‘OHAL’le en temel haklar ihlal ediliyor’

Cansu PİŞKİN
İstanbul

15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL’le birlikte binlerce kişi gözaltına alındı, tutuklandı, işsiz kaldı. Kanun hükmünde kararnamelerle birçok temel hak askıya alındı, hak savunuculuğu yapan kurum ve kişilere yönelik baskı, gözaltı ve tutuklamalar arttı. OHAL koşullarında girilen 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası’nda, İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkan Yardımcısı Avukat Gülseren Yoleri ile konuştuk. “Hukuk dışılığın ve siyasi keyfiyetin akıl almaz derecede pervasızlaştığı bir dönemi yaşıyoruz” diyen Yoleri, İHD’nin bu yılki İnsan Hakları Haftası sloganının da “OHAL’e, şiddete, savaşa karşıyız! Düşünce ve ifade özgürlüğü istiyoruz” şeklinde olduğunu söyledi.

15 Temmuz sonrası ilan edilen OHAL ve çıkarılan KHK’lerle  temel insan hakları ve özgürlüklerin tamamen askıya alındığını hatta yok edildiğini dile getiren Yoleri, KHK’lerle yaşam hakkı, düşünce ve ifade özgürlüğü, kişi güvenliği ve özgürlüğü hakkı, örgütlenme hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, çalışma hakkı, barış hakkı, sağlık hakkı, eğitim hakkı, barınma hakkı gibi birçok temel hakkın da ihlal edildiğini vurguladı.

‘OHAL BARIŞ HAKKI KOŞULLARINI YOK ETTİ’

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı verilere göre, Gülen Cemaatine yönelik soruşturma kapsamında gözaltına alınan 92 bin 556 kişiden 39 bin 378’i tutuklandı, 4 bin 359 kişi ise hâlâ aranıyor. Sayının bu kadarla sınırlı olmadığını belirten Yoleri, gözaltı ve tutuklamaların muhaliflere de yöneldiğini söyledi. Yoleri, “Çıkarılan KHK’ler, gözaltı süresinin 30 güne çıkartılması, avukat yardımının ilk beş gün engellenmesi, gözaltı işlemleri sırasında uygulanması gereken tıbbi kontrolün sınırlandırılması, mahpusun cezaevinden sorguya götürülebilecek olması, cezaevlerinde aile ve avukat ziyaretine getirilen kısıtlamalar, arkadaş ziyaretine izin verilmemesi, sohbet-spor faaliyetlerinin ve ortak kütüphanenin kullanımının belirsiz süreyle yasaklanması, gazete ve kitap alımına getirilen kısıtlamalar, cezaevlerinde hastanelere sevklerin uzun süre engellenmesi ve halen kısıtlı olarak yapılması, disiplin cezalarındaki artış, mahpusun eğitim ve öğrenim hakkına getirilen kısıtlamalar  ve daha pek çok uygulama tecrit koşullarını ağırlaştırmak yanında, başta işkence ve kötü muamele yasağı olmak üzere yaşam hakkının ihlaline kadar giden hak ihlallerinin yaşanmasına neden olmaya devam etmektedir” dedi.

OHAL uygulamalarıyla yoksullaşmanın arttığını, ailelerin de cezalandırılanlar arasına dahil edildiğini söyleyen Yoleri, toplumun bir “cendereye” sıkıştırıldığını ifade etti. OHAL’in savaşın yarattığı yıkımı pekiştirerek Kürtler üzerindeki baskıyı arttırdığını belirten Yoleri, barış hakkının koşullarını da yok ettiğini dile getirdi.  

‘SOKAKLARI HAK TALEPLERİ İLE ÖZGÜRLEŞTİRECEĞİZ’

OHAL KHK’lerinin konu ve zaman bakımından anayasal sınırları aştığını ve OHAL sonrasında da etkili uygulamalara dayanak yarattığına dikkat çeken Yoleri, “İşten atılma kararları, radyo, televizyon, gazete, dernek, vakıf ve her türlü kurumun kapatılması ve mallarına el konulması kararları bu duruma sayılabilecek bir kaç örnek. 23 Temmuz tarihli ilk 667 sayılı ilk kararnameden başlayarak 22 Kasım tarihine kadar çıkartılan tüm KHK’ler bu açıdan sorunlu ve Anayasa’ya açıkça aykırılık içeriyor. Ancak uygulamaların durdurulması yahut iptal edilmeleri verili koşullarda henüz mümkün görünmüyor” dedi. Yoleri sözlerini şöyle sürdürdü: “Hukuk dışılığın ve siyasi keyfiyetin akıl almaz derecede pervasızlaştığı bir dönemi yaşıyoruz. Bu nedenle İHD olarak bu yıl ki İnsan Hakları Haftası sloganımız, ‘OHAL’e, şiddete, savaşa karşıyız! Düşünce ve ifade özgürlüğü istiyoruz’ oldu. Bu başlık altında tüm OHAL uygulamalarına, savaşa ve etkilerine karşı olduğumuzu, insan hakları ve barış talebimizi dile getireceğimiz etkinliklerimiz olacak. ’80’lerde, 90’larda olduğu gibi muhalefete, halka yasaklanan sokakları, bu yıl da insan hakları sloganları ve talepleri ile özgürleştireceğiz.”