Hak ihlalleri en üst seviyeye ulaştı

Cansu PİŞKİN
İstanbul
 
15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal ve çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerle cezaevlerindeki hak ihlalleri en üst seviyeye ulaştı. Özellikle siyasi mahpusların kaldığı cezaevlerinde mahpuslara daha önce tanınmış birçok hak gasbediliyor.

Darbe girişiminin üzerinden geçen 5 ayda, başta ‘FETÖ’ üyesi olduğu iddia edilen kişiler olmak üzere toplumun çeşitli kesimleri operasyonlarla gözaltına alınıyor, büyük çoğunluğu tutuklanarak cezaevine konuluyor. Cumhuriyet başsavcılıklarınca başlatılan soruşturmalar kapsamında 40 bin 832 kişi tutuklanarak cezaevine konuldu. Son 6 ay içerisinde “Terörle mücadele” adı altında yapılan operasyonlarda ise sadece sosyal medya alanında 1656 kişi tutuklandı. Son tutuklamalarla cezaevlerindeki doluluk oranı yüzde 104’e ulaştı.

İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu,  geçtiğimiz günlerde yayımladığı raporla, gerek fiziki yetersizlik gerekse OHAL sebebiyle cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dikkat çekti. Ekim, kasım, aralık aylarını kapsayan 3 aylık raporda, Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerinde kalan mahpusların yaşadığı ihlaller açıklandı. Raporda, cezaevlerinde yaşam ve haberleşme hakkının ağır şekilde ihlal edildiği, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılan hükümlülere daha katı uygulamaların söz konusu olduğu ifade ediliyor.

HASTA MAHPUSLARIN TEDAVİSİ SAĞLANMIYOR

İHD Hapishane Komisyonunun Marmara Bölgesi’ndeki hapishaneleri ziyaret ve gözlem sırasında mahpuslarla yaptıkları görüşmelerden çıkarılan hak ihlalleri raporu, hasta mahpusların tedavisinin sağlanmadığını açığa çıkardı. Raporda, Bandırma 1 No’lu T tipi Kapalı Cezaevinde tutuklu bulunan şizofreni hastası Adil Kıpçak’a hiçbir etkili tedavi uygulanmadığı ve kriz geçirdiğinde diğer mahpuslara saldırarak etrafa zarar verdiği söyleniyor. Bandırma 2 No’lu T Tipi’nde kalan epilepsi hastası Eyüp Sarı ise 4 ay önce tedavisi için İzmir’e gittiğinde 6 ay sonraya randevu verildiğini söylüyor.

Raporda, Tekirdağ 2 No’lu F Tipinde hükümlü olan Erol Zavar’a, vücudunda platin bulunduğu gerekçesiyle alarmlı kapıdan geçerken çıplak arama dayatması yapıldığı söyleniyor. Rapora göre aynı zamanda mesane kanseri olan Zavar, bu uygulamayı protesto için hastaneye gitmiyor.

Raporda, mahpuslara verilen haksız disiplin cezalarıyla koşullu salıverilme hakkının engellendiği belirtiliyor. Bandırma 1 No’lu T tipi cezaevinde hükümlü olan Fesih Taşçı, cezasının bitmesine 2 yıl kalmasına rağmen disiplin cezaları ile koşullu salıverilme hakkının engellendiğini söylüyor.

3 KİŞİLİK ODALARDA 6 KİŞİ KALIYOR

Düzce T Tipi Hapishanesindeki mahpus Mustafa Kengiş de yaşanan hak ihlallerini şöyle anlatıyor: “Revir talebimiz 2-3 ayda ancak karşılanıyor, tahrik amaçlı sürekli odalarımıza girip çıkıyorlar, kapıları tekme ve yumruklarla açıyorlar, üçer kişilik odalarda sekizer kişi kalıyoruz, nöbet tutan askerler bize taş ve şişe atıyorlar. Hakaret ve küfür sıradanlaşmış, diyalog söz konusu bile değil.”

Hapishanelerdeki doluluk oranlarının ulaştığı boyutlar ise Tekirdağ 2 No’lu F Tipi’nde hükümlü olan Zeki Bayhan’ın anlattıklarıyla açıklığa kavuşuyor. Bayhan, 3 kişilik odada 6 kişi kaldıklarını, 3 kişinin yerde yattığını aktarıyor. Bayhan, yine 3 kişilik kapta 6 kişi için yemek verildiğini söylüyor.

HAK İHLALLERİ ‘GİZLİ GENELGE’YE DAYANDIRILIYOR

Tekirdağ 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Hapishanesinde hükümlü olan Ali Gül Alkan, yapılan tüm işlemlerin ‘Gizli genelge’ye dayandırıldığını söylüyor. 3 kişilik yerde 7 kişi kalırken, 4 kişi de yerde yatıyor. Mahpuslara battaniye, kışlık kıyafetler verilmiyor. Çarşaflar değiştirilmiyor. Kantin alışverişleri de geç teslim ediliyor.

Hücrede kalan 7 kişiden 3’ü tutuklu. Tutuklular ve hükümlüler aynı yerde aynı koşulda kalıyor. Tutuklular da aynı uygulamalara maruz kalıyor. Tüm bu uygulamalar ‘Gizli Genelge’ye dayandırılıyor.  Cezasının bitimine 3 ay kalmış mahpuslar tahliye edilmiyor. Disiplin cezası nedeniyle infazı yanıp tahliye edilmeyenler var. Gardiyanlar tarafından psikolojik şiddet uygulanıyor. Mahpusların söylediğine göre gardiyanlar “Sizi idam edecekler. Biz Erdoğan’ın adamıyız” ifadeleri kullanıyor.

Sayımlarda, telefon görüşmelerinde tekmil dayatması uygulanıyor. Telefon görüşmesinde de telefonu kesiyorlar.