600 kilometre yürüyen çaresiz köprü işçileri

Aleksandr VALIYEV*

İnşaat işçisi Vyacheslav Abdullin, Temmuz sonunda işten ayrıldı ve Kerç Boğazı’ndan Rusya’nın Ural Nehri bölgesindeki evine 600 kilometrelik yolu yürüyerek gitti.

Bir ay sonra Abdullin’in elinde, kötü muamele ve kandırılma hikayesinin dışında uğradığı haksızlığı kanıtlayacak hiçbir şey yoktu. Abdullin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in projesi olarak görülen ve Kremlin için oldukça önemli olan, 2014’te Ukrayna’dan ilhak edilen Kırım’ı Rusya’yı bağlayan köprü projesinde çalıştı. 

RFE/RL’ye (Radio Free Europa/Radio Liberty) konuşan Abdullin, Kerç Boğazı Köprüsünde çalışmayı “gerçekten bir köle olmaya benziyor” diye tanımlıyor: “Ayakta duramazsın ve oturamazsın. Ek malzeme için yarım saat beklemek zorunda olsan bile ayakta isen işten atılırsın. Eğer oturursan, yine işten atılırsın. Daha yeni bir malzeme taşımış olsan ya da taşları ileri ve geri dizsen bile boş durmamalı, birşeyler yapmalısın” 

Urallar’da, Chelyabinsk yakınlarındaki bir şehir olan Zlatoust’tan telefonla arayan Abdullin, “Her zaman meşgül görünmelisin. Aksi halde atılırsın” diyor. 

‘GÜN BOYU SUSUZ ÇALIŞTIRILIYORUZ’

Abdullin, sıcak yaz güneşinin altında gömleklerini çıkarmalarına izin verilmediğini ve bazen gün boyu su verilmeksizin çalıştıklarını söyledi. Ona söz verilen 47 bin rublenin (718 dolar) bir rublesi bile verilmemiş.

Kerç Boğazı Köprüsü, Rusya’nın en öncelikli altyapı projesi. En az 4.5 milyar dolara mal olacak. 19 kilometrelik araba ve demir yolu içeriyor. Kırım, Birleşmiş Milletler oylamasında 100 ülke tarafından illegal olarak tanımlanıp reddedilen bir referandum ve Moskova’dan gönderilen askeri birlikler ile Rusya tarafından ilhak edildi. Köprü işte bu Karadeniz yarımadasını Rusya’ya bağlayacak. 

Putin, Kırım’ın “kutsal” Rusya toprağı olduğunu açıkladı ve yarımadanın kontrol altına alınmasını gurur konusu yaptı. Bu Kiev ve Batı ile ilişkilerini bozan bir hareketti. Ancak tarihsel bir güvenle haklı olduğunu söyledi. 

Anakaradan Ukrayna’ya bağlı olan ama Rusya’ya bağlı olmayan Kırım’a ulaşımı geliştirmek ve onu ülkenin tamamlayıcı bir parçası olduğunu göstermek için köprüye ihtiyaç duydu.

Mart ayında inşaatı ziyareti sırasında Putin, dördüncü başkanlık seçimlerini kazanmaya çalışacağı 2018 sonunda köprünün tamamlamış olması gerektiğini söyledi. Bu işi yapmada başarısız olan herhangi bir yöneticinin görevden alınacağı tehdidinde bulundu.

‘KENTLERDE İŞ YOK’

(İNŞAAT işçisi) Abdullin’in hikayesi Zlatoust’taki evi yanıp kül olduğu zaman başladı. O, karısı ve iki çocuğu kiralık bir odaya taşındı, ama onlara başka bir kiracı nedeniyle Ağustos’un sonunda taşınmaları gerektiği söylendi. Bu darbe yüzünden, yeni bir yer tutmak için para kazanmanın bir yolunu bulma konusunda umutsuzluğa düştü.

Izhevsk şehrinde, Kerç’e gitmek için işçi arayan Liberti isminde bir şirketin televizyon reklamını gördüğü zamanlardı: “Onları aradım, yemek, kalacak yer ve diğer konular hakkında sorular sordum” dedi. “47 bin rublelik nakit maaşın üstüne harcamalar için aylık 5 bin ruble ödeyeceklerini söylediler. Günde iki öğün yemek, ulaşım, iş elbiseleri ve yatacak yer sözü verdiler. Bunların hepsi dahildi.”

