Çocuklara düşen eğitimsizlik, istismar, ölüm

Derya KAYA
Ankara

2016 yılının Türkiye’deki çocukların ve özellikle kız çocuklarının yılı olmadığı kesin. Çocuklar, okullarına ulaşmaya çalışırken yolda ya da cemaat yurtlarında çıkan yangında yaşamını yitirdi. Okulda, sokakta ya da evde cinsel istismara uğradı, yaşadığı istismara dayanamayıp intihar etti. Çocuklar, demokrasi etkinliği denilerek tankların önüne yatırıldı ya da küçücük ellerine idam ipi verildi. Sokağa çıkma yasaklarıyla okula gitmeleri engellenen çocuklar, silahların gölgesinde yaşamak zorunda bırakıldı, yaşamını yitirdi. 

Çocuklar için oldukça acımasız geçen 2016 yılını geride bıraktığımız bu günlerde Eğitim Sen eğitimin ‘Eğitimde Cinsiyetçilik Raporu’nu yayımladı. Raporda çocuk istismarından çocuk işçiliğine, intihar vakalarından mülteci çocukların eğitime ulaşma durumlarına birçok alandan elde edilen veriler raporlaştırıldı.

‘EN ÇOK OKULLARDA İSTİSMARA UĞRUYORLAR’

Raporun dikkat çekici başlıklarından biri 2016 yılında çocuk istismarında yaşanan artış oldu. Ensar Vakfı ve Adıyaman’da çocuklara yönelik gerçekleşen istismarlara değinilen raporda, Ocak 2016-aralık 2016 tarihleri arasında 368 kız çocuğunun cinsel istismara uğradığı, cinsel istismar olaylarının yüzde 59’unun okullarda yaşandığı belirtildi. 

‘600 BİN KIZ ÇOCUĞU OKULA GİDEMEDİ’

Karma eğitimi ortadan kaldıran uygulamalara dikkat çekilen raporda, erkek çocuklarından farklı olarak 600 bin kız çocuğunun 2016 yılında okula gidemediğinin saptandığı vurgulandı. UNICEF’in de Türkiye’yi eğitimde cinsiyet eşitliği sağlama konusunda daha fazla duyarlılık göstermesi gereken 25 ülke arasında gösterdiğinin altı çizildi. 

‘18 BİN ÇOCUK DOĞUM YAPTI’

2014-2015 yılında eğitim öğretime başlayan öğrenci sayısı 675 bin 219 iken 2015-2016 yılında bu sayının 533 bin 357’ye düştüğüne dikkat çekilen raporda MEB’in bunun nedenlerini araştırmaması ve açıklama yapmaması eleştirildi. Raporda, yapılan istatistiklerin bu düşüşün, kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesini işaret ettiği belirtildi. TÜİK verilerine göre 2015’te 31 bin 337 kız ve 1483 erkek çocuğun zorla evlendirildiği, 15-17 yaş arası doğum yapan 17 bin 789, 15 yaş altı doğum yapan 244 kız çocuğu olduğunun istatistiklere yansıdığı belirtildi. Raporda Son 10 yılda 482 bin 908 kız çocuğunun zorla evlendirildiği belirtildi. 

‘KARMA EĞİTİM UYGULANMIYOR’

Eğitimin dini referanslara göre belirlenmesinin arttığı vurgulanan raporda, ‘kadınlık rollerinin’ İslami kurallar ile meşrulaştırılmaya çalışıldığı ve bunun ders kitaplarında da kendini gösterdiği kaydedildi. Raporda, 2011-2012 eğitim yılında 537 olan imam hatip lisesi sayısının 2016-2017’de 1400’e, öğrenci sayısının ise 268 bin 245’ten 516 bin 717’ye çıktığı belirtildi. İmam hatiplerin 372’sinin sadece kız öğrencilere ayrıldığı ve bunun karma eğitim politikasının dışına çıkan bir uygulama olduğu belirtildi.

