27 Haziran 2016 09:32

Türkiye ve İsrail nasıl anlaştı?

İsrail Haaretz gazetesinde yazılan makalede AKP Hükümeti’yle İsrail Hükümeti arasındaki anlaşma değerlendirildi.

Paylaş

İsrail Haaretz gazetesi, “İsrail-Türkiye Uzlaşması Hakkında Bilmeniz Gereken Herşey” başlıklı makalesinde AKP Hükümeti’yle İsrail Hükümeti arasındaki anlaşmayı değerlendirdi.

İLİŞKİLER NASIL BOZULDU?

İsrail ve Türkiye yıllarca yakın ekonomik ve askeri bağların tadını çıkarırken, iki ülke arasındaki ilişkiler Türkiye’nin İslamcı Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la -kendisi şu an Cumhurbaşkanı- kademe kademe kötüye gitmeye başladı.

Ama 2010 yılında Ege denizinde yaşanan çatışma büyük çoğunluğu Müslüman olan (Arap değil) Türkiye ile iplerin kopmasına yol açtı.

Mayıs ayında, Mavi Marmara’nın da dahil olduğu küçük filo gemileri İsrail ablukasını kırma amacıyla yola çıktıklarını belirterek Hamas kontrolündeki Gazze Şeridi yelken açtılar.
Yönünü değiştirmeyi reddeden Türk filolarını durdurmak amacıyla Israil deniz komandaları 31 Mayıs 2010’da gemiye çıkartma yaptılar. Şiddetli geçen çatışmalar sonucu dokuz Türk mürettabatı hayatını hemen kaybederken, ağar yaralanan bir kişi bir süre sonra hayatını kaybetti; böylelikle ölü sayısı 10’a yükseldi. 

İlerleyen yıllarda Mavi Marmara sorunu çözümsüz kalırken, Türkiye, Ankara’daki İsrail büyükelçisini sınır dışı etti.

UZLAŞMA NEDEN 6 YIL ALDI?

Başbakan Netanyahu, Mavi Marmara’daki ölümlerden dolayı özür dilemesine ve Erdoğan’ın kabul etmesine rağmen, uzlaşma resmi olarak ilan edilmemişti. Hatta 2014 İsrail- Gazze çatışmasında Türkiye’nin İsrail’e dair eleştirileri sonucu, bağlar eskisinden daha gergin hale geldi.

Türkiye uzlaşmanın ön koşulu olarak İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki ablukayı kaldırmasını koyuyor. Türkler, Gazze’de yapı ve inşaat sektörüne girmeye çalışıyorlar. Buna karşın İsrail de Türklerin, Hamas Türkiye ofisini kapatmasını ve İsrail savunma birliklerinin Mavi Marmara hadisesinden dolayı herhangi bir uluslararası yargılanmaya maruz kalmayacaklarının garanti edilmesini talep ediyorlar. 

ANLAŞMA İSRAİL’E NE KAZANDIRACAK?

Anlaşmaya göre Türkiye, İsrail asker ve görevlileri hakkındaki şikayetini geri çekecek ve gelecekte de Mavi Marmara’ya dair şikayette bulunamayacak. Aynı zamanda anlaşma iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri normale dönmesi anlamına geldiği için, büyükelçiler Ankara’ya ve Tel Aviv’e geri dönecekler.

Esas olarak, Türkiye hükümeti bu anlaşmayla Hamas’ın İsraill’e karşı Türkiye toprakları üzerinde herhangi bir terörist ya da askeri faaliyette bulunmayacağının sözünü vermiş oluyor, Hamas’ın diplomatik varlığı Türkiye’de tamamen yasaklanmamasına rağmen. Türkiye ayrıca Gazze’de tutulan iki İsrail vatandaşı ve iki askerin İsrail’e iade edilmesi için diyalogda bulunmaya da söz verdi. 

ANLAŞMA TÜRKİYE’YE NE KAZANDIRACAK?

Anlaşmaya göre, İsrail Mavi Marmara’da hayatını kaybedenlerin ve yaralananların ailelerine 20 milyon dolar tazminat ödeyecek. Türkiye, Gazze’deki ablukanın kaldırılması koşulunu kaldırdı, ama Gazze’deki altyapı, elektik santali, hastane ve yol yapımı ve inşaat gibi projelere katılabilecekler. Bu projeler için bütün materyaller İsrail Ashod limanından nakliye edilicek.

ŞİMDİ NE OLACAK?

İsrail kabinesi, anlaşmayı çarsamba günü gündemine alarak onaylayacak. 

NEDEN ÇOK ÖNEMLİ

Türkiye 80 milyon nufusu ile (nerdeyse Almanya kadar) çok önemli Müslüman bir ülke. Geçmişte İsrail’in Ortadoğu’daki müttefiği, Arap dünyasına köprüsüydü. Türkiye ayrıca NATO üyesi bir ülke, teknik olarak Amerika ve Batı Avrupa ile müttefik, Avrupa birliğine girme çabalarınının durmasına rağmen de olsa... 

(Çeviren: Elif Özmen Belek)
 

ÖNCEKİ HABER

Netanyahu: Gazze'ye yönelik abluka sürecek

SONRAKİ HABER

AKP’li Tuşba Belediyesi gazeteciyi hedef gösterdi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa