Panama Belgeleri’ndeki Alman

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Dünyanın pek çok ülkesinden başta devlet başkanları, politikacılar, silah tüccarları, uyuşturucu baronları olmak üzere servet sahiplerinin devletle vergi vermemek için servetlerini paravan firmalar aracılığıyla “vergi cenneti” diye bilinen Panama’ya kaçırmasında, bir Alman avukat kilit rol oynuyor. Sıra dışı bir hikayesi olan Jürgen Mossack’ın kurduğu sistemin Alman Süddeutsche gazetesi tarafından ortaya çıkarılması dikkate değer bir durum.

“Panamapapers.de” sitesinde Süddeutsche Zeitung muhabirleri tarafından derlenen “Firma” başlıklı haberde, bu büyük skandalın merkezinde yer alan “Mossack Fonseca” müşavirlik bürosunun merkezinde 68 yaşındaki Alman vatandaşı avukat Jürgen Mossack yer alıyor. 40 yıldan beri Panama’da vergi kaçıran zenginlere paravan şirket satan, kuran “Mossack Fonsenca” bu alanda dünyanın en büyüklerinden biri.

Firmanın kurucusu Mossack, Almanya’nın Führ kenti yakınlarında dünyaya gelmiş. Ailesi 1970’li yılların başında Almanya’dan göç etmiş, Panama-City’ye yerleşmiş. Eğitimini Panama’da tamamlayan Mossack, hukuk okumuş, avukat olarak çalışmış, 1977’de ise kendisine ait Mossack Lawfirm adında bir avukatlık firması kurmuş.

DARBE YILLARINDA BÜYÜDÜ

Bu yıllar aynı zamanda Panama’da askerlerin yönetimde olduğu yıllara denk geliyor. 1968’de ABD’nin desteğiyle General Omar Torrijos darbe yapmış, 1981’e kadar işbaşında kalmıştı. Torrijos, milliyetçi politikalar izlerken, devrimcilere, işçi önderlerine ve öğrencilere karşı yoğun baskı ve şiddet uyguladı. Panama’nın Panama Kanalı üzerindeki egemenliğini yeniden geçirmek için, milliyetçi bir siyaset izledi. Torrijos, Ekim 1978 seçimlerinde başkanlığa adaylığını koymadıysa da Ulusal Muhafızlar’ın komutanlığını sürdürdü. Biçimsel olarak çekilmesine rağmen, Torrijos Panama’nın gerçek yöneticisi olarak kaldı. Askeri bir teftiş turu sırasında uçağının ormanlık bir bölgeye düşmesi sonucu öldü. 1981’de iktidar gelen Manuel Noriega’ya ABD fazla tahammül edemedi ve ülkeyi 1989’de işgal etti.

Jürgen Mossack, darbe ve işgal döneminde işlerini büyüttü. Uyuşturucu paralarının Panama’ya aktarılması için önemli bir köprü oldu. Özellikle Kolombiya ve Meksikalı uyuşturucu baronlarının Mossack’ın en iyi müşterileri olduğu Süddeutsche muhabirleri tarafından tespit edilmiş. En büyük uyuşturucu baronlarına paravan şirketler kurmuş ve uyuşturucudan kazanılan paraların legalleştirilmesini sağlamış.

PANAMA BELGELERİ: 11.5 MİLYON GİZLİ BELGE SIZDIRILDI

ORTAĞI SİYASETİN MERKEZİNDE

Yaptığı bu işlerle Panama’da giderek tanınmaya başlayan Mossack, 1986’da bugün skandalın merkezinde olan firmanın kuruluşunu gerçekleştirmek için, Panamalı avukat  Ramón Fonseca Mora birlikte “Mossack Fonseca” müşavirlik bürosunu kurmuş.

64 yaşındaki  Ramón Fonseca Mora, Panama’da bugüne kadar çok sayıda devlet başkanına danışmanlık yaptı. Kısa bir süre öncesine kadar hükümet partisi Panameñista’nın başkan yardımcısı ve kabine de bakanlık koltuğunda oturuyordu. Bu nedenle şimdiki Devlet Başkanı Juan Carlos Varela’nın en yakın adamlarından birisi. Skandal bu nedenle Varela’ya da uzanmış durumda.

SKANDALIN PATLAYACAĞINI ANLAYINCA İSTİFA ETTİ

Skandalın kokusunun çıkacağını Mart ayının başında alan Fonseca, devlet başkanlığı danışmanlığı ve parti yöneticiliği görevlerinden istifa etti. Gerekçesini de Twitter üzerinden, “Firmasını ve onurunu korumak” olarak gösterdi. Ancak ortaya çıkan skandal, istifanın onu ve onu koruyanları kurtarmaya yetmediğini gösteriyor.

Zira, yabancı zenginlerin, uyuşturucu baronlarının, silah tüccarlarının parasını Panama’ya çekme adeta bir devlet politikası haline gelmiş. Bunun için bütün yasal düzenlemeler hazırlanmış.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Mossack Fonseca firması, parasını kaçırmak isteyen zenginlere bin dolar karşılığında paravan şirket kurduktan sonra gelen paraların işlemini yapıyor. Paravan şirkete atanan sözde müdürler gerçekten de sözde. Paranın asıl sahipleri ise şirketin “kara kutusu”nda gizli tutuluyor. Şimdi ortaya çıkarılan Panama Belgeleri, 40 yıldır dönen çarkın nasıl işlediğini ortaya koyuyor.

İlk belgelerde her ne kadar İzlanda, Rusya, Suriye, Ukrayna, Suudi Arabistan gibi ülkelerin devlet başkanlarının, tanınmış futbolcuların doğrudan ya da dolaylı olarak Panama’da para akladığından, vergi kaçırdığından söz edilse de, bu çarktan asıl olarak büyük tekellerin yararlandığı tahmin ediliyor. Bulundukları ülkelerde fazla vergi vermek istemeyen tekellerin paravan şirketler aracılığıyla milyarlarca avro kaçırdığı tahmin ediliyor. Bunların özellikle bankalar olduğu belirtiliyor. Özellikle Almanya’da bankaların “Mossack Fonseca” ile bağlantılı olduğu tahmin ediliyor. Commerzbank’ın Panama’ya para kaçırma nedeniyle açılan bir soruşturmayı kapatmak için 17 milyon avro ödediği ortaya çıktı bu arada.

Süddeutsche muhabirlerinin yazdığına göre, paravan şirketler ve milyarlarca Avro/Dolar’ın vergiden kaçırılması sistemi sadece Panama ile sınırlı değil. Jurgen Mossack ve ekibinin kurmuş olduğu sistem pek çok küçük ada devletinde de uygulanıyor. Keza, “Mossack Fonseca”ın müşteri toplamak için dünyanın dört bir yanında temsilcilikler ve bürolar açtığı da belirtiliyor.

Açıktan vergi kaçırmaya yardım etmek üzere kurulan bu firmaya karşı Almanya’da soruşturma başlatılmış, bu çerçevede bir süre önce firmaya ait bazı bilgilerin Alman vergi daireleri tarafından satın alındığı belirtiliyor. Büyük skandalın asıl olarak bu satın alma işlemi sırasında ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Benzer bir uygulama daha önce İsviçre bankaları için yapılmıştı.