42 yıllık kültür mirası külliyeye kurban ediliyor

Sinem UĞURLU
İSTANBUL

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesinin Yıldız Sarayı Dış Karakol Binası’nda olan odalarının 31 Mayıs günü polis zoruyla boşaltılmasının ardından, 42 yıllık önemli bir arşive sahip olan Türkiye Yazarlar Sendikasına da (TYS) odalarını boşaltması için tebligat gönderildi. Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu, Yıldız Teknik Üniversitesine ait binaların, Yıldız Sarayı’nın tamamının çevresiyle birlikte Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olarak organize edildiğini ifade ederek, “Meslek kuruluşları ve halktan gizlenen, saydam olmayan bir süreç söz konusu” dedi.

TYS, Yıldız Sarayı’nın Dış Karakol Binası’nda bulunan odayı 1996 yılından beri kullanıyor. Kültür Bakanlığı tarafından sendikaya süresiz olarak tahsis edilen odada 800 yazarlı TYS’nin 42 yıllık arşivi de bulunuyor. Arşivde yer alan belgeler, yazışmalar, fotoğraflar, yazar dosyaları, el yazıları, uluslararası yazar örgütleriyle yapılan yazışmalar şimdilerde olası bir zorla boşaltma durumunda zarar görmemesi için kolilere kaldırıldı. Bu arşivin ne olacağı, nerede muhafaza edileceği ise belli değil. TYS’nin faaliyetlerine nerede devam edeceği de belirsiz. Çünkü Kültür Bakanlığı ve İstanbul Valiliği tarafından nisan ve haziran aylarında gönderilen tebligatlarla gerekçe ve yeni bir yer göstermeksizin odanın boşaltılması istendi. TYS tarafından Kültür Bakanlığı ile yapılan görüşme ve yazışmalardan da bir sonuç çıkmadı. 

‘CUMHURBAŞKANLIĞI KÜLLİYESİ OLACAK’

2015 yılından bu yana Yıldız Sarayı’nın bir bölümü Cumhurbaşkanlığına tahsis edildi. Son dönemde ise Yıldız Teknik Üniversitesine ait binaların, Yıldız Sarayı’nın tamamının çevresiyle birlikte Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olarak kullanılacağı konuşuluyor. Geçtiğimiz aylarda Dış Karakol Binası’nda bulunan odaları polis zoruyla boşaltılan Mimarlar Odasının Genel Başkanı Eyüp Muhcu da, bölgede bir Cumhurbaşkanlığı Külliyesi organize edildiğini ifade etti. 

‘SAYDAM OLMAYAN BİR SÜREÇ İLERLİYOR’

Hem binalar hem de çevresiyle ilgili ne olduğu belirsiz bir takım faaliyetler yürütüldüğünü söyleyen Muhcu, şöyle devam etti: “Tahliye işlemleri hukuka aykırı biçimde gerçekleştirildi. Restorasyon ve tadilat adı altındaki faaliyetlerle ilgili kararların nasıl alındığı bilinmiyor. Yapılan işlemlerin de mimarlık ve koruma ilkeleriyle bağdaşıp bağdaşmadığı yönünde kuşkularımız var. Yeni yapılaşmayla ilgili de kaygılar oluştu. Erdoğan’ın başını çektiği kültür varlıklarına yönelik uygulamaların kuralsız gerçekleştirildiğini biliyoruz. Yıldız Sarayı yerleşkesi olan bölgede yeni yapılaşma mümkün değilken, bunun gündeme gelmesi gibi konular söz konusu.” Konuyla ilgili araştırma yaptıklarını ama sürecin tamamen tek merkezden yönetildiğini ifade eden Muhcu, “Meslek kuruluşlarından ve halktan gizlenerek, saydam olmayan karanlık bir süreç söz konusu” diye konuştu.  
Mimarlar Odasının konuyla ilgili açtığı dava ve yetkililer hakkında yaptıkları suç duyuruları sürüyor.

‘SADECE YAZARLARA DEĞİL, ÜLKE KÜLTÜRÜNE AİT’

Odalarının boşaltılması kararıyla ilgili gazetemize konuşan TYS Genel Başkanı Mustafa Köz, 42 yıllık Yaşar Kemal’den Ataol Behramoğlu’ya kadar gelen bir geleneğin böyle bir muameleyi hak etmediğini ifade etti. Köz, “Ülke kültürüne karşı yapılmış bir tavırdır bu. Bir gerekçe göstermeden, yer göstermeden ‘Çıkın’ demek, hukuk dışı bir tavırdır” diye konuştu. TYS’nin arşivinin sadece yazarlara değil, ülke kültürüne ait bir arşiv olduğunu ifade eden Köz, şunları söyledi: “Birinin zarar görmesi bu kültürden bir şey kopması anlamına gelir. Geniş bir belgelikte korunması gerekirken sokağa atılması canımızı yakıyor. Artık buradan çıkarılıyor olmamızın hukuksuzluğunu tartışmayı geçtik, belgeleri korumak istiyoruz. Bir emirle boşaltılıp karakol yapılacak. Ülkenin kültüründen, yazarlarından daha mı önemli?” 

Daha önce de TYS’nin Yıldız Sarayı Arabacılar Dairesi’ndeki Edebiyat Müze Belgeliği boşaltılmıştı. Belgeler hâlâ kolilerde bekliyor. Yeni süreçle birlikte burada yer alan belgelerin de ne olacağı ise belli değil. 

POLİS BARİYERİ VE İNŞAAT MALZEMELERİ

Yıldız Sarayı bölgesine giriş çıkışlar polis tarafından sıkı bir kontrol altında. Her yerde polis bariyerleriyle inşaat malzemeleri bulunuyor. Mimarlar Odasının polis zoruyla binadan çıkarılmasının ardından ise odanın kapısına kilit vurulmuş. Şu anda Dış Karakol Binası’nda Türkiye Yazarlar Sendikası dışında Devlet Türk Müziği Korosu ve Devlet Klasik Türk Müziği Korosu kurumlarının odaları da yer alıyor.

MİMARLAR ODASI ARŞİVİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜNDE 

Gezi direnişinin yıl dönümüne denk gelen 31 Mayıs günü Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesinin kullanımında olan Yıldız Sarayı Dış Karakol Binası’ndaki oda polis zoruyla boşaltılmıştı. Devam eden bir dava süreci olduğunu belirterek boşaltmaya engel olmak isteyen ve aralarında Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu ve Mimar Mücella Yapıcı’nın da olduğu 15 kişiyi gözaltına almıştı. Odanın boşaltılmasının ardından Mimarlar Odasına ait arşiv, İstanbul Bütükşehir Zabıta Müdürlüğünün Kartal’daki deposuna koyuldu. Mimarlar Odasının arşivinde, mimarlık ve sanatla ilgili kitap, dergi, raporlar, broşürler, afişler bulunuyor. Götürülen eşyalar arasında odaya ait demirbaşlar da bulunuyor.