İşçilerin sendika seçme özgürlüğü Yargıtay’ca onandı
İşten atmaları protesto etmek için direnişe geçen ve işten çıkarılan Enpay işçilerinin işe iade davası, işçiler lehine sonuçlandı.
Geçtiğimiz yıl Mayıs ayında yaşanan Metal Direnişi sırasında sendika değiştiren, sendikal tercihleri nedeniyle yaşanan işten atmaları protesto etmek için direnişe geçen ve işten çıkarılan Enpay işçilerinin işe iade davası sonuçlandı.
Yerel mahkemelerin verdiği kararı onayan Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, uluslararası sözleşmelere atıf yaparak verdiği kararda Enpay işçilerinin sendika seçme özgürlüğüne müdahale edildiğini belirterek işçilerin eyleminin barışçıl toplu eylem niteliğinde demokratik bir hakkın kullanımı olduğuna hükmetti. İşçilerin haksız ve geçerli bir sebebe dayanmadan, sendikal nedenlerle işten çıkarıldığına hükmeden Yargıtay, işçilere 1 yıllık brüt ücretleri tutarında sendikal tazminat ödenmesini de karara bağladı.
Bu kararla, direniş süresince metal patronları ve Türk Metal tarafından “yasa dışı grev” denilerek kırılmaya çalışılan Metal Direnişinin sadece meşru bir hak değil aynı zamanda uluslararası mevzuat ve anlaşmalardan doğan yasal bir hak olduğu da kabul edilmiş oldu. Yine; Enpay kararı ile yetkili sendikadan istifa ederek başka bir sendikada örgütlenen işçilerin kendi aralarında seçim yaparak işyeri temsilcilerini belirlemeleri de demokratik bir hak olarak tanımlanırken, kararda ifade edilen bu yorumlar işverenin işçilerce seçilen temsilcileri muhatap olarak alması gerektiği değerlendirmelerini de beraberinde getirdi. Farklı kentler ve de fabrikalardan binlerce metal işçisinin katıldığı direniş sonrası sorunların katlanarak devam ettiği işkolunda; Enpay kararı ile birlikte 2017 MESS grup toplu iş sözleşmesine ilişkin hazırlık ve tartışmaların kararın ortaya çıkardığı sonuçlarla birlikte ele alınacağı söylenebilir.
“ÖRGÜTLENME HAKKINA MÜDAHALE”
Metal Direnişi sırasında Türk Metal Sendikası’ndan istifa eden Enpay işçileri, Birleşik Metal-iş Sendikası’nda örgütlenmiş, aralarında işçilerce seçilen işyeri temsilcilerinin de bulunduğu 22 işçi işten çıkarılmıştı. Yaşanan işten çıkarmalar üzerine sendika seçme özgürlüğü ve atılan işçilerin geri alınması talebiyle direnişe geçen Enpay işçilerinin direnişi, 6. gününde fabrikaya giren kolluk kuvvetlerinin işçileri zorla dışarı çıkarması üzerine bitirilmişti. Polis zoruyla direnişleri bitirilen, atılan işçiler geri alınmadıkça da iş başı yapmayacaklarını ifade eden 236 işçi ise peyderpey işten çıkarılmıştı. Kocaeli 3., 4. ve 5. İş Mahkemeleri’nde işe iade davası açan işçilerden 156’sının davası önceki gün Yargıtay’ca karara bağlandı. Yerel mahkemelerin verdiği kararı onayan Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, uluslararası sözleşmelere atıf yaparak verdiği kararda Enpay işçilerinin sendika seçme özgürlüğüne müdahale edildiğini belirterek işçilerin eyleminin barışçıl toplu eylem niteliğinde demokratik bir hakkın kullanımı olduğuna hükmetti.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi gerekçeli kararında uluslararası mevzuat ve Anayasa ile diğer yasalara atıfta bulunularak işçilerin Anayasal örgütlenme haklarını kullanmış oldukları belirtilerek şu ifadelere yer verildi. “…davacı ve diğer arkadaşlarının bu hakkı kullanırken bu haklarına yönelik yapılan işveren engellemeleri karşısında yapmış olduğu bu eylemleri barışçıl bir eylem olarak değerlendirmek, davalı işverenin işlemlerini sendika seçme özgürlüğüne müdahale, örgütlenme hakkına müdahale olarak değerlendirmek gerekmektedir.”
