MMO: Maalesef iş cinayetleri bu yasalarla önlenemez

Yarın, 28 Nisan Dünya İşçi Sağlığı ve Güvenliği Günü. TMMOB Makina Mühendisleri Odası, “Böylesi bir günde  dikkatler, iş kazaları ve iş cinayetlerinin sürekli olarak arttığı Türkiye gerçekleri üzerinde yoğunlaşmalıdır” çağrısı yaptı. 

İş kazaları sonucu toplu ölümlerin artması nedeniyle 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Yasası’nın defalarca değiştirildiğine dikkat çeken Oda Başkanı Ali Ekber Çakar şu tespiti yaptı: “İş güvenliği uzmanlığı, hekimliği ve diğer sağlık personeline ilişkin yönetmelikler de defalarca değiştirildi. Ancak kazalar ve iş cinayetleri artarak devam etmektedir. Yasa ilk gündeme geldiğinde ve üzerinde yapılan değişikliklere dair, iş kazaları ve meslek hastalıklarının bu yasa ve mevzuat ile önlenemeyeceğini hep söyledik. Gerçek durum ve veriler de bu yöndedir.”
Çakar, toplu iş cinayetlerine de dönüşen iş kazaları ve meslek hastalıklarının, sermayenin azami kâr hırsı ve emek aleyhine politikalardan kaynaklandığını belirtti. 

MÜHENDİSLİK VE HEKİMLİK DIŞLANIYOR

Oda Başkanı Çakar, mühendislik ve hekimlik dışlandığında, bakanlık kadroları ve işverenlerin  kayırıldığını belirtti. 

İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin, tıp, mühendislik ve sosyal bilimler ile bağıntılı çok-bilimli bir konu olduğunu fakat bu disiplinlerin adeta cezalandırıldığını söyleyen Çakar mevcut uygulamayı şöyle özetledi: “Öyle ki, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, işçi sağlığı ve güvenliği konusunu işverenden çok uzmanlara ve hekimlere yüklemiştir. Ayrıca yasa yayımlandığından bu yana iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin işyerlerine verecekleri hizmet süresi sürekli olarak azaltılmıştır. Zira amaç, uzman, hekim ve diğer sağlık personelinin işyerlerine maliyetini azaltmaktır. Bu personelin ayda 8 dakika, 12 dakika, 16 dakika gibi çok kısa sürelerle görev yaptığı işyerlerinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının azalmasını beklemek mümkün değildir”. 

PATRONLAR KURTARILDI

Yasa ile işyeri hekimi, mühendis, teknik eleman, hemşire ve diğer sağlık personeline verilecek eğitim hizmetlerinin, dışarıdan satın alma yoluyla ticari danışmanlık hizmetlerine dönüştürüldüğüne dikkat çeken Çakar şu eleştirileri getirdi: “Bir uzmanın birden çok işyerinde danışmanlık hizmeti vermesi yoluyla tam zamanlı iş güvenliği mühendisliği dışlanmış; uzmanlar yanlarında ücretli olarak çalıştıkları işverene bağımlı kılınmış; iş kazalarında işverenlerin sorumluluğu ortadan kaldırılmıştır. Yasadan sonra, yüzlerce eğitim kurumu ve iki binin üzerinde ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB) kurulmuş, fakat yapılan düzenlemeler sonucu bunlar kapanmaya başlamış, ülkemiz ‘eğitim kurumu’ ve OSGB çöplüğüne dönüşmüştür”. 

TALEP VE ÖNERİLER

* SENDİKALAR, üniversiteler, TMMOB, TTB, ÇSGB ve Sağlık Bakanlığının katılımı ile idari ve mali yönden bağımsız, düzenleme ve denetim yapan ulusal bir enstitü oluşturulmalı. 

* İşyerlerinde görev alacak uzman, hekim, sağlık personeli ve diğer personelin eğitimi ile işçi eğitimleri bu enstitü tarafından yerine getirilmeli. 

* Bakanlık kamusal denetim yükümlülüklerini yerine getirmelidir. Hekimler de iş müfettişi olarak istihdam edilmelidir. 

* İSG hizmetlerinin ‘piyasa koşullarında’ verilmesi anlayışı dışlanmalı; kamu hizmeti, kamu denetimi anlayışı hakim olmalıdır. 

* İSG ile ilgili düzenleme ve uygulamalar, ayrımsız, kısıtlamasız bütün işyerlerini ve her statüdeki tüm çalışanları kapsamalıdır. 

* Ortak sağlık ve güvenlik birimleri uygulamasına son verilmelidir. 30 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde işçi sağlığı güvenliği kurulu kurulmalıdır.

* İşyerinde istihdam edilen uzman, hekimler ve diğer personelin ücretleri enstitü bünyesinde oluşturulacak bir fondan karşılanmalıdır. 

* Meslek hastalıkları hastanesi veya kliniklerinin sayısı artırılmalı, meslek hastalıklarının tespitine yönelik çalışmalar ivedilikle yapılmalıdır. 

* İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda bakanların ve bakanlık görevlilerinin yargılanmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır.