Çocuklar severek evlenebilir mi?

Aylin AKÇAY

AKP’li vekiller tarafından Meclise sunulan ve evlenme halinde çocuk istismarına af getirecek, yani tecavüzü, istismarı cezasız bırakacak olan önerge tasarıdan da komisyondan da çekildi. Önergenin çekilmesinde her görüşten kadınların tepkisini göstermesi belirleyici oldu; AKP ortaya çıkan itirazlara rağmen yasayı geçirmeyi göze alamadı. Böylesi bir önergenin teklif edilebilmiş dahi olması nasıl utanılacak bir tarih olarak kayda geçecekse, önergenin geri çektirilebilmiş olması da başta kadınların ve çocuk hakları savunucularının önemli bir kazanımı olarak tarihimize not düşüldü şimdiden.

Tasarı bu önerge ile sınırlı değildi, Mecliste onaylanan TCK değişikliği de oldukça kritik. Ancak bu yazıda tecavüz ve istismara af isteyen önergenin sunulma ve savunulma gerekçelerini tartışmakla sınırlı kalacağız.

Önergenin gerekçesi olarak ortaya atılan argüman başlı başına nasıl vahim bir tablo içerisinde olduğumuzu ortaya seriyor aslında. Özetle söylersek “evlenen”, hatta düğünlerine bilcümle devlet görevlisinin katıldığı, ama resmi nikahı olmayan çocuklar olduğu, şimdi erkek hapiste olduğu için hem kadınların hem de çocuklarının mağdur durumda oldukları, ve bu mağduriyeti gidermek için böyle bir düzenleme önerildiği söyleniyor. Yani “Ne öneriyorsak,  yine çocukların ve kadınların mağduriyetini gidermek için yapıyoruz” diyorlar. Bu argüman ise Adalet Bakanında başlayarak önergeyi sahiplenenlerin tamamının sarıldığı bir argüman. Nitekim medyada da konu, aynı bakış açısıyla yapılan önergeyi olumlayan haberler peşi sıra yapıldı.

Aslında bu konu ve bu öneri ilk kez gündeme gelmiyor. Son olarak Mecliste oluşturulan ve birçok açıdan tepki gören Boşanma Komisyonu çalışmalarında da aynı konu yine aynı biçimde ele alınmış, komisyonun önerileri içinde yine benzer bir düzenleme yer almıştı.

Çocukken evlendirilen ve kendileri de çocuk sahibi olmak zorunda kalan kadınların hikayelerinde bir mağduriyet olduğu kesin. Ancak bu mağduriyeti nasıl tanımladığımız ve çözüm için ne önerdiğimiz hem birbiriyle çok bağlantılı hem de çok kritik. Bu nedenle AKP ve onun medyasının değerlendirmelerini birkaç nokta üzerinden tartışalım.

DEVLET GÖREVLİLERİNİN ORADA NE İŞİ VARDI?

1. Şu an çocukların ve kadınların mağdur olmasının nedeni erkekleri cezaevine koyan hukuki düzenleme imiş gibi gösteriliyor. Yani çocuk istismarının cezalandırılmasının çocukları mağdur ettiği iddia ediliyor. Oysa bugün çocukların ve kadınların mağdur durumda olmasının nedeni, yasal olmadığı halde çocukların evlendirilmelerini engellemeyen, göz yuman, yeteri önlemleri almayan, hatta evlilikleri teşvik eden devlet kurumlarıdır. Söz konusu evlendirilmelerin bir bölümünün bizzat bilcümle devlet görevlisinin katılımı ile yapılan düğünlerle gercekleştiğini biliyoruz. “Hepiniz oradaydınız” diyeceğimiz biçimde, herkesin, devlet görevlilerinin gözleri önünde ve katılımları ile gerçekleştirilen evlendirmelerdir asıl çocukların ve kadınların mağdur olmasını yaratan. O zaman önlemler ve tedbirler de buraya yönelik alınmalı.