Ama inşaat alanına gittinde ve diğer işçilerle konuştuğunda, farklı bir hikaye duydu. “Her şey maaştan düşülmüş” dedi.

Kerç Köprüsü işçilerinin anlattıkları hikayeler, Putin’in bir diğer prestij projesi olan Soçi’deki 2014 Kış Olimpiyatları’nın inşaat alanındaki benzer hesapları hatırlatıyor. 

İnsan Hakları Gözlem örgütüne göre; bu alanda çalışan tahmini 70 bin göçmen işçinin çoğu uzun çalışma saatlerine, ödenmeyen ücretlere ve kalabalık yerlerde kalmaya katlanmak zorunda kaldı.

Rusya’nın ekonomisi, Soçi Oyunlarından dört ay sonra başlayan petrol fiyatlarındaki düşüşün darbesinden beri kötüleşti. Bunda Kırım ilhakı ve Doğu Ukrayna’daki ayrılıkçılara verdiği destek nedeniyle Batı ülkeleri tarafından uygulanan yaptırımların ve bu yaptırımlara cevap olarak alınan önlemlerin etkisi var.

Abdullin, Kerç projesinde, Rusya genelinden yüksek ücret sözüyle çökmüş kentlerden getirilen işçilerin olduğu söylüyor, “Yaşadıkları kentlerde iş olmadığı için uzaklardan geldiler” diyor: “Gelen ve hızla ne olduğunu anlayan ve ertesi gün ayrılan bazıları vardı. Ancak bir şey yapmak için parası olmayanlar ne yapacak? Nereye gidecekler?”

‘HAYVANDAN DAHA KÖTÜ’

ZLATOUST’tan Aleksei Loginov da Kerç’ten döndü:  “Orada insanlara çok kötü davrandılar. Onları insan olarak bile görmediler. Hayvandan beter davrandılar. Bütün gün, oturamazsın ya da bir sigara içemezsin. Sigara molası yok... 11 saat boyunca, çalışmalısın, çalışmalısın, çalışmalısın. Molasız. Oturursan atılırsın. İnsanlara böyle davranıyorlar.”

Loginov, iki adamı “ahlaksızca” iş yaptıkları iddiasıyla işten atan bir vardiya amirini gördüğünü hatırlıyor, “Hiçbir şey yokken seni atarlar” diyor: “Bütün Kerç Köprüsü projesinin inşa edilişi böyle. İnsanları kovar ve para vermeden gönderirler. Onlar insanları gerçekten ezerler, çünkü onların evden uzakta olduğunu ve eve gitmek için paraları olmadığını bilirler.”

Bir ay çalıştıktan sonra maaşlarını alamadıklarında, bu durum Abdullin ve Loginov için yeterliydi. 

Boğazın Rusya kıyısındaki Taman köyüne feribotla geçtiler ve yürümeye başladılar. Bazen otostop çektiler, tarlalarda uyudular ve buldukları yiyecek ne varsa yediler. “Mısır ve diğer bulabildiğimiz şeyleri yedik” diyor Loginov: “Kirazlar, elmalar...”

Rostov Oblast’ta Millerovo köyüne ulaştığında Loginov karısından tren bileti parası aldı. Abdullin yolun kalanında tek başına yürümeye devam etti ve sonunda evine vardı.

Paraya muhtaç kalan Abdullin, hâlâ Liberti’den ücretini almayı umut ediyor. Onun iş sözleşmesi ve diğer dökümanları bile Kerç inşaatında elinden alındı. 

O da davayı yerel mahkemelere almayı planlıyor. Loginov ise bütün bu deneyimi unutmak istiyor.

RFE/RL, görüş almak için Liberti şirketine ulaşamadı. Sadece kayıtlı telefon numarası var ama o da kesik. 

*RFE/RL’dan (Radio Free Europa/Radio Liberty) 
kısaltarak çeviren Arif Koşar