Masal; İmge ve Ölüler Ülkesi'nden görünüm

Mustafa ASLAN

Mehmet Sait Taşkıran’ın Yıldızlı Gece adlı öykü kitabında günümüz sorunlarını masal/imge sarmalında gündeme getiriyor. Yapıt, Karakoncolos Fırtınası ve Zemheri Zamanlar adlı iki bölümden oluşuyor. Karakoncolos Fırtınası adlı ilk bölümde altı, Zemheri Zamanlar adını verdiği ikinci bölümde ise dört öykü yer alıyor.
Mehmet Sait Taşkıran Yıldızlı Gece adlı öykü kitabının her iki bölümünde yer alan on öyküsünde de masal öğelerinden ve imgelerden yararlanıyor. Kahramanları günlük yaşamın içinden kişiler olmasına karşın kimileyin anlattıklarının daha iyi anlaşılması için onları kimi zaman Lökofobi  öyküsünde olduğu gibi bir duvar halısından getirerek, Sis’te ise Topal Ayı efsunu aracılığıyla günümüz sorunlarını aktarıyor bize.  
Yapıta adını veren Yıldızlı Gece öyküsünde olduğu gibi bir köy öğretmeni yaşamıyla harmanlanan öyküde ‘kent yalnızı’  olarak karşımıza çıkan anlatıcı/kahraman üzerine kuruluyor öykü. Bir dengbejin söylediklerinden Kilam adlı öyküsünün çatısını oluşturduğu öyküde “Masallara inanır mısın?” sorusunu kahramanımıza değil okura soruyor ve yanıtı da onun adına veriyor aslında. Masalların gerçek bir tarafı olduğunun altını da çiziyor, öykünün ilerleyen bölümünde.
Yıldızlı Gece adlı kitabındaki öykülerde Mehmet Sait Taşkıran kimi zaman da masal öğelerinin yanında imgeleri de gerek kahramanları anlatmada, gerekse olayları vermede imgelere başvuruyor. Onun öykülerine baktığınızda olaylar ve kişiler yakından bildiklerimizden/gördüklerimizden başkası olmadığı görülüyor.

ÖLÜLER ÜLKESİ VE GEZEGENLER

Mehmet Sait Taşkıran’ın öykülerinin özelliklerinden birisi de çocukları ve çelişkileri anlatması olarak  görülüyor. “Ölüler Ülkesi” olarak adlandırdığı ve Çıldır Gölü kıyısındaki öyküsünde, Dokuzuncu Gezegen’de Lökofobi’de Sis‘de, Derin Adam Necip’de… çocukların durumunu ve çelişkileri okura sunduğu görülüyor. Örneğin, Dokuzuncu gezegen’de ve  Kaçağın Külleri adlı öykülerinde çocukların sesi daha belirgin olarak duyuluyor. Bunda yazarın çocuklarla iyi iletişim kurmasının ayımı da eklemek gerekiyor.
Dokuzuncu Gezegen adlı öyküde ise Van’ın Bahçesaray ilçesindeki bir çayevinde geçen öyküleniyor.   Bu öyküde yazar kendi gerçekliğinden kopuk birinin çelişkilerini ortaya koyuyor şarkıcı Madonna ve “Dışarıda Kar Yağıyor” şarkısı üzerinden.
Uzaktan bakıldığında çocuk sanılan birinin öyküsünü farklı bir denemeyle  anlatılıyor, çocukların yanı sıra. Necip Irak ve İran’dan kaçak gelen mazot ve benzinin boşaltma işlemini yaptığını başarıyla anlatıyor Derin Adam Necip adlı öyküsünde.
“Her gün böyle olmaz, bilir Necip günleri.
Günlerin hesabını, yolu, dağı, derinliği her şeyi bilir.
Uzaktan görsen çocuk sanırsın.
Kamyon şoförleri kimileyin çocuk diye seslenince
Bir sinirdir başlar bizimkisinde.” (Derin Adam Necip, s. 42)

DOĞU’DAN GÖRÜNÜMLER

Mehmet Sait Taşkıran ülkemizin (Yoğun olarak Kürt nüfusun yaşadığı) doğusunu, bütün öykülerinde başarılı bir şekilde, tablo gibi görüntülerle okura sunuyor öykülerinde. Burada yaşayan insanlarımızın sorunlarını dile getiren yazar çelişkileri, eleştirileri ve yaşadıkları olumsuzlukları da yazıyor.
Bölgede yer alan yerleşim yerlerine yazar yer adlarını kentten ilçeye, köye, dağ ve akarsu adlarına kadar yazıyor: Müküs Çayı, Sümbül Dağı, Hakkari, Berçelan Yaylası, Zap Suyu, Bahçesaray, Divriği, Van, Hoşap Kalesi, Başkale, Çıldır Gölü, Yayvantepe Köyü,  Kaşkol Köyü, Kars, Sarıkamış, Sivas… Yazar bunun dışında, yerlere  kendine göre adlar veriyor öykülerinde: Ölüler Ülkesi, Dokuzuncu Gezegen…Yazar,  kimi özelliklere dayanarak verdiği görülüyor, bu adları.
“İhtiyarın ısrarına ve uyarılarına rağmen veda edip evinden ayrıldım. Şehirden gelecek işçilere yetişip Ölüler Ülkesi’ni terk etmek istiyordum. Hava kararmak üzereydi. Rüzgarın etkisi azalmış soğuk durgun bir hal almıştı.” (Ölüler Ülkesi, s.74)
Yazar-anlatıcı ve kahramanın sesinin ortak sesinin duyumsandığı öykülerin birbirinin süreri olma özelliğini taşıdığı Yıldızlı Geceler adlı yapıtında, Mehmet Sait Taşkıran günümüzün yakıcı sorunlarını şiirin tatlı dilinin ve masalın verdiği olanakları birleştirdiği bir anlatımla sunuyor.