Köln’deki ‘gösteri günü’nden geriye ne kaldı?

Yücel ÖZDEMİR 
KÖLN

Almanya’nın Köln kentinde pazar günü AKP’nin Avrupa’daki uzantısı durumundaki Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD) tarafından düzenlenen “Darbeye Karşı Demokrasi Mitingi” dolayısıyla hem kentte farklı eylemler yapıldı, hem de adeta olağanüstü hal ilan edildi. Sabahın erken saatlerinden itibaren Almanya’nın değişik eyaletlerinden getirilen 2 bin 700 polis başta merkezi tren istasyonu, Köln’ün iki yakasını birleştiren köprüler ve mitinglerin yapılacağı alanlar olmak üzere değişik bölgelerde yoğun güvenlik önlemleri aldı. Sokak başlarına TOMA’lar yerlerştirilirken, havadan polis helikopterleri dolaştı. Özellikle UETD’nin miting yaptığı Deutz Liman alanında yoğun güvenlik önlemleri göze çarptı.

GÖRÜNTÜLÜ MESAJ ENGELİYLE ERDOĞAN’A MESAJ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın canlı video bağlantıyla mitingde konuşma yapıp yapamayacağına dair tartışmaların ardından, Anayasa Mahkemesi canlı bağlantıyla verilecek konuşmanın miting alanında heyecanı artırabileceği, gerilim ve çatışmalara yol açabileceği gerekçesiyle bu isteği reddetmişti. Halbuki, Gezi direnişine karşı UETD tarafından Düsseldorf’ta yapılan mitinge Erdoğan, canlı bağlantı şeklinde olmasa da, görüntülü mesajla katılmıştı. O zaman tartışması bile yapılmayan Erdoğan’ın görüntülü mesajı, bu kez Anayasa Mahkemesinde de konu oldu. Bu nedenle  Erdoğan’ın görüntülü mesaj vermesine yönelik getirilen engeli aynı zamanda Erdoğan’a verilen ciddi bir mesaj olarak da okumak gerekiyor. Bu mesajın özünde, Türkiye’deki siyasi çatışma ve gerilimin olduğu Almanya’ya taşınmaması bulunuyor. Köln gösterisinden önce ve sonra Alman siyasetçiler tarafından yapılan açıklamaların çoğunda da buna işaret ediliyor. Ancak, Türkiye’deki siyasi çatışmaların ve gerilimlerin olduğu gibi Almanya’ya taşınmasının önüne geçmenin yolunun Erdoğan’a canlı video bağlantısı engeli getirmek olmadığı da ortada. Zira, her yasak AKP tabanında Almanya ve Alman halkına karşı ön yargıları daha fazla körüklüyor.

NEDEN BU KADAR İNSAN GÖSTERİYE KATILDI?

Yıllardır Türkiye’deki siyasi gerilimler değişik düzeylerde Almanya’ya taşınıyor. Hatta artık seçim kampanyaları Almanya’dan başlatılıyor. Bu nedenle, siyasi gerilimin Almanya’ya taşınmamasını nakarat gibi tekrarlama yerine, bunun zemininin nasıl ortadan kaldırılabileceği üzerine düşünmek gerekiyor. Almanya’da seçme seçilme hakkına sahip olmayan, günlük yaşamda ayrımcılığa uğrayan pek çok Türkiye kökenli için Türkiye ve Erdoğan aynı zamanda “Yaban ellerde sahipsiz kalmama” anlamına geliyor. Bu nedenle siyasi olarak destek veriliyor.

UETD’nin mitingine katılımını Köln Emniyet Müdürlüğü önce 20 bin olarak açıkladı. Ancak daha sonra katılanların sayısını 30-40 bin olarak duyurdu. Önemli bir bölümü Almanya’da doğan, Alman vatandaşı olan bu kadar insanın neden Türkiye’yi otoriterleştirmeye götüren Erdoğan için mitinge katılma ihtiyacı duyduğu bundan sonra da Almanya’da tartışılmaya devam edecek. Doğru yanıtlar yerine bazı Alman politikacılarının yaptığı gibi aynayı kendisine tutma yerine katılanları suçlayarak “Çifte vatandaş olanların artık karar vermesi gerektiği” tehdidinde bulunması ise sorunu daha da çözümsüz hale getiriyor.

Erdoğan’ın “Demokrasi ve insan hakları savunucusu” olduğuna dair dövizlerin taşındığı mitingde AKP, UETD ve değişik derneklerin bayrak ve pankartlarının taşınmaması dikkat çekiyordu. Çoğunlukla Türk, az da olsa Alman bayrağı ve Erdoğan resimlerinin taşındığı gösteride atılan sloganlar ve taşınan pankartlarda, darbe girişiminin kınanması, darbeye karşı birlikte mücadele edilmesinden çok Erdoğan’a bağlılık ve onun emirlerini yerine hazır olma öne çıkıyordu.

