Halep’ten önce Halep’ten sonra

Ali KARATAŞ / Yusuf ERTAŞ

Suriye’nin ekonomi başkenti olarak adlandırılan, çatışmalar öncesi Ortadoğu’nun en önemli kültür üretim merkezlerinden biri olan Halep’in doğusu muhaliflerden alındı. Suriye’nin ikinci büyük kenti olan Halep’in alınması başta olmak üzere geçtiğimiz haftalarda Suriye krizinde üç köklü gelişme yaşandı. 

1. HALEP GERİ ALINDI

Arap dünyasının tanımış yazarı Abdulbari Atwan, Halep’in alınmasını sonun başlangıcı olarak değerlendirdi. Atwan, “Bu sadece cihatçıların Halep’te bulunmasının sonu değil aynı zamanda bütün savaşında sonu anlamına gelir” dedi. Atwan bu gelişmenin Suriye savaşının en önemli kısmının bittiği anlamına geldiğini yazdı. Aynı konuyu kaleme alan Lübnanlı Yazar Semih Saab, artık hiçbir şeyin Halep öncesi gibi olamayacağını söyledi. Yine Lübnanlı Akademisyen Muhammed Nurettin, Halep’in, Şam’ın düşmesinin kapısı olmasını isteyen Türkiye’nin, en büyük kaybedenlerden biri olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin bölgede uyguladığı stratejiyi “facia stratejisi” olarak nitelendirdi. 

2. LÜBNAN’DA CUMHURBAŞKANI SEÇİLDİ

İkinci gelişme, Lübnan’da Hizbullah ve Suriye rejimine yakınlığı ile bilinen General Mişel Aun’un cumhurbaşkanı olarak seçilmesi. Suriye Devlet Başkanı Esad, geçen hafta Suriye’de yayınlanan el Vatan gazetesine verdiği mülakatta General Mişel Aun’u kutladı. Aynı mülakatta Aun’un seçimesini Suriye ve Lübnan’ın zaferi olarak nitelendirdi. 

3. MISIR, SURİYE’DE SAHADA

Üçüncü önemli gelişme Mısır’ın Suriye savaşına Suriye rejiminden yana taraf olması; asker ve askeri teçhizat göndermesi. Konuyu başyazısında değerlendiren al Kuds al Arabi gazetesi, Mısır’ın müdahilliği iki ana sebebe bağladı. Birincisi, Ortadoğu’da kendisini Rus stratejisine daha yakın hisseden Donald Trump’un ABD başkanı seçilmesi. İkincisi ise Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonu.  
Mısır liderliği, kendi varoluşsal sorunu kabul ettiği Müslüman Kardeşler’in Arap bölgesindeki koruyucusu olarak Ankara’yı görüyor. Türkiye’nin Suriye sahasında etkin bir konumda olmasını istemiyor. 

SURİYE KRİZİNİN EN ÖNEMLİ BÖLÜMÜ KAPANDI

Abdulbari ATWAN
Raialyoum

Rus savunma bakanlığı sözcüsü Sergey Rodski, Suriye ordusunun Doğu Halep’in yüzde 93’ünü ele geçirdiğini ve 53’ten fazla köyün geri alındığını açıkladı. Ayrıca son 24 saat içerisinde on binlerce kişi yer değiştirdi. En başında Şam Fetih Cephesi (el Nusra),  Ahraru’ş Şam, Nurettin Zengi ve Kuzey Cephesinin bulunduğu bir çok muhalif grup, sadece üç köyde kuşatılmış durumda. Binden fazla muhalif beyaz bayrağı çekti ve silahlarını bıraktı. 

Eğer bu haberler doğrulanırsa, bu, sonun başlangıcı demektir. Bu sadece cihatçıların Halep’te bulunmasının sonu değil aynı zamanda bütün savaşın da sonu anlamına gelir.

Suriye ordusu önümüzdeki 48 saat içerisinde savaş veya barışçıl yolla Halep’in tümünü alacak. Rusya ve ABD’nin anlaşmasıyla eğer silahlı gruplar teslim olursa ve silahlarını bırakarak şehri terk ederlerse barışçı yolla. Eğer savaşmaya devam ederlerse, ki fayda etmeyecek, savaş yoluyla. 

