İHD: Bir yılda bin 552 kişi yaşamını yitirdi

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, son bir yılda bölgedeki çatışmalı ortamlarda meydana insan hakları ihlallerini açıkladı. İHD Şube binasında yapılan açıklamaya, dernek yöneticileri katıldı. Raporu açıklayan İHD Şube Başkanı Raci Bilici, 2015 yılının ortalarında başlayan silahlı çatışmalarla birlikte, halkların umutlarının tükendiğini ifade ederek, "24 Temmuz 2015 tarihinden 24 Temmuz 2016 tarihine dek bölge kentlerinde, tespit edebildiğimiz verilere göre; asker, polis, korucu, örgüt militanı ve sivil olmak üzere bin 552 kişi yaşamını yitirdi, bin 683 kişi ise yaralandı" dedi. Bilici, OHAL uygulamalarıyla gerçekleşen hak sınırlandırma ve yasaklamaların yanı sıra, yargısız infazlar, işkence ve kötü muamele, haksız gözaltı ve tutuklamalar, örgütlenme ve gösteri hakkı, düşünce ve ifade hürriyeti ile basın özgürlüğüne yönelik sansür ve baskılar, gibi yaşam hakkına ve temel insan haklarına yönelik ihlallerinin yaşandığını sözlerine ekledi. 

Bilici'nin açıklamasının ardından İHD Bölge Temsilcisi Abdulselam İnce, 24 Temmuz 2015- 24 Temmuz 2016 tarihleri arasında bölgedeki çatışmalı ortamlarda meydana gelen insan hakları ihlalleri bilançosunu şu şekilde sıraladı:

*Güvenlik güçleri tarafından gerçekleştiren/gerçekleştirdiği idea edilen yargısız infazlar sonucu 440 kişi yaşamını yitirdi, 353 kişi ise yaralandı. 

* Silahlı çatışmalarda; 422 Güvenlik Görevlisi yaşamını yitirdi. Bin 65 güvenlik görevlisi ise yaralandı. 614 silahlı örgüt militanı yaşamını yitirdi. 17 silahlı örgüt militanı ise yaralandı. 42 sivil yurttaş, çatışmamaların ortasında kalarak yaşamını yitirdi. 75 sivil yurttaş ise yaralandı. 

*Silahlı örgütlerin saldırısı sonucunda; 34 sivil yurttaş yaşamını yitirdi, 173 sivil yurttaş ise yaralandı. 

*Silahlı çatışma ortamında yaşamını yitiren 15 örgüt militanının, güvenlik güçleri tarafından çıplak olarak teşhir edildiği ve cenazelerine işkence edildiği tespit edilmiştir. 

*Bölgede bulunan kentlere bağlı ilçelerde ve ilçelere bağlı kırsal alanlarda 'güvenlik veya askeri operasyon yapılacağı gerekçesiyle' 87 kez, özel güvenlik bölgesi kararları alınmış ve ilan edilmiştir. Özel güvenlik bölgesi ilan edilen alanlara, sivil yurttaşların giriş-çıkışları yasaklanmıştır. Bölgenin geçim kaynakları çiftçilik ve hayvancılık olması sebebiyle, yasaklar ekonomik mağduriyete yol açıştır. 

* 9 kente bağlı 35 ilçede sokağa çıkma yasağının ilan edildi. 75'i çocuk olmak üzere 320 yurttaşın yaşamını yitirdi. 

* Sınır hatlarında yaşana ölüm ve yaralamalarda ise açılan ateş sonucu 48 sivil yurttaşın yaşamını yitirdi. 60 sivil yurttaş ise yaralandı. 

*Mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu 7 çocuğun yaşamını yitirdi. 28 çocuğun ise kalıcı fiziksel rahatsızlıklar oluşturacak şekilde yaralandı. Biri kadın olmak zere 6 yetişkin yurttaşın da yaralandı. 

*Gözaltında birimlerinde 286 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Gözaltı birimleri dışında (ev baskınlarında, sokakta) 161 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Köy Korucuları Tarafından 4 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Cezaevlerinde 103 tutuklu-hükümlü mahpus işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 6 kişi kaçırılma ve ajanlık tehditlerine maruz kaldı. 31 kişi can güvenliği ile tehdit edildi. Toplumsal gösterilerde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 99 kişi yaralandı. 

*Gözaltı ve tutuklamalara ilişkin ise, 275 çocuk ve 7 bin 609 yetişken olmak üzere, toplam 7 bin 884 kişi gözaltına alındı. 81 çocuk ve bin 878 yetişken olmak üzere, toplam bin 959 kişi tutuklandı. 4 bin 223 ev veya işyeri, çoğunlukla gece yarısı veya sabaha karşı güvenlik güçleri tarafından basıldı. 

* İfade özgürlüğüne yönelik ihlallerde ise, 96 adet basılı yayın ve materyal toplatıldı veya yasaklandı. 4 gazete ve yayın organı basıldı. 2 kültürel etkinlik yasaklandı. 123 haber sitesi adresi erişimi engellendi. 

*Düşüncelerini ifade edenlere karşı açılan soruşturmada; 43 farklı soruşturma dosyası açılmış, toplamda 702 kişi hakkında soruşturma başlatılmıştır. Sendikal grevler ve çeşitli demokratik etkinliklere katıldıkları gerekçesi ile 13 bin 67 kamu emekçisi hakkında idari soruşturma açılmıştır. 

*Düşüncelerini ifade edenlere karşı açılan davalar; 15 farklı dava dosyası açılmış, toplamda 59 kişi yargılanmıştır. 

* Düşüncelerini ifade edenlere verilen cezalar; yargılama aşaması devam eden 60 farklı dava dosyası karara bağlanmış, 168 kişi hakkında çeşitli hapis cezaları verilmiştir. 

* Örgütleme özgürlüğüne yönelik ihlallerde; 20 Siyasi parti, 14 Dernek, 14 Eğitim ve Kültür Kurumu, 19 belediye hizmet binası ve eklentileri olmak üzere toplam, 60 kurum ve kuruluş baskına veya saldırıya maruz kaldı. 17 Dernek ve 2 Eğitim kültür kurumu kapatıldı. 

*Toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik ihlaller de; 117 toplantı ve gösteriye, güvenlik güçleri tarafından müdahalede bulunulmuştur. 23 toplantı ve gösteri ise, ilgili yerlerin Valilik ve Kaymakamlıkları tarafından yasaklanmıştır. (DİHA)