ÇHD Cezaevi raporu: OHAL hak ihlallerini ikiye katladı

Çağdaş Hukukçular Derneği Hapishane İzleme Komisyonu, ÇHD İstanbul Şubesi'nde yaptıkları basın toplantısında 2016 yılının ikinci yarısına ait Marmara bölgesi hapishanelerine ilişkin hak ihlalleri raporunu açıkladı.  

Raporda, cezaevlerinde süren hak ihlalleri,  işkence ve kötü muamele uygulamalarının OHAL'le birlikte çok daha ciddi aşamalara geldiği, özellikle siyasi mahpuslara dönük ciddi hak ihlalleri olduğunun altı çizildi. 

Yapılan açıklamada cezaevlerindeki güncel duruma ilişkin bilgi veren ÇHD Hapishane Izleme Komisyonu üyesi avukat Günay Dağ tutuklu ve hükümlülerin özellikle siyasi tutukluların,  bütün haklarından mahrum bırakılıp bu hakların askıya alındığını belirterek "tutuklular özne olmaktan çıkarılıp birer nesne haline getirilmektedir" dedi. Dağ OHAL'le birlikte cezaevlerinde yaşanan hak ihlalerinin daha görünür, çarpıcı hale geldiğini söyleyerek "hapishaneler bu haldeki ülkede demokrasi adına birsey bekleyemeyiz" diye konuştu.  

AVUKAT GÖRÜŞLERİNE SINIRLAMA

Dağ cezaevlerinde yaşananlara ilişkin şunları söyledi; "OHAL ilanından sonra yayınlanan Kararnamelerde hapishanelerle ilgili hükümler de vardı, en önemlisi Avukatlarla olan görüşmelere ilişkin düzenlemelerdi. Tutukluları savunma hakkına yönelik olan düzenlemede avukat müvekkil görüşmelerini zaman bakımından sınırlandırılması gün ve süre olarak.  Görüşmelerin kayıt altına alınması ve bir personelin hazır bulundurulmasına ilişkin düzenleme" 

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

Dağ bu düzenlemenin bir çok cezaevinde uygulanırken diğer cezaevlerinde de uygulanmasının planlandığını dile getirdi. Raporda da yer verilen işkence ve kötü muamele iddialarına değinen Dağ, yine OHAL'le birlikte işkence ve kötü muamelelerde ciddi artışlarin olduğunu ifade etti. Darbe girişiminde bulunup tutuklanan asker ve generallerin tutuklanmalarından sonra basına servis edilen görüntülerini hatırlatan Dağ, "Bununla işkence meşrulaştırılıyor. Hapishaneler de birer işkence merkezine dönüştürülmüş durumda" diye konuştu.  

SÜRGÜN VE SEVKLER

Rapor kapsamında olan bir başka önemli konu da sürgün sevkler. Dağ sürgün sevklerin de bu süreçle birlikte arttığına dikkat çekerken, "Neredeyse bütün hapishanelerde özellikle politik tutsaklar ülkenin bir ucundan diğer ucuna sürgün ediliyor" ifadelerini kullandı. Dağ mahpusların cezaevi değişimi esnasında fiziki müdahaleye maruz kaldığını belirtti. 

Öte yandan darbe girişimi nedeniyle tutuklu bulunanlara yönelik ciddi hak ihlalleri olduğu yönündeki iddialara da değinen Dağ, Uluslararası AF Örgütü'nün bu konudaki değerlendirmelerini Adalet Bakanlığı'nın yalanladığını ancak kendi gördükleri ve duydukları üzerinden gelişen gözlemlerinin bu iddiaları doğruladığını söyledi. Dağ, bu tutuklulara cinsel işkence edildiği, taciz ve hatta copla tecavüz olduğu iddialarının söz konusu olduğunu ve kendi bulgularının bu iddiaları doğrular mahiyette olduğunu belirtti. 

'OHAL HAK İHLALLERİNİ ÇOĞALTTI'

Daha sonra söz alan komisyon üyesi Avukat Güçlü Selim raporda yer alan ana başlıklara değinerek OHAL sürecinin hak ihlallerini daha da çoğalttığını ve bu raporla birlikte her zamankinden farklı olarak birebir fiili olayları raporlarına yansıttıklarını ifade etti. Selim de sürgün sevklerin arttığına, mahpusların birçok hakkının OHAL'in ilk gününde ellerinden alındığına dikkat çekerek, çıplak aramaları yapıldığını, ziyaret haklarının ziyaretçi kişi üzerinden kısıtlandığını, birçok yayın organına ulaşılmadığını, hücre ve koğuşlarda birçok yaşam malzemesine el konduğunu, istedikleri kitap sayısına sınırlama getirildiğini ve bununla beraber birçok hak ihlali yaşandığını belirtti. 

Cezaevlerinde yaşananlar özet olarak raporda söyle yer aldı; 

* 15 temmuz önce gündeme gelen sürgün var sevkler bu süreçte artmış, sistematik hale gelmiştir. Sürgün sevkler, siyasi tutukluların bunlara direnmesi nedeniyle fiziksel işkenceye dönüştürülmüş, birçok tutsak bu sevkler sorasında yaralanmıştır.

*Sürgün sevk nedeniyle ilk kez hapishaneye girişte soyarak/çıplak arama dayatması yapılmakta, buna direnen politik tutuklular ağır işkencelere maruz bırakılmaktadır.

* OHAL kararnamesinde yer alan özel hükümlerle tutukluların ziyaret ve telefon hakları kısıtlanmış, sohbet hakkı da dahil olmak üzere ayrım gözetmeksizin tüm sosyal faaliyetler kaldırılmış, tecrit daha da ağırlaştırılmıştır.

* Siyasi tutuklu/hükümlüler aralarında Cumhuriyet Gazetesi, Birgün Gazetesi, Evrensel Gazetesi gibi günlük gazetelerin ve bazı televizyon kanallarının yayınına ulaşım engeli getirilmiştir.

* OHAL ilanından sonra hasta tutuklu ve hükümlerin tedavi hakkı ring yok, personel yok, gündem yoğun denilerek  engellenmiştir. (İstanbul/EVRENSEL)