Mağdur kadın, medyada ‘provokatif fail’ olarak sunuluyor.

Hrant Dink Vakfı’nın Medyada Nefret Söylemini İzleme Çalışması kapsamında hazırladığı "Türkiye Medyasında Kadınların Temsili: Gazete ve İnternet Haberciliği Raporu" yayınlandı.

Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Feyza Akınerdem’in hazırladığı raporda, önceden belirlenen anahtar kelimeler üzerinden yapılan taramaya takılan haberlerden rastgele seçilenler ele alınıyor.

Dikkat çekici tespitlere yer verilen raporda, kadınların faili yahut mağduru olduğu olayların haberleştirilme süreçleri toplumsal cinsiyet açısından değerlendiriliyor. Rapora göre medya, şiddet görmüş mağdur kadını provokatif fail’ olarak sunuyor.

FAİL KADINSA BAŞLIKTA CİNSİYET VURGULANIYOR

Raporda, "Kadın canlı bomba ile beş kişi tutuklandı" başlıklı bir haber ele alınarak şöyle deniliyor: “Failin cinsiyeti, haberin konusunda başat bir nitelik taşımamasına rağmen vurgulanıyor. Diğer faillerin cinsiyeti varsayılan olarak kabul edilerek haberde dile getirilmiyor; başka bir deyişle, canlı bomba eylemcilerinin cinsiyeti erkek olarak varsayılıyor. Kadın fail, makbul kadınlıktan sapma gösterdiği için parlatılıyor ve haberin manşetine taşınıyor ”

MAĞDUR KADIN PROVAKATİF BİR FAİLE DÖNÜŞTÜRÜLÜYOR

Rapora göre kadın cinselliği medyada "erotik, metalaştırıcı ve küçük düşürücü temsillerle" dolaşıma sokuluyor. "Pornografik temsil"in çizilen "makbul" sınır "aşılınca" kullanıldığının belirtidiği raporda, “Bu gibi durumlarda temsilin göstereni, her zaman makbul olmayan kadınlık halleridir. Bu temsillerde kadınlar sadece erkek bakışının nesnesi değildirler, aynı zamanda sansasyonel bir durumun faili ya da kendisine yönelik cinsel saldırının provokatörü olarak çerçevelenirler. Böylece hem cinsellik, kadınlık hallerinin normalden taşan, sınırı ihlal eden bir durumu olarak temsil edilir; hem de normalden taşan, sıra dışı, sansasyonel ve şiddet içeren olaylar cinsel metaforlarla haberleştirilir” ifadeleri kullanılıyor.

Erotik görsellerin tecavüz ve cinsel istismar haberlerinde sıkça kullanılmasının altının çizildiği raporda, bunu da sadece ‘kadının nesneleştirilmesi’ olarak ifade etmenin yetersiz kalacağı ortaya konuluyor. Raporda, bazı haberlerde kullanılan metin ve fotoğrafların, olayın mağduru olan kadınları "provokatif bir failliğe" dönüştürmeye çalıştığı vurgulanıyor.

MAĞDUR KADINLARA ‘KIŞKIRTICI’ RÖLÜ YÜKLENİYOR 

“Haberde kullanılan görsel ve yazılı metindeki cinsel çağrışımlar, toplumsal cinsiyet rejiminin kadınlar açısından nasıl eşitsiz biçimde işlediği meselesini tartışılmaz, konuşulmaz hale getirir” denen raporda, mağdur kadınların "kışkırtıcı" olarak konumlandırıldığı anlatılıyor: Kadınlar sistematik şiddetin değil, kendi iddialarının, görünüşlerinin, taleplerinin kurbanı gibi sunulmuş olurlar. Şiddet, bu "taşkın" kadınlığın normal bir sonucu olarak haberin satır aralarında yerini alır.

ŞİDDETİN FAİLİ ERKEKSE GİZLENİYOR

Raporda kadınların mağdur olduğu, şiddete uğradığı ve öldürüldüğü olayların, genellikle fail olan erkeklerin değil mağdur olan kadınların merkeze alınarak haberleştirildiği aktarılıyor. (MEDYA SERVİSİ)

“Manşete çekilen ve haber metninde üzerinde durulan konu, fail ya da mağdur olarak kadının ne yaptığıdır” denilen raporda, “Kadının fail olduğu cinayet haberinde cinayet silahına, cinayet saatine, maktulün savunmasızlığına, kadının planlı olduğuna yapılan bütün vurgu, erkeklerin fail, kadınların mağdur olduğu haberlerde yok olur” ifadelerine yer veriliyor.

SİYASİ AYRIMCILIK

Öte yandan kadına yönelik ayrımcılığın siyasi ve ırk temelli olarak da yapıldığı ele alınıyor.

Bu ayrımcılığa örnek olarak ise Takvim gazetesinin ‘Heval bu ne hal’ ve ‘Grup fezleke’ manşetleri ve farklı gazetelerin Suriye uyruklu kadınlara ayrımcılık içeren haberleri gösteriliyor.