Donbass'ta bir mini hayalet şehir

Okay DEPREM
Donetsk

Donetsk Havalimanı yerleşkesi ve çevresinde, Ukrayna Ordu birlikleri ile Donetsk halk milis kuvvetleri arasında aylar süren muharebe sona ereli tam 1.5 sene geçti. Oldukça dar sayılabilecek bir alanda 7-8 ay süren ve her türden ağır silahın kullanıldığı çatışmalar doğrudan havaalanı kompleksi ve civarında sona erdikten bugüne kadar bölgenin çeperinde ve yakın mahallerde uzaktan çarpışmalar düzensiz olarak hep sürmüştü. II. Minsk Anlaşması’nın ateşi süresiz olarak kesmeye dönük ilgili maddeleri üzerinde mutabık olmaya yönelik taraflar arasında doğrudan veya dolaylı yollardan ne kadar buluşma ve görüşme olsa dahi, Ukrayna Ordusu havalimanı dahil olmak üzere geniş bölgeyi farklı noktalardan ağır silahlarla vurmayı sürdürmüştü. On binlerce Ukrayna askerinin halen konuşluğu olduğu ve Donetsk’in 20 km. kadar kuzey ve kuzeybatı yönündeki Avdeevka, Opıtnoye, Peski ve Veseloye istikametinden yapılan atışlar 122 ve 152 mm’lik ağır toplar ile 82 mm’lik tanklardan gerçekleştiriliyor.

HAVAALANININ ETRAFINA BİR BUÇUK YILDIR HİÇ DOKUNULMAMIŞ 

Donetsk Halk Cumhuriyeti Orduları başkomutan yardımcısı Eduard Basurin’in bir Yunan gazeteci heyeti ile yerel bazı medya mensuplarına, havalimanını kompleksi ve çevresini olabildiğince ayrıntılı gezmeleri için müsaade edeceğini öğrenir öğrenmez biz de, iki Alman gazeteci ve şoförümüz eski halk milisi Jenya ile yola koyuluyoruz. Hedefe doğru yaklaştığımızda bölgeye en yakın mahalle olan Oktyabrskiy’deki evlerin önemli bir kısmının aradan bunca zaman geçmesine karşın hâlâ ya yerle bir ya da yıkık dökük durumda olduğuna şahit oluyoruz. Dahası yerleşim noktaları bittikten sonra; epey geniş bir sahaya dağınık olarak yayılan sivil, ticari ve resmi binaların da abartısız, bir buçuk sene önceki gibi yerlerinde harabe halinde durduklarını görüyoruz. Buranın birinci derecede riskli bölge ilan edilmesi bir tarafa, bu devasa alanda toplam değerleri milyon dolarları bulan yapıları ayağa kaldırmak için gereken paranın çok ufak bir bölümün dahi cumhuriyetin bütçesinde olduğu şüpheli…

TERMİNAL BİNALARINDA TANK SAVAŞI OLMUŞ

Havalimanının henüz tamamen yıkılmayan katlı otoparkının, aynı zamanda DNR ordu birimlerince hâlâ fiilen üs olarak kullanılan bodrum katına girdikten sonra hızlıca çelik yeleklerimizi giyip, miğferlerimizi takıyoruz. Dediklerine bakılırsa neredeyse 10 kiloyu bulan bu yelekler kalaşnikov kurşunlarına bile dayanıklıymış. “Yeni” terminal binasına doğru geçmeye hazırlanırken, aralarımızda 7-10 metre kadar aralık bırakacak şekilde tek sıra halinde çıkıp yürümemiz söyleniyor. Eski ve yeni terminal binaları ile hangarların, demir-çelik-beton-cam ve plastikle karışık enkaz yığını üzerinde ilerlerken, bize eşlik eden maskeli askerler belli noktalardan kuzey ve batı yönüne hiç çıkmamamız ya da belirli yerlerden çok hızlı geçmemiz gerektiği yönünde her defasında ihtarda bulunuyorlar. Çünkü sadece birkaç km. ötede duran Ukraynalı kesin nişancıların bizleri hedef almayacağının garantisi yok. Moloz yığınları arasındaki boşluklardan kuzey yönünde, pistte paslanmış halde paramparça duran Ukrayna’ya ait zırhlı askeri araçları fark ediyoruz. Yerler inanılmayacak kadar çok ve çeşit çeşit mermilerle dolu. Kameramın zoomunu yakınlaştırdığımda, Kiev’e bağlı güçlerin kontrolü altında olan en yakın kent Avdeevka’nın toplu konutları ile gene aynı şehirde bulunan ve halen Şakhtar Donetsk’in sahibi oligark Renat Akhmetov’un mülkiyetindeki kimyasal kok kömürü fabrikası kadraja giriyor.

'BİZ NEREDEYSEK, ZAFER ORADA!..'

Finalde ise bizi resmen şok eden görüntüler ile karşı karşıya geliyoruz. Zamanında boarding salonları ile önlerindeki koridorların bulunduğu kısımda, aralarında bazıları abartısız birkaç parçaya ayrılmış ve çoktan paslanmaya terk edilmiş bir dolu Ukrayna tankına rastlıyoruz. Genel kitle hatıra niyetine bunların önünde fotoğraf çektirmeyi tercih ediyor. Ayrılırken, ana terminalin en tepesinde dalgalanan yegane bayrak gözümüze ilişiyor: Ortasında çapa, etrafında Rus donanmasının tarihi simgesinin mavi çaprazının olduğu bayrağın ortasında şu satırlar yazılı: “Biz neredeysek, zafer orada!..”