Almanya ‘soykırım’ diyecek

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Almanya Federal Parlamentosu, yarın 101 yıl önce gerçekleşen Ermeni soykırımını ele alacak. Soykırımın 100. yılı dolayısıyla hükümet partileri CDU/CSU ve SPD tarafından hazırlanan ancak görüşülmesi AKP Hükümetinin olası tepkileri gerekçesiyle ertelenen karar tasarısı, bu sefer öncekinden daha sertleştirilmiş halde meclise getiriliyor. Yeşiller Partisinin şubat ayında meclise sunduğu, ancak daha sonra geri çekilen önergenin birleştirilmesiyle, karar tasarısı üç partinin önerisi olarak meclise sunulacak. Böylece, üç partinin önerisiyle meclise sunulacak önerinin kabul edilmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Öneride Almanya’nın soykırımdaki rolünün zayıf bırakıldığına dikkat çeken Sol Partinin de eleştirilere rağmen destek vermesi bekleniyor. Sol Parti Meclis Grubu Uluslararası İlişkiler Sözcüsü Sevim Dağdelen yaptığı açıklamada, eksikliklerine rağmen öneriye destek vereceklerini söyledi.

ALMANYA’NIN ROLÜ GÖSTERİLMEMİŞ

CDU/CSU, SPD ve Yeşiller tarafından hazırlanan öneride 101 yıl önce Ermeni halkına yapılanlar açık şekilde “soykırım” (Völkermord) olarak tanımlanıyor. Metinde bir kaç kez “soykırım” tanımlamasının geçtiği belirtiliyor.

Ancak, o dönemde soykırımın yapılmasında önemli bir rolü bulunan Almanya’nın sorumluluğu sadece değinilip geçiliyor. Önerge taslağında, Almanya’nın sorumluluğu, “Osmanlı İmparatorluğu’nun o zamanki askeri açıdan baş müttefiki olan Almanya, çok açık net bilgilere sahip olmasına rağmen, bu insanlık suçunu durdurmamıştır” cümlesiyle ifade ediliyor. Ancak hem de Almanya’nın arşivlerinde bulunan tarihsel belgeler, dönemin Almanyası’nın sadece bilgi sahibi olmadığını, aynı zamanda yardımcı olduğunu gösteriyor. Rusya ile girilen savaş çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun içeride zayıf düşmesini istemeyen Almanya, bu nedenle Ermeni Soykırımı’nın yapılmasına ortak oldu.

Gecikmeli olarak Ermenilere yapılanları soykırım olarak tanımlamaya hazırlanan Federal Meclisin alacağı kararın bir yaptırımı ise olmayacak.

SPD’Lİ BAKAN ÖZOĞUZ ÖNERİYİ ELEŞTİRDİ

Koalisyon ortağı SPD, yarın mecliste ele alınıp karar altına alınması beklenen karar tasarısının Türkiye ile ilişkilerin bozulmasına yol açılmamasına dikkat edilmesini istiyor. Özellikle, sığınmacılar konusundaki anlaşmanın sürdürülmesi için ilişkilerin fazla bozulmamasını istiyor. Buna rağmen, SPD yarın oylamada karardan yana oy verecek.

SPD Üyesi, Uyum ve Entegrasyon Bakanı Aydan Özoğuz ise partisinden farklı olarak Ermenilere yapılanların “soykırım” olarak tanımlanmasına karşı. Böyle bir kararın Türkiye-Ermenistan ilişkilerine yarar sağlamayacağını söyleyen Özoğuz’un yarın “Hayır” oyu vermesi bekleniyor.

Tasarının hazırlanmasında rol oynayan Yeşiller Eş Başkanı Cem Özdemir ise, Özoğuz’un tavrını eleştirerek, karar tasarısının mecliste onaylanmasının Türkiye ve Ermenistan arasındaki tarihi aydınlatma sürecini engelleyemeyeceğini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katı müdahalesi nedeniyle zaten ortada böyle bir süreç olmadığını söyledi. 

Alman meclisinin yarın alacağı kararın ardından Türkiye’nin Alman Büyükelçisini çağırıp nota vermesi bekleniyor. Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauch, 100. yıl dolayısıyla yaptığı konuşmada Ermeni halkına yapılanları “soykırım” olarak tanımlamıştı.

ELEŞTİRİLERE TEMKİNLİ YANIT

Karar öncesinde Türkiye’den yapılan sert eleştirilere yanıtlar ise genellikle temkinli. Hükümet partileri adına yapılan açıklamalarda Türkiye’nin baskılarına göğüs gerilmesi gerektiğine işaret edildi. Açıklamalarda, Ermeni Soykırımı konusunda alınacak kararın iki ülke ilişkilerini bozmaması gerektiğine dikkat çekiliyor. Karara rağmen ilişkilerin sarsılması beklenmiyor.