Lugansk'ın savaş mağduru çocukları sesleniyor: Unutma beni

Okay DEPREM
Lugansk

Savaş konjonktürünün bir türlü değişmediği ve halen aralıklar halinde süren çatışmaların 2.5 yılda arkasında on binlerce ölü ve yaralı bıraktığı Donbass’ın görünmeyen mağdurlarının başında çocuklar geliyor. Donetk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri’nde (DNR ve LNR) 2014’ten bu yana devam eden çarpışmalarda onlarca çocuk ölür, gene yüzlercesi yaralanırken binlercesi hatta on binlerñesi de ruhsal açıdan büyük zarar görüp ağır psikolojik tramvalar atlattı. Kimisinin baba veya annesi savaşta ölürken, kimisininki ağır yaralanıp sakat kalırken kimisinin ise gözünün önünde evi çok büyük ölçüde zarar görmüş veya tamamen yıkılmıştı. Harp sebebiyle her birinin başına gelenler farklı, her birinin genel hikayesi ayrı ancak bir çoğunun tedaviden geçme, rehabilite olma amaçlı epeydir yolunun düştüğü yer  ise aynı. Bir süre önce DNR’de bu amaçla kullanılan en büyük çocuk bakım merkezini ziyaret ettikten sonra bu kez de Lugansk bölgesinin salt savaştan sonra değil ancak eskiden beri merkezi çocuk tedavi ve rehabilitasyon evi olma özelliğine sahip kurumuna, aldığımız bir davetin ardından uğramaya karar veriyoruz. 

YARALANAN ÇOCUKLAR 

Söze savaştan kurumlarının payına düşen yıkımdan bahsederek giren müdür Aleksandr Vyaçeslavoviç Şabanov, aylardır sürmekte olan tadilattan örnekler verirken, bir ara pencereden birkaç yüz metre ötesini işaret ederek Ukrayna güçlerinin attığı bir roket mermisinin isabet etmesiyle evinin balkonunda hayatını kaybeden kadından söz ediyor. Kiev’e bağlı birliklerin şehri ablukaya aldıkları 2014 yılının yaz aylarında kurumlarında kalmakta olan 80’den fazla çocuk arasında, yakınlarına düşen bombalardan dolayı çok sayıda yaralanan olduğunu aktaran Şabanov, aşırı talep ve ihtiyaçtan olsa gerek, çocukların önemli bir kısmını ancak üç haftalığına kabul edebildiklerini dile getiriyor. Bu şekilde sadece bu sene zarfında şu ana kadar 1200’ün üstünde çocuk ağırladıklarını belirtiyor. Şehrin çok çetin bir muharebe geçirdiği iki yıl önceki yaz aylarında Nezabudka’nın tam tamına 42 gün boyunca hizmet veremediğini anlatan kurum direktörü, yeniden ancak 1 Ekim itibariyle faaliyete geçebildiklerini söylüyor. 1.5 aya yakın süre boyunca ise; çoğunun anne babası olmayan, bazısı terk edilmiş, bazısı ise maddi zorluklardan ötürü bizzat ailelerince kurumlarına teslim edilmiş olan miniklerin çoğunu kurum çalışanları sahiplenerek (her biri kimi zaman ikisini birden alarak) bakımlarını geçici olarak kendi evlerinde üstlenmişler.

2 KİŞİLİK ZİYARETÇİ HEYETİ İÇİN ÖZEL MÜSAMERE

“Nezabudka” (Unutma beni) ismini taşıyan ve buradaki sınıflandırmasıyla ‘senatoryum tipinde devlet çocuk bakım evi’olarak geçen kuruma arabayla geldiğimizde bizi kapıda müdür Aleksandr Vyaçeslavoviç Şabanov karşılıyor. Hızlı adımlarla yukarı çıkarken ikinci kattaki müsamere salonunda bizleri onlarca ufaklığın dans ve müzik gösterisi sunmak üzere beklediğinden haberdar değiliz. Ancak içeri girdikten sonra yalnızca bizim için, şehrin biraz uzağında kuş uçmaz kervan geçmez ağaçlık bir arazinin ortasındaki yuvalarına kendilerine kırk yılda bir ziyarete gelen yabancılar şerefine günlerdir bu özel müsamereye hazırlandıklarını öğreniyoruz. Değişik türde tarihi karakterde yerel şarkılar ve kendilerine özgü kareografilerden oluşan danslarını sergiledikten sonra, bize kendilerinin hazırlamış olduğu süs eşyalarını hediye ediyorlar. Yaşları 4-5 ile 13-14 arasında değişen ve bizimle birlikte gösteriyi takip eden çocukların bir kısmıyla sohbet ettikten sonra çocukların eğitmeni Yekaterina Korobko her birimizden kısa birer konuşma yapmamızı rica ediyor. Ardından müdür Aleksandr Vyaçeslavoviç bize binayı gezdirmeye başlarken, Nezabudka’ya dair ayrıntılı bilgileri paylaşıyor.

1993’TEN BERİ, YILDA 1400’E YAKIN ÇOCUK TEDAVİ GÖRÜYOR

Hem LNR hem de eski Lugansk İli’nin Ukrayna tarafinda kalan parçasında, alanındaki en önemli ve merkezi kurum olan ‘Nezabudka’ iç savaştan evvel yılda 1400’e kadar kişi kabul edebilirken şimdilerde bu sayıya yeniden ulaşılmak üzere olduğu görülüyor. İlk kez 1993’de kapılarını açan kurumun bölgenin irili ufaklı bütün yerleşim birimlerinden gelen çocuklara sadece ücretsiz olarak fiziksel ve psikolojik tedavi ve bakım desteği sağlamadığının altını çizen Aleksandr Vyaçeslavoviç, aynı zamanda onları düzenli olarak tiyatro, sinema, müzelere ve sportik etkinliklere götürdüklerini sözlerine ekliyor. 2014 yazından 2015 mayısına kadar maaşların ödenemediği kurum bu süre içinde çalışanlarına ancak gıda başta olmak üzere temel ihtiyaç malzemelerini temin edebilmiş ağır aksak. Son model tıbbi araç ve gereçlerin yer aldığı fizyo-terapi kabinlerine bakınırken, 20 sene boyunca Ukrayna hükümetleri tarafından temin edilmeyen donanımın ancak yakın zamanda Rusya tarafından ikame edildiği bilgisini ediniyoruz. Top mermileri ve roketlerin neden olduğu alev toplarının zarar verdiği ilk kat koridorunda ilerlerken, burada önemli sayıda da halk milisi çocukları ile engellilerin bulunduğunu görmüş oluyoruz. 

DEVLETİN YAPMADIĞINI GERÇEKLEŞTİRMİŞLER

Nezabudka’nın bir hastaneden farklı olarak genel bakım ve iyileştirme felsefesi, çocuklar henüz hastalanmadan, enfekiyon kapmadan önce bir nevi koruyucu ve önleyici tıbbi hizmet temin edebilmek. Kronik hastalıklarda çocukların 90 güne kadar kalabildikleri bakım-tedavi merkezinde solunum yolları hastalık ve yetersizliğine, nörofizyolojik ve dermatolojik rahatsızlıklara karşı oksijen ve lazer tedavisinin uygulandığını örneklerle gösteriyor Aleksandr Vyaçeslavoviç. Bu maksatla alınan değerli alet-edavatların Ukrayna döneminde devlet tarafından değil de bir takım yardım kuruluşlarının yaptıkları bağışlar neticesinde alınabildiğini duymak insanı şaşırtıyor. Bir ara adım attığımız farklı bir kabinde; damak, gırtlak ve boğaz enfeksiyonlarına karşı hastalara ağız ve burundan uygulanan ve adeta mini uzay araçlarını andıran Sovyet döneminden kalma tıbbi araçlarla karşılaşıyoruz. İç organlar etrafında oluşacak darbe, ağrı ve çeşitli türden problemlere karşın metal plakalardaki elektrotlarla tedavi yürüten 300 bin Ruble tutarındaki bir başka aparatın gene yakın zamanda Rusya tarafından ulaştırıldığını anlatıyor buradaki hemşireler. Kışın güneş mevsiminin son derece az olduğu bölgede, bundan kaynaklı olarak meydana gelen cilt hastalıklarına karşı bulundurulan mini solaryumu, miniklere masaj uygulandığı ve spor aletleriyle antreman yapabildikleri odaları görüyoruz son olarak.