ÇGD Medya Raporu: Baskı, sansür cezalar arttı 

Burcu YILDIRIM
Ankara

Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), 2015 yılı Medya Raporu’na göre gazeteciler ve medya üzerinde baskı, sansür ve cezalar giderek yoğunlaştı. 1 yılda 3 basın mensubu öldürüldü, 121’i tutuklandı, 412’si  işten çıkarıldı.

ÇGD, raporunda; düşünce ve ifade özgürlüğünün kullanımı, toplumların gelişmişlik düzeyinin ve birlikte yaşama kültürünün en önemli kriteri ve tutkalı olduğuna dikkat çekiliyor. Türkiye Cumhuriyeti’nde hep inişli çıkışlı olan düşünce ve ifade özgürlüğünün son dönemde hep iniş seyrinde bir grafik çizdiği belirtilen raporda, emek karşıtı, merkezi-otoriter, akılcılığı dışlayan ve üretimi birlikte tüketim temeline indirgememiş siyasal anlayışların önemli bir sorun teşkil ettiği ifade ediliyor.  

İKTİDAR VARLIĞINI BASIN YAYIN FAALİYETLERİNE DAYANDIRIYOR

AKP İktidarının 13 yılında, Türkiye’de, “kendisinden olanlar” dışında her türlü düşüncenin ifadesi ve  hak arayışının bastırıldığı konu edilen raporda, düşünce ve ifade özgürlüğünün katledildiği,  katledenlerin korunduğu, “kamu görevi” adı altında işlenen suçlara dokunulmazlık sağladığı ifade ediliyor.  21 yüzyılda önemi, etkisi ve iş çevreleri için ‘çok kazançlı’ bir hale gelen basın-yayın faaliyeti iktidarların neredeyse varlıklarını da dayadığı temel araçlardan biri olarak görülürken, özellikle seçim çalışmalarında baskı, sansür ve tehditlerin hat safhaya çıktığına vurgu yapılıyor. Ayrıca raporda, havuz medyasının sahte belgelerle tarihi konuların manşetlere taşınması, manipülatif haberlere ortam sağlanması, çok sayıda gazetecinin işine son verilmesi ve çok sayıda gazetecinin polislerin hakaretine uğraması da eleştirilmiş. 

TÜRKİYE EN ÇOK GAZETECİ HAPSEDEN BEŞİNCİ ÜLKE

ÇGD raporunda, yaşanan bombalı saldırılar ve savaş politikaları nedeniyle, toplumsal gerilimin palazlandırılarak yapılan iktidar yanlısı yayınlar ile, gazetecilik mesleğinin de değersizleşmesine tepki gösteriyor. Gazetecilerin yaptığı haberler nedeniyle işlerinden edildiği ise “Haberlerin çalıştığı gazetenin patronunun iş bağlantılarına zarar getireceği düşüncesiyle gazeteciler işlerinden edilmekte, yayın organlarının yayınları engellenmekte, yayın platformlarından kimi kanalların çıkarıldığı görülmekte, haber portalları ve internet sitelerinin yayınları onlarca kez durdurulmakta” sözleriyle özetleniyor. Türkiye’de yaşanan yoğun basın özgürlüğü ihlallerinin, uluslararası basın örgütleri ve siyasi örgütlenmeler tarafından da eleştirildiğinin altı çizilirken, Gazetecileri Koruma Komitesinin (CPJ) 2015 raporuna da atıf yapılarak, Türkiye’nin küresel olarak en çok gazeteciyi hapseden beşinci ülke olduğuna dikkat çekiliyor.

BASINDA 1 YILLIK VERİLER

Türkiye’de basın ve yayın özgürlüğüne yönelik baskı ve sansür uygulamalarının, 2015 yılının başı itibariyle hazırlamaya başlanılan raporda yansıyan rakamsal veriler ise şöyle:

* 3 basın mensubu öldürüldü.
*  1’i silahla, 4’ü polisin attığı gaz fişeğiyle olmak üzere 15 basın mensubu haber takibi sırasında yaralandı.
*  121 basın mensubu gözaltına alındı.
*  15 basın mensubu tutuklandı.
*  63 basın mensubu darbedildi.
*  3 basın mensubu silahlı tehdide uğradı.
*  1 kadın basın mensubu eylem izlerken tacize uğradı.
*  4 olayın ardından tüm basına yönelik yayın yasakları konuldu; dava ve soruşturmalar kapsamında da mahkemeler çok sayıda yayın yasağı kararı aldı.
*  221 kanala RTÜK tarafından yayın durdurma cezası verildi.
*  41 gazeteye ilan kesme cezası verildi. 
*  ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla basın mensupları ve basın organları hakkında 46 soruşturma açıldı.
*  45 basın mensubu ve kurum, siyasiler tarafından hedef gösterildi.
*  25 basın mensubu ve kurum siyasiler tarafından tehdit edildi.
*  412 basın mensubu işten çıkarıldı. 
*  30 basın mensubu istifa etmek zorunda kaldı.
*  423 kez haber siteleri (bazıları aynı site) ve habere erişim yasağı verildi.
*  3 kitap için toplatma kararı verildi.
*  1 gazetenin önüne bomba bırakıldı.
*  1 yayın hakkında toplatma kararı verildi.
*  10 toplantıda akreditasyon sorunu yaşandı.