Merkezi Cenevre’de bulunan İnsan Hakları konseyi adına konuşan Robert Kulfi, büyük risk içeren iki nokta söyledi. Bunlardan birincisi, muhalif grupların hayatlarını kurtarmaya çalışan sivillerin kaçmasını engellediği. İkincisi, Ebu Amara Tugayları ve Şam Fetih Cephesinden (el Nusra) silahlı militanların, hayatlarını kurtarmak için silahlı grupların bölgelerini terk etmelerini isteyen birçok sivili kaçırdığı. 

Batıdan gelen raporlara göre Halep’in doğusundaki silahlı muhalefet savaşma isteğini kaybetti. Bu durum doğudaki mahallelerin domino taşları gibi düşmesini açıklıyor. 

Şam’dan yeni dönen bir meslektaşım, Halep’in kurtarılması kutlamaları için hazırlıkların başladığını söyledi. Rusya’nın en büyük orkestrası bu kutlamalara katılacak. Ondan fazla halk oyunları ekibi, ünlü sanatçıların eşliğinde uçmaya hazır. Direnç eksenine yakın el Meyaden televizyonunun ünlü strateji programı “İtiraz”ın Halep’in kalbi Halep kalesinden çekimini yapmak için bir ekibini gönderdi. 
Suriye ordusunun ekonominin başkenti ve Suriye’nin ikinci büyük şehri olan Halep’i alması, Suriye krizinde köklü bir değişimdir. Hükümet açısından manevi değeri büyük bir askeri başarıdır. Ama bu başarı, siyasi çözüm görünmez durumda olduğu sürece savaşta son nokta olmayacak. Suriye krizinde en önemli ve en riskli dönem kapanmıştır. Lakin başka bölümler mevcuttur. 

HALEP DERSLERİ

Semih SAAT
an Nahar

Halep’ten sonrası, öncesi gibi olmayacak. Suriye’deki savaş, geçen beş buçuk yılın tam tersi yönde gelişecek. Muhalefeti destekleyen Washington, Avrupa devletleri, Türkiye, Körfez ülkeleri, Halep’ten sonra hesaplarını yenileyecekler. 
Sadece Halep sahnesi savaşın tersi yönünde ilerlemiyor. Militanların Şam’ın çevresindeki beldelerden çıkması, farklı bir yola girildiğinin göstergesi. Savaşın uzaması için muhalifleri desteklemenin siyasi bir karşılığı yok. 
Rusya’nın bir seneden fazladır müdahalesinin dengelerin değişmesinde kritik bir etkisi oldu. Washington, Suriye’ye daha fazla müdahalenin tamamen Rusya ile karşı karşıya gelmek olduğunu anladığında geri adım atma kararı aldı. Amerikan kongresinin Suriye muhaliflerine daha fazla yardım etme kararı hiçbir şeyi değiştirmedi. Amerika’nın Suriye muhalefetine yardım etmesi, Amerika için daha  büyük risk olan el Nusra’ya yardım etmek ve gelecekte sonuçlarına katlanmak demek.
Halep, Suriye savaşında bir eklem noktası. İktidar devrilmeden siyasi çözüm aramak için bir durak. Bu absürd tecrübe Suriye’ye çok şeye mal oldu. Seneler boyunca krizde ısrarcı olmak, daha fazla yıkımdan başka bir şey getirmedi. 

TÜRKİYE VE HALEP, ‘DERİN STRATEJİ’DEN, ‘FACİA STRATEJİ’YE

Muhammed NUREDDİN
As Safir

Halep’in Şam’ın düşmesinin kapısı olmasını isteyen Türkiye, Halep’in en büyük kaybedenlerinden biridir. 
1.Halep’in kurtarılmasıyla Türk projesinin kapıları kırmızı mühürle mühürlendi. “Facia strateji”sinde Türkiye’nin hedeflerinin çökmesi üç ayı bile bulmadı.
2.Halep’teki teröristlerin çöküşüyle, “Derin Strateji”nin bütün guruplarının ideolojileri çöktü. 
3.Halep’in düşmesiyle yeni Osmanlıcılık sonsuza kadar çöktü. Bu yılın Mercidabık Savaşının yenilenme yılı olmasını isteyen ve savaşın olduğu 24 Ağustos günü Suriye’ye giren Sultan’ın rüyaları hayale dönüştü. 
4.Halep’in düşmesiyle, Sultan Abdülhamid’in bütün İslam dünyasının lideri olma rüyasını tekrarlayan yeni sultanın hayalleri de yıkıldı. 
5.Halep’in düşmesi, yeni Osmanlıcılığın mezhepçi söylemiyle liderlik ettiği bölge halkalarının güvenleri de yıkıldı. Bu projeler intihar projeleriydi. 
6.Halep’in düşmesiyle sorumluluklarının yazılması gecikmeyecek ve topu birbirlerine atacak kadroları aşınmış medya sistemi de çöktü. 7. Sonuç olarak Halep, Sultanın izolasyonunu tamamlayacak.

