Kendini kanıtlamış bir mucit: Nikola Tesla

Ozan Özgün ÇÖRDÜK
Pamukkale Üniversitesi

10 Temmuz 1856 tarihinde Sırbistan'da, ileride dünyayı değiştirecek olan bir mucit hayata gözlerini açar. Babası papaz, annesi ev hanımı olan bu olan çocuğun adı Nikola Tesla’dır. Tesla’nın papaz babası, oğlunun kendisi gibi bir papaz olmasını istemiş, ancak Tesla mühendis olmakta çoktan karar kılmıştır. Kimi kaynaklar, Tesla’nın babasının baskılarından dolayı evden kaçıp mühendis olduğunu, kimi kaynaklar ise Tesla’nın çok hasta olduğu bir dönemde babasına ‘mühendislik okursam iyi olurum’ demesinin ardından babasının baskılarından kurtulduğu belirtilir. Tesla, Graz'daki politeknik okula gitmesinin ardından Prag Üniversitesi’nde öğrenimini sürdürmüştür. 

SERMAYENİN KISKACINDA BİLİM

Tesla’nın en önemli buluşlarından biri olan Tesla Bobini, elektrik dalgalarını atmosfere iletmek ve bu yol ile tek bir merkezden ücretsiz elektrik dağıtımını mümkün kılabilecek bir buluş olarak tarihe geçti. 1900 yılında yatırımcı J.P. Morgan sağladığı 150 bin dolar ile ‘Tesla Telsiz Yayın sistemi/Wardenclyffe’ adında New York’ta bir kule yaptırır. Bu yayın kulesi, dünyanın telefon ve telgraf servislerini bağlayacaktı. Aynı zamanda resimleri, borsa verilerini ve hava durumu bilgisini dünya çapında aktaracaktı. Ancak Amerikan elektrik dağıtım şebekesinin patronları bu fikri pek beğenmediler (önce Edison'un şirketi, sonra Westinghouse). Şirketler verdikleri destekleri bir bir çektiler. Oysa Tesla ta o zamanlar kısıtlı imkanlarıyla yaptığı bobin ile şimşekten dahi güçlü arklar yaratmayı başarmıştı. 

MÜMKÜN MÜ?

Ancak 1970'li yıllarda Sovyetler Birliği’nde Tesla’nın fikirleri tekrar yaşam bulmaya başlamış ve sermayenin kar kıskacından kurtulmuştur. Sovyetler Elektirik Mühendisliği Enstitüsü tarafından Tesla’nın fikirlerini gerçekleştirmek için dev bir tesis inşa edilmiş. Yapılan bu dev Tesla kuleleri dünyada yapılan en büyük Tesla kulesi olma özelliğine sahiptir. Yapılan tesis Sovyetler döneminde birçok deneyde ve bilimsel araştırmalarda yararlanılmış ve hatta güneş patlamalarının etkilerini gözlemlemek için kullanılmıştır. 

TESLA KENDİNİ ANLATIYOR
Tesla’nın yaşamı boyunca dile getirdiği projelerin gerçekleşebilmesi mümkün olsa da, insanlığa katkı sağlayacak bu projeler paradan daha değerli olduğu için gerçekleştirilmemiş ve kullanılmamıştır. Tesla zamanının ve hatta bugünün en ünlü bilim insanı olmayı, yarattığı icatlarla dünyaya kanıtlamış iyi bir mucit. 

Tesla’yı en iyi kendisi anlatır diyerek onun sözleriyle yazıyı tamamlamak en iyi olanıdır diyelim. “Paranın başkaları için taşıdığı anlam, benim için bir şey ifade etmiyor.”, “Para insanların kendine biçtiği kıymete haiz değildir. Benim bütün param deneylere yatırılmıştır. Bunlarla yeni keşiflerde bulunup insanoğlunun yaşamını biraz daha kolaylaştırmasını sağlıyorum.” ve son olarak “Nefretiniz elektriğe dönüştürülebilseydi, bütün dünyayı aydınlatırdı.”

 Bu sözler, yetenekli bir bilim insanının, para ve kar uğruna harcanan insanlığın ve bilimin çırpınışlarına karşın ağzından çıkan haykırışlar olarak sayfalara kazınmıştır. 

TESLA’NIN HAYALİ

Tesla'nın dünyaya ve insanlığa kazandırdığı yüklü miktarda icat ve buluş var. Burada hepsinden teker teker bahsetmek için yüzlerce sayfaya ihtiyacımız var. Bu yüzden biz onun en büyük hayali ve bu hayalini gerçekleştirme yolundaki en büyük icadı olan ‘Tesla Bobini’nden bahsedeceğiz. Peki nedir bu Tesla Bobini dersek; yüksek voltaj, düşük akım ve yüksek frekansta alternatif akım üretmek amacıyla kullanılan deşarj bobinleridir. 

Tesla bobininde kabloyu bir hortum, elektriği bu hortumun içinde akan su, elektrik akımını suyun akışı ve voltajı da suyun basıncı olarak düşünebiliriz. Hortumun ucuna bir ağızlık eklendiğinde ters orantılı bir şekilde suyun akış hızı azalırken basıncı da artar. Tesla bobininin çalışması da bir bahçe hortumu benzerinde gerçekleşir. 

Tesla bu bobin ile 20 adet ampulü kablo olmadan 25 mil uzaktan yakabildiği kayıtlara geçmiştir.