‘ANAOKULU ÖĞRENCİLERİNE NAMAZ ETKİNLİĞİ’

Raporda ayrıca Ataşehir Mimar Sinan Camii’nde 2 bin anaokul öğrencisinin ‘Namaz Şenliği’ etkinliğine götürüldüğü, kız öğrencilere kırmızı başörtüsü, erkek öğrencilere beyaz takke taktırıldığı, Sivas’ta 15 Temmuz Demokrasi Zaferi ve Şehitleri etkinliğinde çocukların tankların önüne yatırıldığı, idam tartışmalarının ardından küçük çocukların eline idam ipi veren öğretmenin sosyal medyada paylaşımları gibi 2016 yılında yaşanan olaylara yer verildi.  

Aladağ’da geçtiğimiz haftalarda yaşanan ve 11 kız öğrencinin yanarak can verdiği korkunç olaya da yer verilen raporda, bunun eğitimin dini tarikat ve camaatlere bırakılması ve ticarileştirilmesinin sonucu olduğu vurgulandı. Raporda, taşımalı eğitim ve okul servislerinde onlarca çocuğun yaşamını yitirdiği belirtilerek, bu yıl yaşanan olaylardan örnekler verildi. 

‘İNTİHARLARIN ARDINDA İSTİSMAR VAR’

Raporda dikkat çeken bir başka başlık ise lise çağındaki artan intihar vakaları. Raporda, intihar eden genç kadınların en yüksek oranının yüzde 18 ile 15-19 yaş grubunda olurken, genç erkeklerde en yüksek oranın yüzde 12.8 ile 20-24 yaş aralığında gerçekleştiği belirtildi. Çocuk istismarı ve erken evliliklerin çocuk intiharlarını artırdığı vurgulanan raporda, 2016 yılı vakalarından örnekler de verilerek kız çocuklarının intiharının ardındaki nedenlerin çoğunun cinsel istismar ve erken evlilik olduğu vurgulandı. 

‘ÇOCUKLAR 400 LİRANIN ALTINDA ÇALIŞTIRILIYOR’

4+4+4 yasası ile ilköğretim yaşının 6-13 yaş aralığına çekilmesiyle çocuk işçiliğin arttığı belirtilen raporda, güvencesiz, sağlıksız ve kayıt dışı çalıştırılan çocukların yüzde 4’ünün yaralandığı ya da sakat kaldığı, çocukların üçte birinin işyerinde yemek verilmeden, yarısından fazlasının da 400 liranın altında çalıştırıldığı vurgulandı. 2013 yılında 59, 2014’te 54, 2015 yılında ise 63 çocuğun iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiği belirtildi. 

‘300 BİN ÇOCUĞUN EĞİTİME ERİŞİMİ ENGELLENDİ’

Raporda İnsan Hakları Derneğinin 2015 yılı verilerine göre, Türkiye’de silahlı çatışmalarda, iş cinayetlerinde, cezaevlerinde ya da savaştan kaçarken ölen mültecilerle birlikte 617 çocuğun yaşamını yitirdiği, TİHV raporlarına göre 2015 ağustos-2016 nisan aralığında sokağa çıkma yasaklarında 300 bine yakın öğrencinin eğitime erişim hakkının ortadan kaldırıldığı vurgulandı. 

‘400 BİNDEN FAZLA MÜLTECİ ÇOCUK OKULA GİDEMİYOR’

Raporda Suriyeli mülteci çocuklar da unutulmadı. Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilerin 708 bininin okul çağındaki çocuklardan oluştuğu ve 400 binden fazla Suriyeli mülteci çocuğun okula gidemediğinin belirtildiği raporda, dil engelinin, okulda uğradığı ayrımcılığın, yaşadıkları toplumsal uyum sorunlarının mülteci çocukların okula devamında engel teşkil ettiği belirtildi. Raporda kamplar dışında yaşayan çocukların sadece yüzde 25’inin okula kaydolduğu belirtildi.