Kesintilerin sebebi arıza değil, gaz yokluğu!

Doğal gaz çevrim santrallerine verilen gazın hane kullanımı gerekçesiyle azaltılması, kış saati uygulamasının elektrik tüketimini arttırması, dolardaki yükseliş ve elektrik iletim altyapısındaki yetersizliklerin kesintilere neden olabileceği uyarısını günler öncesinden yapan EMO dün de TEİAŞ ve Bakanlığın aralık ayı verilerini değerlendirdi. EMO’nun değerlendirmesine göre, havaların soğuması nedeniyle doğal gaz tüketimi 1 Aralık itibariyle günlük 197.7 milyon metreküpe kadar yükseldi.

Doğal gaz dış alımında yaşanan sıkıntı ise 25 Aralık verilerinde 156.7 milyon metreküpe düşüşle kendisini gösterdi. Yani Türkiye’nin dışa bağımlı olarak temin ettiği doğal gaz kaynağı 1 Aralık 2016 tarihine göre 25 Aralık’ta yüzde 20.7 azaldı. Elektrik üretimi için 1 Aralık 2016’da doğal gazın yüzde 19’una denk gelecek şekilde 38.4 milyon metreküpü kullanıldı.

İTHAL KÖMÜRÜN PAYI ARTTI

Ancak 14 Aralık’tan itibaren doğal gaz tüketimindeki elektriğin payı yüzde 10’a gerilerken, bu oran ay içinde yüzde 4’e kadar düştü. Elektrik üretiminde doğal gazın payı aralık 2015’te yüzde 41 iken bu yıl yüzde 29.34’e gerilemiş oldu. Alım garantisiyle teşvik edilen kömür santralleri ise üretimlerinde herhangi bir artış göstermedi. Hidrolik santrallerin aralık ayı üretimindeki payı da 2015 yılındaki yüzde 18.35 düzeyinden yüzde 24.39’a çıksa da, toplamda hidrolik, rüzgar, jeotermal ve kömürden oluşan yerli kaynaklarla yapılan üretim artışı doğal gaz santrallerindeki düşüşü karşılamaya yetmedi. İthal kömüre dayalı termik santrallerden yapılan üretim aralık ayında 2015 yılına göre 944.6 milyon kilovat saat arttı. Böylece ithal kömürün elektrik üretimindeki payı yüzde 16.8’den yüzde 19.8’e çıktı.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Ali Ekber Çakar, sanayide ve yaşamda ciddi sorunlara yol açan elektrik kesintileriyle ilgili açıklamaların gerçeği yansıtmadığını ileri sürdü.

Ali Ekber Çakar, yaptığı açıklamada, geçen hafta yaşanan elektrik kesintilerinin gündelik yaşamı aksatan, yaşam kalitesini düşüren, ciddi ekonomik kayıplara yol açan ve bazı yerlerde hâlâ devam eden elektrik kesintilerinin soğuk hava şartlarından dolayı iletim şebekesinde yaşanan arızalarla açıklanamayacağını belirtti.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının, sorunun temelinde yatan nedenleri sakladığını öne süren Çakar, sorunun BOTAŞ’ın soğuk hava nedeniyle ısınma amaçlı doğal gazı artırıp elektrik üretimindeki payı yüzde 38’e ulaşan doğal gazı azaltarak kesmesinden kaynaklandığını açıkladı.

Bölgede üç santralin üretiminin durduğunu vurgulayan Çakar, diğer santrallerde üretilen elektriğin ihtiyacı karşılamaması nedeniyle planlı kesintiler uygulandığına işaret etti ve ekledi: “Bu gelişmeleri, yoğun kış şartları nedeniyle iletim şebekesinde yaşanan arızalar izlemiş, elektrik kesintisi nedeniyle doğal gaz yakıtlı kazan ve kombiler de çalışmayınca insanlar konut ve işyerlerinde soğuk ve karanlıkla karşı karşıya kalmış, aydınlatılamayan işyerleri kapanmış, fabrikalarda üretim ve milyonlarca liralık üretim kaybı oldu.”

DIŞA BAĞIMLILIK ENERJİDE YÜZDE 76

Çakar, sıkıntının neden olduğunu açıklarken 2002’den bugüne, birincil enerji arzında yerli kaynakların payı yüzde 31.6’dan yüzde 24’e gerilediğini ve enerjide dışa bağımlılık oranının yüzde 76’ya ulaştığına dikkat çekti.

Çakar, 14 yıldır hükümette olan iktidarı olumsuz kış koşullarından şikayet etmeyi, tüketim çılgınlığını bir kenara bırakıp, gerçeklerle yüzleşmeye çağırarak,  “Enerji yönetimini toplum çıkarı doğrultusunda enerji politikalarının uygulanması için odamızın, TMMOB’ye bağlı diğer mühendis odalarının ve TMMOB’nin önerilerini dinlemeye, anlamaya, kavramaya, uygulamaya çağırıyoruz” dedi.

KESİNTİLER SANAYİNİN CAN DAMARINI VURDU

Yaşanan elektrik kesintilerine ilişkin açıklama yapan Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Tarkan Kadoğlu, son dönemde yaşanan elektrik kesintilerinin sanayinin can damarı olan İstanbul, Sakarya, Kocaeli ve Çorlu gibi kentlerde ciddi üretim kayıpları yaşanmasına neden olduğunu vurguladı.

Yıllardır enerji fiyatlarından yakındıklarını. en önemli maliyetlerinin yüksek enerji fiyatları olduğunu ifade eden Kadoğlu, “Ancak elektrik kesintilerinin yarattığı üretim kaybı, sanayinin yüksek enerji fiyatlarından oluşan maliyetlerinden çok daha ciddi rakamlara ulaştı. Bu sorunun artık planlı, koordineli ve eylem odaklı bir strateji çerçevesinde kalıcı olarak çözülmesi gerekmektedir” tespitini yaptı.

MMO’NUN ÖNERİLERİ

Makina Mühendisleri Odası (MMO) elektrik kesintilerin yaşanmaması için şu önerileri getirdi:

- Doğal gaz depolama ve sıvılaştırılmış gaz terminali yatırımları hızla sonuçlandırılmalıdır.

- Yeni elektrik tesisi kurma yöntemi yerine, yıllardır yenilenmesi ihmal edilen santrallerde ciddi bakım, onarım, iyileştirme çalışmaları hızlı bir şekilde yapılmalıdır.

- Mevcut elektrik iletim şebekesinin, mevsimsel, aylık hatta günlük olası olumsuz şartlarda da; sorunsuz ve devre dışı kalmadan işletilebilmesi için değişik alternatifler öngören etüt ve planlamalar yapılmalıdır.

- 2005-2015 döneminde Avrupa’da enerji yoğunluğu yüzde 16 azalırken, ülkemizde yüzde 7 artmıştır. Enerji yoğunluğunun düşürülmesine çalışılmalıdır.

- Bütün bu önlem ve uygulamalarla karşılanamayan elektrik ihtiyacı için başta rüzgar, güneş, jeotermal olmak üzere yenilenebilir kaynaklara dayalı yatırımlar, toplum çıkarları gözetilerek yapılmalıdır. (EKONOMİ SERVİSİ)