AB’ye çağrı: Suriyelileri Türkiye’ye geri göndermeyin

İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) Dünya Mülteciler Günü’nde açıklama yaparak Türkiye’nin kayıt altına almada gecikmesi ve geçici koruma politikalarını kısıtlı biçimde uygulaması yüzünden bu ülkedeki birçok Suriyeli mültecinin etkin korumadan ve büyük ihtiyaç duydukları istihdam ve hizmetlerden mahrum kaldığını bildirdi.

Örgüt, Türkiye sorumluluğunu yüklendiği mültecilerin hepsine, yeterli koruma ve güvenlik sağlayamadığı sürece, Avrupa Birliği’ne Suriyeli mültecileri Türkiye’ye geri göndermeme çağrısı yaptı.

İnsan Hakları İzleme Örgütünün mülteci hakları programı çalışanlarından Stephanie Gee “AB ahlaken ve aslında hukuken de, Suriyeli mültecileri sığınma taleplerini değerlendirmeden Türkiye’ye geri göndermeyerek mültecilere ilişkin sorumluluğun bir bölümünü paylaşmakla yükümlüdür” dedi.

HRW’nin raporunda şu veriler yer aldı;

'UZUN GECİKMELER MAĞDUR EDİYOR'

İnsan Hakları İzleme Örgütü, hem İstanbul’da hem İzmir’de Suriyeli mültecilerin geçici koruma için kayıt altına alınmasında ve resmi kimlik belgelerini almada aylarca süren gecikmeler yaşadıklarını tespit etti. Oysa çocukları devlet okuluna kaydettirmek, birinci basamak sağlık hizmeti almak ve çalışma izni için kimlik kartının verilmiş olması gerekiyor.

Suriyeli mültecilerle çalışan hükümet dışı kuruluşlar bu gecikmelerin Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün mart ayında geçici koruma prosedürlerine eklediği yeni “ön kayıt ve inceleme” aşaması yüzünden yaşandığını ifade ediyor. Kayıtlardaki bu gecikmeler, Suriyeli mültecilerin istikrar ve güvenliklerini doğrudan doğruya etkiliyor. Pek çok mülteci, kayıtsız olmalarının zorla bir mülteci kampına yerleştirilmelerine veya sınır dışı edilmelerine yol açabileceğini düşündüklerini söylediler. 

ÇALIŞMA İZİNLERİ

Türkiye, Ocak ayında geçici koruma kapsamındaki Suriyelilere çalışma iznine başvurma hakkı tanıyan yeni bir yönetmelik çıkardı. Uluslararası gözlemciler başlangıçta bu yönetmeliği övgüyle karşıladı. Ancak Türkiye hükümetinin Mart sonunda yaptığı açıklamaya göre Türkiye’deki kayıtlı 2.7 milyon Suriyelinin yalnızca 2 bini yani binde 74’ü başvuru yaptı. Açıklamada bu başvurulardan kaçına çalışma izninin verildiği ise belirtilmedi.İnsan Hakları İzleme Örgütü, yeni çalışma izni yönetmeliğinin Suriyeli mültecilerin işçi hakları ve iş güvenceleri üzerinde henüz herhangi bir etki yaratmadığını gözlemledi. Birçok mülteci hâlâ emek sömürüsüne karşı korumadan yoksun ve zorlu koşullarda yaşıyor.

Yeni yönetmeliğe göre geçici korumadan faydalanan Suriyeliler ancak çalışmak istedikleri ilde altı aydır ikamet ediyorlarsa çalışma izni için başvurabilirler, fakat bunun için de işverenin bir sözleşme sunması, başvuruya kefil olması ve işyerinde çalışacak Suriyelilerin toplam işçilerinin yüzde 10’unu geçmemesi gerekiyor. 

'EĞİTİM YOK!'

İnsan Hakları İzleme Örgütü Kasım ayında, gerekli yasal değişiklikler yapılmış olmasına rağmen mülteci kampları dışında yaşayan Suriyeli mülteci çocukların çoğunluğunun okula gitmelerinin önündeki engelleri belgeleyen bir rapor yayımladı. Bu engeller arasında ekonomik zorluklar ve çocuk işçiliği, okullardaki zorbalık, dil engeli, bürokratik engeller ve yerel okullarda veya il düzeyinde ilgili yönetmeliğe uygun davranılmaması da bulunuyor. 2014-2015 eğitim-öğretim yılında kampta bulunanlar dahil yaklaşık 212 bin Suriyeli çocuk örgün eğitim sistemine kayıtlıydı. Nisan 2016’da bu sayı 325 bine yükseldi. Ancak hâlâ ciddi bir açık var. Hükümetin verdiği rakamlara göre, kayıt altına alınan 5-17 yaşları arasında Suriyeli sayısı yaklaşık 940 bin.

'SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞEMİYORLAR'

Geçici koruma yönetmeliği, kayıtlı mültecilerin devlet hastanelerinde ve diğer sağlık kuruluşlarında ücretsiz birinci basamak sağlık hizmeti almalarını sağlıyor. Ancak yönetmelikte belirtildiği gibi, kayıt olmamış mülteciler özel hastane veya doktora gidecek ekonomik güçleri yoksa, acil durumlar dışında yeterli sağlık hizmetine ulaşamıyor. İnsan Hakları İzleme Örgütüne, Suriyeliler sağlık hizmeti alırken çeviri desteğinin ücretsiz olarak sağlanması gerektiğini söyleyen Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, an itibariyle çeviri hizmetlerinde sorunların yaşandığını da kabul etti.

'SEYAHAT HAKKI YOK'

Geçici korumadan faydalanan Suriyeliler, seyahat ederken kısıtlamalarla karşı karşıya kalıyor. Ağustos 2015’te il idarelerine gönderilen talimatla Suriyelilerin ülke içindeki hareketlerini kısıtlamak ve kontrol etmek için tedbir alınmasını istedi. Önce geçici olan bu uygulama sonradan daha yaygın olarak işleme konmaya başlandı ve geçici korumadan yararlananlar artık yaşadıkları ilden başka bir yere seyahat etmek için yerel göç idaresi yetkililerinden izin almak zorunda. Bu izne sahip olmayan mülteciler uçağa binmekten veya başka bir il için otobüs bileti almaktan men edilebilirler. (HABER MERKEZİ)