ÖGC: Basın özgürlüğünde kara ay

Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC), Eylül ayında basın yayın organlarına ve gazetecilere dönük baskı, sansür, kapatma ve tutuklamalara ilişkin hazırladığı raporunu yayınladı. Eylül ayının basın için "darbe ayı" olduğu değerlendirmesinde bulunulan rapordaki verilere göre; ay içinde 18 gazeteci gözaltına alındığı ve bunlardan 11'i tutuklandı, pasaportları iptal edilen 46 gazetecinin yurt dışına çıkmaları engellendi, 5 basın kuruluşu polis baskınına uğradı, Özgür Gündem gazetesine sahip çıktıkları için 27 gazeteci hakkında soruşturma ve dava açıldı. Yine muhalif basına dönük topyekun tasfiye planı devreye konularak, 12 televizyon kanalı ve 11 radyonun yayını kesildi. 

Raporda gün gün toplanan hak ihlalleri şöyle sıralandı: 

GÖZALTINA ALINANLAR VE TUTUKLANANLAR

1 Eylül 2016: Silopi’de, 23 Ağustos'ta yapılan ev baskınları sonucu gözaltına alınması ardından 26 Ağustos'ta serbest bırakılan DİHA muhabiri Sebahattin Koyuncu, savcılığın itirazı üzerine yeniden gözaltına alındı. Cizre Sulh Ceza Hakimliği'ne çıkarılan Koyuncu, yaptığı haberler ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek tutuklandı.

03 Eylül 2016: Gülen Cemaati'ne bağlı medya yapılanmasında yer aldıkları gerekçesiyle yürütülen soruşturmada nedeniyle gözaltına alınan gazeteci Murat Aksoy, Mutlu Çölgeçen ve Gökçe Fırat Çulhaoğlu tutuklandı.

05 Eylül 2016: HDP tarafından açlık grevi eylemine destek olmak amacıyla Ankara'da gerçekleştirilmek istenen yürüyüşe polis saldırısı sonrası DİHA muhabiri Mehmet Kurnaz ile birlikte serbest gazeteci Can Özen'in de aralarında bulunduğu en az 8 kişi gözaltına alındı.

06 Eylül 2016: Günlük Kürtçe yayın yapan Azadiya Welat'ın Diyarbakır dağıtım bürosuna 28 Ağustos'ta yapılan ve 27 çalışanın gözaltına alındığı operasyonda mahkeme sevk edilen Arap Turan ve Ferit Toprak tutuklandı. Mahkeme tutuklamaya, "Özgür Gündem Gazetesi hakkında verilen geçici kapatma kararına karşı ısrarlı şekilde karşı çıkmaları ve her türlü şartlarda dağıtmaya devam edecekleri konusunda sözleri ve eylemlerini" gerekçe gösterdi. 

06 Eylül 2016: İzmir'de Özgür Halk bürosunu basan polisler dergi ve kitaplara el koyarak dergi çalışanı Rabia Özkaya'yı gözaltına aldı. Özkaya sevk edildiği mahkemece tutuklandı. 

09 Eylül 2016: Atılım Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Deniz Bakır ve ETHA muhabiri Rıdvan Coşkun gözaltına alındı.

09 Eylül 2016: Mersin'de 7 Eylül'de gözaltına alınan Azadiya Welat Gazetesi çalışanları Şirin Çoban ve İlker İlkan, çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı.

10 Eylül 2016: Bağımsız Gazetecilik Platformu (P24), gazeteci-yazar Ahmet Altan ile kardeşi Prof. Dr. Mehmet Altan gözaltına alındı. 

13 Eylül 2016: Amed'te gürültü eylemini takip eden DİHA muhabiri Ruken Demir ve stajyer muhabir Rozerin Alağaş, bir süre emniyette tutulduktan sonra serbest bırakıldı.

20 Eylül 2016 Erzurum’un Hınıs ilçesinde düzenlenen ev baskınlarında DİHA Muhabiri Mensur Küçükkarga gözaltına alındı.

20 Eylül 2016: 8 ay süren tutukluluğunun ardından tahliye olan DİHA Muhabiri Feyyaz İmrak, cezaevinden serbest bırakılmasıyla özgürlüğüne yeniden kavuştu. İmrak, gerçeklerden taviz vermeden gerçekleri yazmaya devam edeceğini söyledi. 

22 Eylül 2016: Gazeteci Ahmet Altan ve Prof. Mehmet Altan 11 gün sonra tutuklama istemiyle mahkemeye sevk edildi. Hakimlikteki sorgularının ardından Mehmet Altan tutuklandı, Ahmet Altan ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Ahmet Altan, savcılığın itirazı üzerine ertesi gün 'Darbeye teşebbüs' ve 'FETÖ'ye üye olmak' iddiasıyla tutuklandı. 

27 Eylül 2016: Erzurum’un Hınıs ilçesinde 20 Eylül'de gözaltına aralarında DİHA Muhabiri Mensur Küçükkarga savcılığa ifade verdikten sonra serbest bırakıldı. 

27 Eylül 2016: İzmir'de gazeteci Süleyman Gençel, eve gelen polis ekibi tarafından gözaltına alındı. Gençel'in "Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a hakaret" iddiası ile gözaltına alındığı öğrenildi. 

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELEYE MARUZ KALANLAR    

24 Eylül 20106: CHP Milletvekili Barış Yarkadaş, tutuklu bulunan Özgür Gündem gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Bilir Kaya ve Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya'nın mahkemeye getirilirken çıplak arama işkencesine maruz kalmasını Meclis gündemine taşıdı.

BASKINA UĞRAYAN BASIN ORGANLARI

05 Eylül 2016: İzmir Basmane'deki Özgür Halk bürosunu savcılık kararı ile basan polislerin araması sona erdi. Bürodaki Özgür Halk dergilerinin yanı sıra farklı gazete ve dergilerin arşivlerine el koyan polisler, katledilen gazetecilerin fotoğraflarının olduğu pankartı, bilgisayar ve büroda bulunan kitaplara da el koydu. Dergi çalışanı Rabia Özkaya da baskın sonrası tutuklandı. 

09 Eylül 2016: Özgür Halk dergisi İstanbul Merkez bürosuna yapılan polis baskınında polisler içeride bulunan kitap, dergi, gazete ve teknik malzemelerin tümüne el koydu.

HAKLARINDAN SORUŞTURMA-DAVA AÇILAN VE CEZA VERİLENLER

01 Eylül 2016: Kapatılan Özgür Gündem gazetesine daha önce destek olmak üzere başlatılan "Nöbetçi Eş Genel Yayın Yönetmenliği" kampanyasına katılan 9 isim, "örgüt propagandası yapmak" iddiasıyla ifadeye çağrıldı. İfadeye çağrılan isimler: HDP Merkez Yürütme Kurulu Üyesi Çilem Küçükkeleş, ETHA Editörü Derya Okatan, kapatılan haberdar.com sitesi Genel Yayın Yönetmeni Said Sefaoğlu, Tuğrul Eryılmaz, Dicle Anter, Hasan Cemal, Hasan Hüseyin Tahmaz, Murat Uyurkulak ve Nadire Mater. 

01 Eylül 2016 Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak için başlatılan "Nöbetçi genel yayın yönetmenliği" kampanyasına katılan gazeteci Yıldırım Türker ve gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya hakkında 5'er yıl hapis cezası talebiyle dava açıldı. 

02 Eylül 2016 Eski Taraf Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Altan ve eski Taraf Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Yasemin Çongar ve Yıldıray Oğur, 'Balyoz darbe planı' haberleri için 52 yıl 6 aya kadar hapis istemiyle yargılandıkları davada bugün hâkim karşısına çıktı.

03 Eylül 2016: İnternet sitesine 46 kez erişim engeli getirilen Dicle Haber Ajansı editörü Ömer Çelik, hazırladığı haberde Jandarma Bölge Komutanı Musa Çitil'i hedef gösterdiği gerekçesiyle Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü'nde ifade verdi.

07 Eylül 2016: Özgür Gündem gazetesi üzerindeki baskı ve soruşturmalara karşı başlatılan Nöbetçi Eş Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katılan gazeteciler Mehmet Güç ve Faruk Balıkçı ile Alevi piri Hasan Hayri Şanlı ve sanatçı Deniz Türkali de ifadeye çağrıldı. 

20 Eylül 2016: Özgür Gündem gazetesi Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği yaptıkları için hakkında dava açılan gazeteci Ayşe Düzkan İstanbul Adliyesi'nde hakim karşısına çıktı. 

