29 Aralık 2016 00:35

Doğu Asya’da 2016’da neler oldu?

Geçtiğimiz yıl boyunca Doğu Asya’da politik ve ekonomik açıda yaşananlar.

Paylaş

Doç. Dr. Ulaş Başar GEZGİN

Doğu Asya’da 2016’da neler oldu? Kısa bir yanıt vermesi zor olan bir soru. Bu yazıda, her bir Doğu Asya ülkesi için öne çıkan başlıkları ele aldık.

Afganistan: 2016’da Afganistan’ın gündemi değişmedi; terör saldırıları ve Afgan sığınmacılar.

Bangladeş: Aynı biçimde bu yıl Bangladeş’in gündemi aynıydı; terör saldırıları ve ‘iş cinayetleri’ olarak adlandırmamızın daha doğru olacağı iş kazaları. Ülkede işçiler çok kötü koşullarda çalıştırılıyor. İşyerinde ölümler sıradanlaşmış bir halde.

Bhutan: Bhutan’da bu yıl pek bir değişiklik yok. Krallıkla yönetilen ülkede dış dünyadan bağımsız bir Budacılığı yaşatma çabası sürüyor. Bu yıl bir bebek, veliaht ilan edildi. 

Brunei: Brunei şeriatla yönetilen bir Güneydoğu Asya ülkesi. Bu ülkede de köklü değişiklikler olmadı.

Endonezya: Hıristiyan ve Çinli olan Cakarta Valisinin yaptığı konuşma nedeniyle Endonezya’da büyük gösteriler oldu. Valinin görevini kaybedeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Ancak bir yandan da, bu gösterilerin 1998’de olduğu gibi Çinli azınlığa yönelik toplu saldırılara dönüşmesinden korkuluyor. 

KORE’DE DEV GÖSTERİLER

Güney Kore: Güney Kore, bu yıl devlet başkanına ilişkin skandalla sarsıldı. Bir cemaate yasa dışı olarak kaynak aktarmasının ötesinde, çok sayıda çocuğun öldüğü gemi kazasının tarikatın ritüeli olup olmadığı da araştırılıyor. Ülke son zamanların en büyük gösterilerine tanık oldu. 500 bin yurttaş sokaklardaydı. Bunun üzerine devlet başkanı görevden alındı. 

Japonya: Japonya’nın gündeminde bu yıl, silahlanma, Çin’in kara sularında askeri olarak güçlenmesi, Rusya ile Japonya arasında anlaşmazlığa yol açan adalarla ilgili barış görüşmeleri gibi konular öne çıktı. 

Kamboçya: Kamboçya geçtiğimiz yıldaki gibi yine çokça turist çekti. Vize rahatlığı nedeniyle değişik ülkelerden insanlara çekici gelen ülkenin kendisine yeten bir ekonomiye sahip olduğunu söylemek için ise hâlâ çok erken. Kamboçya, sokaklara bakılırsa Asya’nın en yoksul ülkelerinden biri. 

ABD SİLAH AMBARGOSUNU KALDIRDI

Vietnam: Bu yılın Vietnam için en önemli olaylarından biri, Obama’nın ülkeyi ziyaret edip silah ambargosunu kaldırmasıydı. Vietnam, Çin’in bölgede askeri olarak güçlenmesinden rahatsız. Kara suları anlaşmazlığı var. Daha önce savaşmışlıkları da var. Ülke bu yıl başka bir konuda doğru bir karar verdi ve nükleer santral projesini rafa kaldırdı. Vietnam’da bu yıl meclis başkanı ilk kez bir kadın oldu. Başkent Hanoi’un merkezindeki gölde, kutsal sayılan, soyu tükenmekte olan 120 yaşındaki deniz kaplumbağasının hayata gözlerini yumması halkı üzdü.
 

Kuzey Kore: Kuzey Kore genç liderinin yönetiminde bu yıl da nükleer denemeleri ve tatbikatları ile gündeme oturdu. Kuzey Kore’yi ayakta tutan, Çin’in desteği. Bu destek de olmazsa, ambargo, doğal afet ve sürekli savaş tehdidi nedeniyle ülkeyi daha da zor günler bekliyor. 

Laos: Laos da Kamboçya gibi ancak onun kadar çok olmamakla birlikte çok fazla turist çekti. Ülkenin denizinin olmaması hem turizm açısından bir eksiklik hem de lojistik sorunlar nedeniyle onu uluslararası şirketler için bir çekim merkezi olmaktan alıkoyuyor.

 

KÜRESEL ISINMA ADALARI TEHDİT EDİYOR

Maldivler: Maldivler her yıl olduğu gibi yine çokça turist çekti. Ülkenin en büyük sorunu, küresel ısınmayla birlikte adaların neredeyse tümünün yok olma tehlikesi. Turistler bilmese de ülke şeriatla yönetiliyor. Maldivlerin bir önceki seçilmiş devlet başkanı, ki İngiltere’de eğitim görmüş genç bir siyasetçiydi, bu yıl İngiltere’ye sığınmak zorunda kaldı, ülkesine dönemiyor.

Malezya: Malezya’da bu yıl en çok konuşulan konulardan ikisi kayıp Malezya uçağı ve düşürülen uçaktı. Batmak üzere olan Malezya Havayollarının 2 yıl sonra belki kâr etmeye başlayacağı umuluyor. Bir diğer konu, bölgedeki deniz korsanlarıydı. Hükümete yönelik rüşvet iddiaları bu yıl da sürdü. 

Moğolistan: Moğolistan’da bu yıl yapılan seçimlerde muhalefet partisi olan Moğol Halk Partisi büyük bir zafer kazandı. Parti, 1921-1991 arasındaki sosyalizm döneminde ülkeyi yöneten komünist bir parti olan Moğol Devrimci Halk Partisinin sosyal demokratlaşmış bir uzantısı konumunda. 

Myanmar: Myanmar geçtiğimiz yıl askeri rejimden sivil yönetime geçti. Bu, birçoklarınca olumlu karşılandı. Ancak ülkede Müslümanlara yönelik olanlar başta olmak üzere insan hakları ihlalleri hız kesmeden sürdü. Yeni hükümet bu ihlaller karşısında üzüntü verici bir biçimde sessiz. 

MAO’CU LİDER YENİDEN SEÇİLDİ

Nepal: Nepal bu yıl da Budacılıkla, turizmle, çocuk evlilikleri, trafik kazaları ve uçak kazalarıyla anıldı. Ülkeyi 2007’de krallıktan federal cumhuriyete dönüştüren halk isyanına önderlik eden Maocu Lider Pushpa Kamal Dahal’ın yeniden başbakan seçilmesi de önemli bir gelişmeydi. 

Pakistan: Pakistan’ın bu yılki gündemi değişmedi; terör ve Pakistanlı sığınmacılar. Pakistan’la Hindistan, kuruluşlarından beri kanlı bıçaklı düşman. Bu yıl Pakistan’da Hint filmlerine yönelik yasağın kaldırılması not edilebilir. 

Rusya: Rusya’yı bu yıl en çok meşgul eden olaylar Suriye’ye ilişkin olanlardı. Böyle de süreceğe benzer.

Singapur: Singapur’da bu yıl da aynı konu konuşuldu: Para, para ve para. Şehir devlet, dünyanın en pahalı ülkelerinden biri olmaya devam ediyor. 

Sri Lanka: Sri Lanka’da Tamil Kaplanlarının büyük oranda ‘imha’ edilmesinden sonra gelen ‘barış’, yurttaşların özgürlüklerini arttırmış değil. Ülkede anayasa değişikliği gündemde. Sri Lanka, bunun dışında doğal afetlerle ve turizmle anılıyor.

DÖVMELİ KRAL GÖREV BAŞINDA

Tayland: Tayland’da bu yıl kral öldü. Ülkede yas hali aylardır sürüyor. Yerine dövmeli, düşük bel pantolonlu oğlu başa geçti. Babasının Tay siyasetini dengeleyici rolünün boşluğunu doldurup dolduramayacağı tartışmalı. Aslında halk tahta onu değil, hayır işleriyle tanınan kız kardeşini layık görüyordu; ancak bu mümkün olamadı.

Timor-Leste (Doğu Timor): Dünyanın en genç ülkelerinden biri olan Timor-Leste’nin Avustralya’yla başı dertte. Kara suları anlaşmazlığı var. Avustralya gibi büyük bir güce direnmesi çok zor. 2002’de Endonezya’dan bağımsız olmuş olan ülke dünyanın en küçük ülkeleri arasında. Nüfusu ise yalnızca 1.2 milyon.

ABD, DUTERTE’Yİ DEVİRMEK İSTEYECEK

Filipinler: Filipinler’in öne çıkan gündemi, Yeni Başkan Duterte. Amerika karşıtı retoriğiyle Çin’e yaklaşan başkanın koltuğunu uzun süre tutması zor görünüyor, iki nedenle: Birincisi, ABD, bu çıkışın bölgede domino etkisi yapmasından korkuyor, Duterte’yi düşürmek için elinden geleni yapacaktır. İkincisi, başkan, yargısız infazları savunuyor ve kendisi de belediye başkanlığı döneminde suçluları bizzat infaz ettiğini söylüyor. Bütün bunlar, onu demokrasi güçlerinden uzaklaştırıyor. Dokunulmazlığı kalktığı an ömür boyu hapisle yargılanacağı tahmin ediliyor.

NAKİT SIKINTISI, MARŞ TARTIŞMASI

Hindistan: Hindistan yeni yıla para tartışmalarıyla giriyor. Rüşveti engellemek için tedavülden kaldırılan banknotlar ekonomiyi yavaşlatmakla kalmadı, büyük gösterilere de neden oldu. Ayrıca, bu yıl, milli marşın sinema salonlarında filmlerden önce zorunlu olarak okutulmaya başlanması tepkilere neden oldu. Yeni yasağa uymayıp filmlerden önce saygı duruşunda bulunmayanlar gözaltına alındı. Hindistan, çok sayıda resmi dilden ve etnik gruptan oluşuyor. Üniter bir devlet değil. Bu nedenle, başka ülkelerde belki kabul görebilecek böyle uygulamalar, merkezin çevreye dayatması olarak algılanıp protesto ediliyor.

2016’NIN EN ÇOK KONUŞULAN ÜLKESİ ÇİN

Çin: 2016’ın en konuşulan ülkesi Çin oldu. Bundan sonra da böyle devam edecek. Bir yandan ekonomik büyümesiyle yakında dünyanın en büyük ekonomisi olacak olması bir yandan da Güney Çin Denizi (Vietnamlıların deyişiyle Doğu Vietnam Denizi) çevresindeki silahlanması ve kara suları sorunları nedeniyle Çin’den daha çok konuşulduğunu göreceğiz. Usta Gazeteci John Pilgerbunun da ötesine geçerek, güvenilir askeri kaynaklara dayanarak ABD ile Çin’in nükleer savaş hazırlığı içinde olduğunu ileri sürüyor. İki ülkenin de tatbikatları bu yönde. ABD’nin Çin’i üsleriyle sarma stratejisi ise bunun bir ön koşulu.
 

ÖNCEKİ HABER

Umman, ‘Teröre Karşı İslam İttifakı'na katıldı

SONRAKİ HABER

ABD'de Yahudilerden İsrail karşıtı karara destek

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...