değişikliğini toplumsal kutuplaşmaya dayattığı, darbe girişimini medya ve akademisiyle tüm muhalif sesleri susturmak için kullandığı bir yıl oldu” denilen raporda, “2016 yılında tutuklu gazeteci sayısının 31’den 131’e nasıl çıktığını, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin etkin hak arama yolu olmaktan çıkarıldığını, kanun hükmünde kararnameler (KHK) ve diğer idari yapıların eleştirel medya ve toplum üzerinde Demokles’in Kılıcı işlevi gördüğünü gözler önüne serdi” ifadeleri kullanıldı.

CEZAEVİNDEKİ GAZETECİ SAYISINDA REKOR ARTIŞ

Rapora göre, 2016 yılına 31 gazeteci hapishanelerde girdi. Tarihler 1 Ocak 2017’yi gösterdiğinde ise bu sayı sayı, Kürt medyası, Cumhuriyet gazetesi ve Gülen Cemaati’ne yakın medyaya yönelik operasyonlarla birlikte, 131’e çıktı.

2017’ye hapishanede giren 131 gazeteciden 18’i hükümlüyken 7’si halen yargılanıyor, 106’sıysa soruşturma geçiriyordu.

Bu gazetecilerin 81’i “FETÖ” soruşturması kapsamında tutuklanırken 31’i de PKK örgütüyle ilişkilendirilen Kürt medyası çalışanlarıydı. Cumhuriyet gazetesinin 11 yazar, yayın yetkilisi ve muhabiri de “FETÖ/PKK’ye yardım veya propagandası” suçlamasıyla tutuklandı.

Ayrıca, beş gazeteci de çeşitli “yasadışı örgütlere üyelik” suçlamasıyla, biri de üç örgüte birden üye olmaktan (Ergenekon Mersin Teşkilatı, Türk İntikam Birliği Teşkilatı ve İç Örgüt) cezaevlerinde tutuluyor. 2 gazeteci ise “Cumhurbaşkanı’na hakaret” ve “Devlet büyüklerine hakaret”ten tutuklandı.  Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin açıkladığı son verilere göre ise şu anda cezaevinde bulunan gazeteci sayısı 155.

201 GAZETECİ GÖZALTINA ALINDI

Yine rapora göre “2016 yılında en az 201 gazeteci ve medya çalışanı (21’i KHK ile kapatılan medya organlarına çalışanlar olmak üzere) görev yaparken gözaltına alındı. Son beş yılda ağırlık verilen “güvenlik” politikaları nedeniyle gözaltına alınan medya temsilcilerinin sayısı 463’ü buldu”.  2012 yılında 31 olan habercilere yönelik gözaltı, 2013’te 39, 2014’te 72, 2015’te 120’ye çıktı;

56 SALDIRI, 118 GAZETECİYE TEHDİT

2016 yılında çatışma ve eylem bölgelerinde görev yapan medya çalışanlarından 56’sı saldırıya uğradı. Bu dönemde altı medya organı da saldırının hedefi olurken bir Suriyeli gazeteci de öldürüldü. Yine geçen yıl, 118 gazeteci ve beş medya kuruluşu tehdit görmüştü.

2016 yılında 12 gazeteci dahil toplam 16 kişi, “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten ve Ceza Kanunu’nun (TCK) 299. Maddesinden kaynaklı olarak toplam 15 yıl 4 gün hapis (6 yıl ve 2 ayı ertelemeli) ve 42 bin TL adli para cezasına mahkum edildi. 13’ü gazeteci toplam 31 kişi de 299. Maddeden açılan davalardan aklandı.

29 YAYIN YASAĞI, 179 MEDYAYA KAPAMA

2016 yılındaki darbe girişimi sonrası, OHAL ve KHK üzerinde medya temcileri tutuklanması, çalıştıkları gazete, dergi, radyo ve televizyonlarının da kapatılması, hukuk devletinin de sonunu getirdi. 2016’da 778 basın kartı iptal edilirken, 54 gazetecinin mal varlığına el konuldu; kimi geçici toplam 29 yayın yasağı oldu; KHK ile 179 medya ve yayın işletmesi kapatıldı; 46 gazetecinin pasaportu iptal edildi; 3 akreditasyon ayrımcılığı gerçekleşti. Ayrıca, 300 Twitter hesabı, 33 Youtube, 79 İnstagram linki, 323 haber, 76 site sansüre uğradı.

TMK: 13 GAZETECİYE 32 YIL 8 AY HAPİS

Çözüm sürecinin buzdolabına kaldırılmasının ardından başlayan çatışmalı süreç hak savunucuları ve siyasetçilerle birlikte gazetecileri de yargı kıskacına alınmasına neden oldu: 2016 yılında 13 gazeteci, vize serbestisi için Avrupa Birliği ile müzakere konusu edilen Terörle Mücadele Kanunu (TMK) uyarınca 32 yıl 8 ay 3 gün hapse mahkum edildi. 2016 sonu itibariyle 73 gazeteci (38’i Özgür Gündem dayanışmasından) bu maddeden toplam 547 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyordu.

KHK’LAR MEDYADA 10 BİN İŞSİZ YARATTI

Geçen yıl 2 bin 708 gazeteci ve medya çalışanı işten çıkarıldı veya işten ayrılmaya itildi. Ancak TGC, KHK ile 179 medya ve yayın işletmesinin kapatılmasıyla işsiz kalanların sayısının 10 bini bulduğunu açıkladı. Bu rakam 2015 yılında 348, 2014 yılında 339 gazeteci, yazar ve medya çalışanının işine son verilmesi ya da istifaya zorlanması söz konusuydu. 2013’te bu sayı 143’tü.