Darbe girişimini lanetleyenler ellerinde taşıdıkları dövizlerde Erdoğan’ın “insan hakları mücadelesi” verdiği, “demokrasi kahramanı” olduğuna vurgu yapılıyordu. Erdoğan’ın ihlal ettiği insan haklarından ise hiç söz edilmiyordu.

Bütün bunlara rağmen, Köln polisi tarafından günlerce olaylı geçeceği ileri sürülen eylem, sakin geçti. Polisin aşırı abartılı önlemler aldığı görüldü.

Anayasa Mahkemesi tarafından Erdoğan’ın canlı video mesajı vermesine karşı çıkması, aynı zamanda  gerektiğinden sınırın gösterileceği anlamına geliyor. AKP ve UETD yöneticileri ise buna karşı alttan alta Almanya’ya karşı tepkileri körüklüyorlar. Hem mitingde konuşan Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç hem de diğer bakanlar tarafından Erdoğan’a haksızlık yapıldığı üzerinde yürütülen propaganda doğal olarak AKP’nin etkisi altında olan kesimleri Almanya’da karşı daha fazla radikalleştirmeyi hedefliyor.

ALMANYA GÜLEN CEMAATİNE YAKLAŞIMIN DEĞİŞTİRECEK Mİ?

Öyle görünüyor ki, Köln’deki gösteriyle birlikte Almanya ile AKP-Erdoğan arasındaki vize serbestisi, İncirlik, Ermeni Soykırımı gibi tartışma konularına Gülen Cemaatine yaklaşım eklenmiş olacak. Cemaatin Avrupa’da en örgütlü olduğu ülkelerin başında Almanya geliyor. Pek çok kentte eyaletlerin maddi desteğiyle Cemaat tarafından açılan özel okullar var ve bu okullara binlerce öğrenci gidiyor. Yine Cemaate yakın kurumlar sürekli değişik düzeylerde Almanya’da federal ve eyaletlerler tarafından muhatap alınıyor, toplantılarına iştirak ediliyor. Erdoğan’ın Almanya’ya Cemaatle arasına mesafe koyma yönünde yapacağı baskının sonuç verip vermeyeceği belirsizliğini koruyor. Bu nedenle de bundan sonraki Türk-Alman ilişkilerine yeni bir gerilim noktası eklenecek gibi görülüyor.

‘ERDOĞAN GÖSTERİSİ’NE KARŞI PROTESTOLAR YAPILDI

Erdoğn taraftarları tarafından düzenlenen gösterinin genel olarak Alman ve Türkiye kökenliler, özel olarak da Türkiye kökenliler arasında gerilimi artıracağı, bölünmeyi derinleştireceğine dair yapılan uyarılara rağmen gövde gösterisinde ısrar edildi. Bu gösteriye karşı ise Köln’de üç farklı eylem yapıldı.

Heumarkt alanında yapılan Erdoğan karşıtı gösteriye Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller (Grüne/Bündnis90), Sol Parti (die Linke), Federal Demokrat Parti (FDP) ve Korsanlar’ın gençlik kolları katıldı. 300 kişinin katıldığı bu gösteride yapılan konuşmalarda, darbe girişiminden sonra izlenen poltikalar eleştirildi. Özellikle basına ve aydınlara yönelik baskılara dikkat çekildi.

Bir diğer karşı gösteri ise ırkçı Pro NRW örgütü tarafından merkezi tren istasyonu önünde yapıldı. Irkçıların Erdoğan ve UETD’nin gösterisini gerekçe göstererek eylem yapmasına karşı çıkan Kölnlü antifaşitler de karşı bir eylem yaptı. Yüzlerce kişinin katıldığı eylemde, göstericilerle ırkçılar arasında zaman zaman gerginlikler yaşandı. Polis yoğun güvenlik önlemleri aldı. Antifaşistler milliyetçiliğe ve ırkçılığa karşı dövizler taşıyarak, konuşmalar yaptılar.

Bir gün içinde dört farklı gösterinin yapıldığı Köln’de bütün bunlara rağmen ciddi sayılabilecek bir olay yaşanmadı. Köln Emniyet Müdürlüğü eylemlerin barışçıl şekilde bitmesinden memnunluk duyduğunu açıkladı. Alınan önlemlerle bundan sonra Erdoğan taraftarlarınca yapılan eylemlerin daha dikkatli izleneceğinin mesajı verilmiş oldu.