'Merkezi idare üniversite yönetiminde yer alamaz'

Emine UYAR
İzmir

Anayasa Mahkemesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesinin mütevelli heyetine ilişkin Sağlık Bakanlığı Müsteşarı, Rektör, Sağlık Bakanının seçeceği iki üye ile Yükseköğretim Kurulu tarafından seçilen profesör unvanına sahip bir üye olmak üzere, toplam beş üyeden oluşacağına dair hükmü iptal etti. Mahkeme ayrıca, “Mütevelli Heyetine sağlık bakanlığı müsteşarı, müsteşarın katılmadığı toplantılara rektör başkanlık eder” hükmünü de iptal etti. 

İptal kararının gerekçesinde, düzenleme ile bilimsel özerkliğin ihlal edildiği, merkezi yönetimin üniversitenin kararlarını belirlemesine yol açan düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu belirtildi.    

Evrensel'de 30 Haziran 2016 tarihinde, “Asıl amaç kadrolaşma ve paralı sağlık” başlığı ile haberleştirdiğimiz Türkiye Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Türkiye çapında hizmet veren 55 eğitim ve araştırma hastanesinin kendisine bağlanması ile gündeme gelmişti. 

Anayasa Mahkemesi kararında, üniversite yönetim organlarının, merkezi idarenin müdahalesine olanak verecek şekilde yapılandırılmasının, diğer bir ifadeyle üniversitelerin, merkezi idare tarafından doğrudan atanan kişiler tarafından yönetilmesinin, bu kurumların bilimsel özerkliğini de doğrudan etkileyeceğini belirtti. Kararda, “Zira, üniversite mensuplarının, bilimsel ölçütler ve etik kurallar çerçevesinde eğitim, öğretim, araştırma ve yayın yapabilmesi için, herhangi bir dış etkiden uzak kalacak bir ortamın bulunması zorunludur” denildi.

MÜTEVELLİ HEYETİ İLE İLGİLİ İTİRAZ REDDEDİLDİ

Anayasa Mahkemesi, devlet üniversitelerinin yönetim organları arasında mütevelli heyeti bulunamayacağına dair itirazı ise Anayasa’nın ilgili kurallarına bağlı olarak, yükseköğretim kurumlarının yönetim organlarının yasayla belirlenebileceği, dolayısıyla, Sağlık Bilimleri Üniversitesi için diğer devlet üniversitelerinden farklı bir teşkilatlanma öngörülebileceğini kabul ederek reddetti.

CHP’li vekiller M. Akif Hamzaçebi, Engin Altay ve Levent Gök ile birlikte 121 milletvekili 7.3.2015 tarihli ve 6639 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da ilgili düzenlemeler hakkında iptal davası açmıştı. 
Dava açılan ilgili maddelerden birisi de, eğitim ve araştırma hastanelerinin tamamının Sağlık Bakanlığının kontrolünde olan Sağlık Bilimleri Üniversitesinin uygulama ve araştırma merkezi haline getirilmesi idi. 

Bu uygulamanın da üniversitelerin özerkliğiyle bağdaşmadığı, üniversitedeki tıp eğitiminin teorik kısmının İstanbul’daki merkez kampüste, araştırma ve uygulama kısmının ise eğitim araştırma hastanelerinin bulunduğu illerde verilmesinin eğitimin bütünlüğünü bozduğu konusunda itiraz edilmişti. Anayasa Mahkemesi bu itirazı ise yükseköğretim kurumları ile kamu kurum ve kuruluşları arasında yapılacak iş birliğinin Anayasa’nın 130. maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında kanun koyucunun takdir yetkisinde olduğu gerekçesiyle reddetti.

Sağlık Bilimleri Üniversitesine ait norm kadroların belirlenmesinde yaşanacak hukuka aykırılıklara ilişkin itiraz da, “Mütevelli Heyetinde Sağlık Bakanlığının belirleyici olmasını sağlayan kural iptal edildiğinden, böyle bir sakıncanın meydana gelmesi de söz konusu değildir” gerekçesiyle reddedildi. 

Marmara Üniversitesine tahsisli olan Haydarpaşa Kampüsünün Sağlık Bilimleri Üniversitesine tahsis edilmesinin ise yasayla yapılmış, kamu yararına uygun ve yasa koyucunun takdirinde olduğu belirtildi.

SAĞLIK BAKANLIĞI DOĞRUDAN YÖNETİCİ ATAYAMAZ 

Evrensel'in kararla ilgili görüştüğü TTB Merkez Konsey Başkanı Prof. Dr. Raşit Tükel, Sağlık Bilimleri Üniversitesinin ilk defa Sağlık Bakanlığının mütevelli heyetini oluşturduğu, yani Sağlık Bakanlığı tarafından idare edilmek üzere kurulan bir üniversite konumunda olduğunu belirterek, “Mahkeme bunu iptal etti. Gerekçe de önemli; AYM üniversiteye yönelik başka kurumların yönlendirmesi ve baskısı olamayacağını söylüyor. Sadece üniversitelerdeki bilimsel ölçütler ve kuralların çerçevesinde eğitim, öğretim ve araştırma, yayın yapılabileceğini söylüyor. Dolayısıyla Sağlık Bakanlığının bu üniversiteye doğrudan yönetici atayamayacağını belirtti” dedi.