Kararda, Enpay işvereni ve işveren temsilcilerinin işçilerin sendika seçme özgürlüğüne yönelik müdahalesine, baskı ve işten atma tehditlerine de yer verilirken tanık beyanları ile Türk Metal Sendikası işyeri temsilcilerinin de bu baskılara ortak olduğu tutanak altına alınmış oldu. İşveren temsilcileri ve Türk Metal işyeri temsilcilerinin işçileri çay ocağına toplayarak Birleşik Metal-iş Sendikası’ndan istifa etmeleri yönünde baskı yaptığı aktarılırken şu ifadelere yer verildi “…yaptığınız suçtur, sendikanızdan istifa edin ve çalışmaya devam edin, kimsenin canı yanmasın şeklinde beyanlarda bulunduğu, açıkça üyesi oldukları sendikadan istifa etmelerini sağlamaya çalıştığı anlaşılmaktadır…”
“YASADIŞI GREV DEĞİL BARIŞÇIL TOPLU EYLEM HAKKI”
Metal Direnişi sırasında gerek metal patronları gerekse de Türk Metal yöneticileri tarafından işçilerin yaptığı eylemin“yasadışı grev” olduğu iddia edilmiş, işçilerin haklı ve de meşru talepleri görmezden gelinmişti. Yargıtay 9.Hukuk Dairesi ise “emsal” bir karara imza atarak Enpay işçilerinin eylemini barışçıl toplu eylem niteliğinde demokratik bir hakkın kullanımı olarak değerlendirdi. Kararda “…her ne kadar iş hukuk mevzuatı yönünden yasadışı bir eylem olarak görülse de Anayasanın 90.maddesi gereğince de uluslararası normların öncelikli olarak uygulanması gerektiğinden söz konusu nitelikte yapılan eylemin de yasadışı bir eylem sayılmaması gerektiğinden demokratik bir hakkın kullanımının söz konusu olduğu kanaatine varılmıştır…” ifadelerine yer verildi.
“İŞÇİLERCE SEÇİLEN TEMSİLCİLER TANINMALI”
Enpay’da işten çıkarılan işçiler arasında işçiler tarafından seçilen 11 işyeri temsilcisi de bulunmaktaydı. İşçilerin fabrikaya kapanarak gerçekleştirdiği direnişten önce atılan bu 11 işçinin davaları ayrı görüldü. Bu davada da haksız ve geçerli bir sebebe dayanmayan fesih değerlendirmesi yapan Yargıtay, işyeri temsilcilerinin sendikal nedenlerle işten çıkarıldığına hükmederken karara ilişkin yaptığı değerlendirmeler metal direnişine katılan diğer fabrikalar açısından da “emsal” niteliğinde. Kararda; “…Birleşik Metal-iş Sendikasına üye olanların işyerinde seçim yapmak suretiyle 6356 sayılı yasa anlamında olmasa da kendi içlerinden işyeri sendika temsilcilerini seçmelerinin demokratik bir hak olduğundan davalı işverence temsilci olarak seçilen 11 işçinin iş sözleşmesinin feshinin söz konusu işçiler bakımından sendikal nedenin varlığını ortaya koyduğu belirlenmiştir.” ifadelerine yer verildi.
Kararda geçen ifadeler dikkate alındığında; metal direnişi sırasında Türk Metal Sendikası’ndan istifa ederek başka bir sendikada örgütlenen işçilerin kendi aralarında yaptıkları seçimle işyeri temsilcilerini belirlemeleri demokratik bir hak olarak yorumlanırken, işverenin de bu temsilcileri muhatap almasının önünü açıyor. Bursa Renault ve TOFAŞ fabrikalarında işçilerin Türk Metal’den istifa ederek işkolunda örgütlü diğer sendikalara üye oldukları düşünüldüğünde, işçiler seçilen temsilcilerin bu kararın ortaya çıkardığı sonuçlar göz önüne alınarak işverence muhatap alınması gerektiği yönünde değerlendirmeler yapılıyor. (Kocaeli/EVRENSEL)
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
