DNR’de sıra dışı bir önseçim hazırlığı

Okay DEPREM
Donbass

Donbass’ın yaklaşık 4 milyonluk bir nüfusun yaşadığı bağımsız cumhuriyetlerinde tarihte ilk defa bir yerel seçimin “praymeriz” adı verilen önseçimleri yapılacak 2 Ekim tarihinde. Kiev yönetimi, diplomatik baskı gücünün yardımıyla seçimleri engellemeye çalışırken, bunu başaramadığı noktada ise seçimlerin, ‘demokratik, adil ve özgür bir ortamda yapılmasının mümkün olmadığı’ iddiasından hareketle öne sürüyor. 

SEÇİM SEFERBERLİĞİ

Her iki cumhuriyette de (DNR ve LNR), Ukrayna yönetiminin uluslararası kamuoyuna dönük yerel seçim karşıtı propaganda ve önleme gayretine rağmen, de facto ayrı devletlerin statülerinin uluslararası kamuoyu tarafından tanınmasına dönük kuvvetli bir adım oluşturması için; önseçim organizasyonu sürecinde adeta kitlesel bir seferberlik ilan edilmiş durumda. 

Bu noktada bölge yönetimleri, sadece yerel seçimlerin ‘demokratik, şeffaf ve özgür’ şartlar itibariyle değil fakat aynı zamanda, yerel yönetim adaylarının belirlenmesi sürecini, bir ‘önseçim’ organizasyonuna dönüştürmek istiyor. Bu bağlamda; hem Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT), hem ‘Normandiya Dörtlüsü’ hem de Kiev başta olmak üzere bütün dünya kamuoyuna; meşru statüsünü göstermek, kanıtlamak istiyor. 

NASIL ORGANİZE EDİLDİ? 

Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerindeki ‘ön yerel seçimler’ tüm yerleşim birimlerinde değil, esas olarak başkentler Donetsk ve Lugansk ile her iki kente bağlı köy ve kasaba gibi yerleşim noktalarında organize edilecek. Bunun bir nedeni, yörenin bütününde bunu hayata geçirecek finansal olanakların oldukça sınırlı olması. DNR’de nitekim organizasyon için devlet bütçesinden özel olarak bir fon ayrılmazken; ön seçim sürecinin tüm maliyetleri, ön seçim inisiyatifinin sahipleri konumundaki “Donetsk Cumhuriyeti” ve Özgür “Donbass” adlı iki ‘toplumsal hareket’ tarafından karşılanıyor. Her iki hareketin en aktif unsurları arasından teşkil edilen ‘organizasyon komitesi’ ise haziran ayından beri devam eden hazırlık etabının ana yüklenici örgütü niteliğinde. Yetkililerin yaptığı kimi açıklamalara bakılırsa; ön seçimlerin salt başkent ve çeperinde yapılacak olmasının bir diğer nedeni ise, ilk kez uygulanmaya çalışılan hassas ve zorlu bir demokratik prosedürün daha organize olan merkezlerde, nispeten mikro bir alanda denenmek istenmesi. Cumhuriyetlerin geri kalan kent ve kasabalarında ise ileriki tarihlerde bu tarz bir önseçim yapılıp yapılmayacağı ise henüz belirsizliğini koruyor.

AMAÇ HALKIN POLİTİK HAYATA KATILIMINI ARTTIRMAK ‘

‘Praymeriz’in her bakımdan uluslararası standartlarda geçebilmesi için, çok farklı ülkelerden 2 Ekim tarihi için şimdiden onlarca yabancı gözlemci ve gazeteci akredite olmuş durumda. ‘Aday adayları arasından en güçlü adayların sıyrılıp tayin edilmesi’ şiarıyla düzenlenecek ‘ön yerel seçimler’in yapılacağı tüm merkezlerde; halktan istisnasız her yetişkin birey herhangi bir ücret ödemeksizin, sadece yaşadığı yerde en az 5 senedir ikamet ettiğine dair belge ile “Geçici Seçim Komisyonu”na (GSK) sunmak suretiyle ön seçimlerde aday adayı olabiliyor. Faaliyetlerini kitle iletişim araçları için maksimum açıklıkta icra eden GSK, 2 Ekim öncesi hazırlıklardan ziyade esas olarak ön seçim günündeki oy verme işlemi ile oyların sayılıp ilan edilmesinden sorumlu. GSK’nın üyeleri ise, tüm şehir ve ilçelerde halka açık büyük toplantılarda belirlendi. Halkın yerellerde hem aday hem de seçmen adayı konumuyla toplumsal ve politik hayata katılımını azami yükseltmek maksadıyla hazırlıkları süren ön seçimlerde; kent, ilçe ve kasaba konseylerinin başkan ve idari heyetlerinin üyeleri saptanacak. İki turlu yerel seçim düzenlenmesinin bir diğer gayesi ise, halk nezdinde saygı ve itibarı en üst seviyede olan doğal önderleri bulup ortaya çıkarmak.