Nitekim bu düzenlemeyi onaylamak için yapılan haberler bile, bir yerinde gerçek durumu saklıyor. Kadınlardan birinin babası soruyor: Madem 15 yaş altı evlilik suçtu devlet niye buna izin verdi, neden nüfus cüzdanı verdi, neden doktor raporu ve psikiyatri kontrolü ile evlenmelerini onayladı?

TAM TERSİNİ YAŞAYAN MİLYONLAR NE OLACAK

2. Bu durumda olan ve erkeklerin cezaevinden çıkartılmasını isteyen binlerce kadın oldugu yetkililerce söyleniyor. Oysa bizzat AKP’nin derneği şeklinde çalışan KADEM bile önergeyle ilgili endişelerini paylaşırken gerçek durumun böyle olmadığını söyledi. Bir an doğru olduğunu düşünsek bile, bunun tam tersi örneklerin asıl olarak gsr olduğunu biliyoruz. Evlendirilmek istendiği için yardım arayan bulamayan, karşı çıkamayarak bütün bir ömrünü böyle dayatılan bir yaşamı yaşamak zorunda kalan kadınların, evlendirilmemek için intihar eden çocukların hikayeleriyle dolu bu ülke aynı zamanda.

ÇOCUĞUN EVLENDİRİLMESİ HER KOŞULDA İSTİSMARDIR

3. Önergeyi savunanların da bu konuda haber yapanların da ısrarla ve bilerek konuyu çarpıtmak için vurguladığı bazı ortak noktalar var. Bunlardan bazıları şöyle: Önergeye gerekçe yapılan hikayelerdeki kadınların yaşadığının tecavüz olmadığı ısrarla vurgulanıyor. Bununla birlikte kadınların hikayeleri anlatılırken “severek evlendiler”, “sevdikleri adama kaçtılar” vurgusu göze batacak kadar belirgin bir şekilde yapılıyor. “Evlenmede” ya da çocukla cinsel ilişkide aslında çocuğun rızası olduğu vurgusu yapılarak ortadan olan istismarın ve suçun üstü örtülmek, gizlenmek istenmektedir.

Çocuğun evlendirilmesi her koşulda istismardır, suçtur. Özellikle kız çocuğuna ilişkin atıflarla bu suç olmaktan çıkartılamaz. Bu tehlikeli bir algı yaratma çabasıdır. Çocukların severek evlenmesi diye bir şey de söz konusu olamaz. Çocuklar çocuktur, evlenemezler, evlenmeye karar vermeleri söz konusu yapılamaz.

ERKEN EVLİLİKLERİ ENGELLEMEK İÇİN NE YAPIYORSUNUZ?

4. Cinsel istismar dahil her türlü çocuk istismarının önlenmesi ile ilgili sorumluluklar gözden kaçırılmak istenmektedir. Devletin çocukların erken yaşta zorla evlendirilmelerine yönelik hangi tedbirleri aldığı tartışmalıdır. Çocuk evliliklerinin sıklığı ve evlendirilme yaşının düşüklüğü ile -12’ye kadar düştüğüne yönelik bilgiler bulunuyor- uzun zamandır gündemde olan Niğde’de devletin nasıl bir önleme çalışması vardır örneğin ne yapılmaktadır?

Mağduriyeti oluşturan asıl sey, erkeklerin cezaevinde olması değil, devletin görevini yerine getirmemesi nedeniyle çocukların evlendirilebiliyor olması, evlendirilmelerinin engellenememiş olmasıdır. Bu gerçeğin üstü kapatılarak atılacak her adım daha çok çocuğun mağduriyetine yol açacaktır.

Nitekim, kadınlar ve çocuklar için onların mağduriyetlerini gidermek için yapacağız denilen öneri, çocukları tecavüz düzenine, ömür boyu istismarcıyla hapse, zorla evlendirilmelere, evlenmek için daha çok istismar edilmeye tecavüz edilmeye yol açacaktır. Sorunu doğru tespit etmeyen her öneri yeni mağduriyetler oluşturacaktır.