‘Edebiyat, hayır demektir’

Ülkemizin tek, yıllık yayıncılık konferansı Zeynep Cemali Edebiyat Günü’nün altıncısı, Kadir Has Üniversitesi Cibali Salonu’nda gerçekleşti. Yayıncılık ve edebiyat dünyasının buluştuğu konferans önemli isimleri ağırladı.

Yayıncılığın güncel konularının tartışıldığı konferansın açılış konuşmasını, her yaşa sunduğu edebiyat verimiyle ustalaşan şair, yazar Gülsüm Cengiz yaptı. Edebiyatın, yaşamın izdüşümü olduğunu ve yaşamda da umut bulunduğunu kaydeden Cengiz, “Evet, umut insanda; okuyan, araştıran, düşünen, sorgulayan, empati duygusu gelişmiş; izleyici olmak yerine, iyiden, güzelden, doğrudan, haklıdan, yana değiştirip dönüştürmek için yaşama müdahale eden, emek veren insanda. Böyle insanların oluşturduğu toplum, kuşkusuz ki demokratik bir toplumdur ve gerek dünyada gerekse ülkemizde yaşananlar, buna ne kadar gereksinimimiz olduğunu ortaya koymaktadır,”  dedi.

Konferansın hafızalarda yer edecek kapanış konuşmasını, kitapları birçok dile çevrilen ve ödüllerle taçlanan, edebiyatımızın iz bırakan kalemlerinden Mario Levi yaptı. “En önemli müdafaa alanı edebiyattır,” diyen Levi, bunu bireysel sorunlarından çıkarıp daha geniş bir alana taşımak için elinden geleni yaptığını belirtti ve sözlerine şöyle devam etti: “Edebiyat, hayır demektir. Hayır demenin bedelini göze almaktır. Bunu yaparken, kibirden uzak ve samimi olmalıyız. Bu, bir başkasını dinlemenin kendini anlatmaktan daha önemli olduğunu gösterir.”

Öykü ve romanları ödüllere değer görülen, çağdaş edebiyatın güçlü kalemlerinden Sema Kaygusuz, “Edebiyatın Kırılgan Yüzü: Hayat” başlıklı konuşmasında edebiyat ve güzellik ilişkisinden söz etti. “Edebiyat, sadece hezeyan değildir, aynı zamanda hezimettir. Edebiyat, ölebilen bir şey değildir,” diyen Kaygusuz, sözlerine şöyle devam etti: “Gelgelelim, güzelliği olmadan, edebiyata katlanamayız. Nedir bu güzellik? Bir sırdır. Güzellik, ruhun bilgisidir. Ülkenin en iyi huylu gençlerinin bombalandığı; gazetecilerin, yazarların tutuklandığı böyle ortamlarda güzellik ister istemez tartışmalı hale gelir. Bugün elimizdeki yazı, buhranlı bir edebiyattır.”

ELEŞTİRİYE HEM OKURUN HEM DE YAZARIN İHTİYACI VAR

Yayıncılığımızda giderek daha az yayımlanan yazınsal türler, “Neden Yayımla(ya)mıyoruz?” başlıklı panelde tartışıldı. Deneyimli yayıncılar; Sevengül Sönmez, İrfan Sancı ve Özgür Kalyoncu Akın, yazınsal türlerin sektöre katkısından ve yaratıcı emek ile ticari kaygıyı dengelemenin öneminden söz ettiler. Kalyoncu, öykü ve şiir yayıncılığında artış olduğunu, ancak tiyatro ve senaryo türlerinin ölmek üzere olduğunu söyledi. Yayımlamak istedikleri dosyayı, “satar mı” düşüncesine kapılmadan bastıklarını ifade eden Sancı ise, şiiri az basmalarının nedenini, şiir editörü istihdam edememek olarak açıkladı.

Farklı kuşakların temsilcisi, eleştirmen, yazarlar; Semih Gümüş ve Irmak Zileli, edebiyat eleştirisinin işlevlerini, olanaklarını ve bugün geldiği noktayı “Edebiyat Eleştirisinin Hali Pürmelali” başlıklı söyleşide ele aldılar. “Polemik, eleştiri değildir; siyasetin dilini kullanmaktır,” diyen Gümüş, “Eleştiri, metinden bağımsız bir yazıdır, yazınsal türdür. Ama bunu böyle söylemekle olmaz, o seviyeye de taşımak gerekir,” dedi. Irmak Zileli ise, eleştiriye hem okurun hem de yazarın ihtiyacı olduğunu, özellikle de yazarın yazınsal üretiminde yeniden okumaların önemine değindi.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin Celâl Zeynioğlu, yayıncılığımızın 2016 başlıklarını değerlendirirken, yayıncılık sektörü ve devlet kurumları arasındaki ilişkilerde süreklilik sağlanamamasına dikkat çekti.

Edebiyat günü, ülke genelinde büyük bir katılımla sonuçlanan Zeynep Cemali Öykü Yarışması 2016 Ödül Töreni ile sona erdi. Yıl içinde yazdıkları “adalet” temalı öykülerle dereceye giren 6, 7, 8. sınıf öğrencileri, ödüllerini Necati Tosuner, Mario Levi, Gülsüm Cengiz ve Necati Güngör gibi edebiyatımızın usta isimlerinin elinden aldılar.  

Yıllık yayıncılık konferansı Zeynep Cemali Edebiyat Günü’nün yedincisi, 30 Eylül 2017’de düzenlenecek. (KÜLTÜR SERVİSİ)