21 Eylül 2016: DİHA Muhabiri Erdoğan Alayumat'un yaptığı ve Özgür Gündem'de yer alan "MİT roketleri Kilis'te mi patlıyor" haberine ilişkin soruşturma başlatılarak, ifadeye çağrıldı. Soruşturmanın MİT'in isteği üzerine açıldığı öğrenildi.

21 Eylül 2016: Gazeteci-yazar Hasan Cemal, bir yazısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a hakaret ettiği iddiasıyla yargılandığı davada ifade verdi.

23 Eylül 2016: Özgür Gündem gazetesinde nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliğini üstlenen gazeteci Hasan Cemal, Tuğrul Eryılmaz, Mehmet Kamil Güç ve Nadire Mater savcılığa ifade verdi. Gazeteciler, basın ve ifade özgürlüğüne dikkat çekti. 

27 Eylül 2016: Özgür Gündem gazetesinin Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği'ni yaptığı için hakkında dava açılan Özgür Radyo Genel Koordinatörü Derya Okatan, savcılığa ifade verdi.

27 Eylül 2016: ETHA editörü Arzu Demir, yazdığı "Dağın Kadın Hali" ve "Devrimin Rojava Hali" kitapları nedeniyle hakkında "örgüt propagandası yaptığı" iddiasıyla açılan dava nedeniyle bugün İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde hakim karşısına çıktı.

KAPATILAN/ENGELLENEN BASIN ORGANLARI

24 Eylül 2016: AKP'nin kayyım atadığı DBP'li 24 belediyeden 12'sinin resmi internet sitesi, "onarıma alındı" gerekçesiyle kapatıldı. 

28 Eylül 2016: Olağanüstü Hal sürecinde çıkarılan KHK kapsamında, Hayatın Sesi TV, Denge TV, Jiyan TV, Zarok TV, Govend Tv, TV10, Azadî Tv, Van TV, Mezopotamya TV'nin de aralarında bulunduğu 12 TV ile Radyo Ses, Radyo Dünya, Radyo Yön, Özgür Güneş Radyo ve Doğu Radyo'nun aralarında bulunduğu 11 radyonun yayını durduruldu. 12 TV ve 11 radyonun ismi RTÜK tarafından TÜRKSAT'a bildirildi. TÜRKSAT, ismi iletilen kanallardan uydu ortamında yayın yapanların yayınını durdurdu.

29 Eylül 2016: Meletî'de (Malatya) yayın yapan Özgür Güneş Radyosu, OHAL kapsamındaki yayınlanan KHK gerekçe gösterilerek kapatıldı. 

29 Eylül 2016: Polisler eşliğinde Van TV binasına baskın yapan maliye memurları, binanın kapısına mühür vurdu. 

29 Eylül 2016: Êlih merkezli yayın yapan ve KHK ile kapatılan Denge TV ve Birlik Medya TV'nin binalarını polis eşliğinde basan maliye memurları, binaların kapısına mühür vurdu. 

30 Eylül 2016 Haklarında kapatma kararı verilen İMC TV ve Hayatın Sesi TV'nin internet yayını kesildi. Yine ekranı karartılan TV ile birlikte Özgür Radyo'nun ise internet sitelerine erişim engeli getirildi.

30 Eylül 2016: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Başkanlığı (BTK), Özgür Gün TV ve Özgür Radyo'ya ait internet sitelerine erişimi engelledi.

30 Eylül 2016: OHAL kapsamında çıkarılan 668 sayılı KHK kapsamında sesi kesilen Urfalıların 22 yıllık radyosu Radyo Karacadağ'ın kapısına mühür vuruldu. 

YAYIN YASAĞI

12 Eylül 2016: Kurban Bayramı'nın ilk gününde Van kent merkezinde, AKP il binası ile Valilik binası arasında bulunan park halindeki bomba yüklü aracın, saat 10.50'de infilak ettirilmesi sonucu 4'ü polis, 4'ü İran vatandaşı, 50 kişi yaralandı. RTÜK, patlamaya ilişkin geçici yayın yasağı getirdi.

ENGELLENEN GAZETECİLER 

20 Eylül 2016: OHAL ilanı sonrası çıkartılan KHK ile devreye konulan pasaport iptali uygulamasında "KCK Basın davasında" yargılanan 46 gazetecinin pasaportlarına da el konulması kararı çıktı. (DİHA)