MISIR ‘BARIŞI KORUMA’ BİRLİKLERİ SURİYE’DE

al Kuds al Arabi
Başyazı

İran haber ajansı Tansim, Şam’da yüksek rütbeli bir Suriye askerine dayandırarak bir haber yayınladı. Habere göre, Halep’in kurtarılmasının tamamlanmasından hemen sonra  Mısırlı “Barışı Koruma Güçleri”ni Suriye’ye getirmek için proje hazır. Kaynağa ve ajansa göre bu proje için talep Mısırlı liderlerden geldi.

Kaynak, projeyi sahada sağlanan başarılar nedeniyle “Mısır’ın pozisyonundaki derin değişimin” bir ifadesi olarak niteledi. Proje Halep’te askeri operasyonlar bittikten ve “tümden kurtarıldıktan” sonra uygulanacak ve Suriye rejiminin müttefikleri Rusya, Çin ve Ermenistan ortak olacak.

İran’a yakın ve Lübnan’da yayınlanan bir gazete, askeri iş birliği ile ilgili yeni bilgiler yayınladı. Operasyonlarda, askeri cephelerde ve aynı zamanda Rusya’nın  Humeymim’deki üssünde bulunan Suriye’deki  Mısırlı güvenlik uzmanı ve subay sayısı 200’e ulaştığı bilgisine yer verdi. 

Bu gelişmeler Hama’daki üsde Mısırlı pilotların bulunduğu çelişkili haberlerinden sonra geldi. Ondan önce de Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, 22 Kasımda Portekiz televizyonuna verdiği bir mülakatta Libya, Suriye ve Irak’ta ulusal orduları desteklediklerini ifade etmişti.

Mısır’ın Suriye’de askeri olarak müdahalesi ve iki ülke arasındaki yakınlaşmanın bölgede ve uluslararası alandaki bir çok nedeni var.
Bu gelişmelerin belki de en önemlisi, Donald Trump’ın ABD’ye başkan seçilmesi. Kendisi Arap bölgesinde Rus stratejisine yakın. Bu durum Sisi liderliğindeki Mısır’ın Rus çatısı altına yitirilmesini neden olur.
Mısır’ın Suriye’ye yönelmesine neden olan ikinci gelişme Türkiye’nin “Fırat Kalkanı Operasyonu”. Mısır liderliği varoluşsal bir sorun olarak gördüğü Müslüman Kardeşler’in Arap bölgesindeki koruyucusu olarak Ankara’yı görüyor. Diğer yandan Suriye’de yayılma ve Türk varlığı, ileride oluşacak dengelerin bir biçimi. Mısır liderliği bakımından bunun delili, Mısır’ın bölgesel ağırlığını hissettirmesi  için Arap bölgesinde birçok kağıdı elinde bulundurması bakımından Suriye topraklarında olması gerekliliği. 

WASHINGTON: HALEP DÜŞÜYOR VE SAVAŞ DEVAM EDİYOR

Raceh al HURİ
Şark al awsat

RUSYA altıncı kez Mısır, İspanya ve Yeni Zelanda’nın Halep’te bir haftalık insani ateşkes önerisini veto etti. Askeri çözüm yerine, el Nusra’nın Halep’in doğusundan çıkarak ortaya çıkabilecek siyasi çözüm için son fırsatı ortadan kaldırdı.
Washington, Dışişleri Bakanı John Kerry’nin ağzından eğer Halep düşerse bile Suriye’deki savaşın sona ermeyeceğini, “savaşın ve şiddetin” devam edeceğini söyledi. Lakin Rus analistler, Dışişleri Bakanı Lavrov’un, “Halep’ten sonrasının Halep’ten önceki gibi olmayacağını” söylediğini aktardı. Bu bir yandan Rusya altıncı kez askeri çözüm yönünde adım atmış oldu, diğer yandan siyasi çözüm için ABD-Rusya arasında siyasi anlaşmayı kilitledi. Bu aynı zamanda Vladimir Putin’in, yeni seçilen başkan Donald Trump’ın göreve başlayacağı 20 Ocak’tan önce Halep meselesini çözmek isteğinin bir göstergesi.