Rakamlarla Ukrayna ordusunun Donbass ‘macerası’-3

Okay DEPREM

Kiev yönetiminin “Anti-Terörizm Operasyonu (ATO)” süsünü vererek Donbass’ı baştan aşağı terörize ettiği askeri harekât 2014 yaz boyu hız kesmeden devam ederken, ağustos sonu eylül başlarına gelindiğinde taraflar oldukça yorulmuş ve yıpranmıştı. Ancak daha fazla göze çarpan ise; Ukrayna birliklerinin askeri disiplinden neredeyse tamamen kopmuş olduğu ve her şeye rağmen gerçek anlamda bir ordu hiyerarşisi içinde hareket edemediği gerçeğiydi. Sonuç olarak bunun faturasını Ukrayna güçleri, aktif personel sayısı ile askeri mühimmat ve teçhizat açısından kendileriyle kıyaslanmayacak kadar zayıf ve geri olan de facto bağımsız cumhuriyetlerin halk milislerine nazaran katbekat fazla kayıp vererek ödeyecekti. Aynı yılın bahar aylarına değin, yani harbin başladığı ana kadar topu topu 50 bin kişilik bir orduya ancak sahip olan Ukrayna’da zorunlu askerlik de çok uzun bir süredir yürürlükte değildi. En önemlisi ise ordu bileşenlerinin kayda değer bir kısmının pasif personelden oluşması ve tüm yapının neredeyse hiçbir askeri-operasyonel tecrübesinin o ana kadar mevcut olmamasıydı.

UKRAYNA KUVVETLERİNİN ART ARDA MEVZİ YİTİMLERİ

Ağustos ayının sonlarına doğru hem moral hem de teknik bakımdan çöküşün eşiğine gelen Ukrayna güçleri art arda stratejik önemdeki yerleşim birimlerinden geri çekilmeye başlar. 29 Ağustos tarihinde Donetsk eyaletinin Valnavaxa kasabası ile eş zamanlı, Lugansk bölgesine bağlı Privetnoye, Novasvetlovka ve Lutugino adlı yerleşim yerlerinden çıkan Ukrayna’ya bağlı kuvvetler, eylül ayının üçünde de önce Donetsk vilayetine bağlı Aleksandrovka isimli kırsal yerleşimden, hemen ardından da Rusya’nın Rastov Krayı ile sınır hattının üzerinde bulunan ve aynı zamanda aynı adlı gümrük kapısının bulunduğu Uspenka köyünü terk ederek buraları milislerin kontrolüne bırakacaktır. Tam da Birinci Minsk Antlaşması’nın imzalandığı 5 Eylül’de Donetsk bölgesinin en büyük şehirlerinden biri olan Gorlovka’nın banliyölerinden yavaş yavaş ayrılmaya başlayacaktır Ukrayna ordusu.  

MİNSK-1’İN GEÇERLİLİĞİ BİR AY ANCAK SÜRER

Göreli sakin geçen eylül ayının en dikkate değer miladı, Donetsk çevresinde üç ayı aşkın süredir devam eden çatışmaların merkezi noktası mahiyetindeki havalimanından Kiev’e bağlı güçlerin kısmen de olsa çekilme kararı alması olur. Ekim ayının ilk haftasında artık ilk Minsk Anlaşması’nın fiili geçerliliği tamamen bitmiştir. Önce 4 Ekim’de, Lugansk’a bağlı bir köy olan “Krımskoye” çevresinde Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne (VSU) bağlı askeri birlikler, bölgede konuşlanmış olan milis güçlerine karşı taarruza geçerler. Birçok farklı cephede sayısız çarpışmanın geride kaldığı Ekim ayının son gününde ATO komutasında bir kez daha büyük bir askeri-taktiksel skandal yaşanacaktır. Ukrayna askerleri, Donetsk Halk Cumhuriyeti (DNR) bünyesindeki Gorlovka kentini geri almaya dönük gerçekleştirdikleri topyekûn saldırıda 20’den fazla ölü verecek ve arkalarında 100 kadar da yaralı bırakacaktır. Ukrayna ordusunun sivil yerleşim noktalarını hedef aldığı ağır bombardımanın iyiden iyice arttığı kasım ayının başlarında Donetsk yeni bir felaketle daha sarsılır. DNR ve LNR’in ilk genel seçimlerinin düzenlendiği 2 Kasım tarihinden tam 1 gün sonra, yöreyi adeta cezalandırmak istercesine Ukrayna hatlarından toplu konutlara yönelik yapılan yoğun topçu ateşi neticesinde 30’dan fazla bina çok ağır hasar görecek, 1000’den fazla insan evsiz kalacaktır.

SAVAŞIN NİHAİ KİLOMETRE TAŞI: ‘DEBALTSEVO KAZANI’

2014 yılı genel hatlarıyla bu şekilde kapandıktan sonra 2015’in kış aylarının gelip çatması ile dünya kamuoyunun dikkati aniden bir defa daha Donbass’a çevrilir. Donetsk ve Lugansk illerinin sınırına çok yakın bir noktada yer alan ve aylardır VSU’ya bağlı 10000 kişilik bir tümen tarafından kontrol edilen ufak Debaltsevo şehrinin bulunduğu geniş bölgenin etrafı iki koldan her iki cumhuriyetin milis kuvvetleri artı Rus-Kozakları tarafından bütünüyle sarılır. Debaltsevo’ya yalnızca 10-12 km. mesafede konumlu Uglegorsk adlı kasabayı alan partizan-gerilla birlikleri ile Debaltsevo varoşlarından itibaren girilen ve haftalar süren muharebelerin faturası Ukrayna Ordusu için tahayyülün ötesindedir: 3000 küsur ölü, 6300 civarında yaralı, 300 esir ve ya tamamen kullanılmaz duruma gelen ya da düşman tarafından ele geçirilen 471 birim ağır silah. Ukrayna ordusunun 1.5 yılı aşkın dönemde verdiği toplam kayıpların yakın zamandaki genel bilançosu ise şu şekildeydi: 89 binden fazla kayıp. Bunların 88 bin 50’si çarpışmalarda verilen kayıp. Ölü sayısı: 24 bin küsur. Yaralı sayısı: 53 bin 800 civarı. Esir düşen ve kayıp sayısı: 9 bin 150 küsur. Öldürülen yabancı paralı asker sayısı: bin 100 civarı. Askeri olmayan kayıp sayısı: bin 309. İntihar edenlerin sayısı: 873. Kazalarda ölenlerin sayısı 237 kişi. Araç kazalarında ölenlerin sayısı: 112 kişi. Ve de güvenlik tedbirlerinin ihlali sonucu ölenlerin sayısı: 87.          

TEMEL MUHAREBELERDEKİ KAYIPLAR

Ukrayna birliklerinin Debaltsevo Cephesi haricinde diğer belli başlı muharebelerde verdiği ölü ve yaralı sayıları ise şu biçimdedir: 1- Donetsk Havalimanı Muharebesi: bin 250 küsur ölü, 2 bin 100 küsur yaralı. 2- Slavyansk Muharebesi: 640 küsur ölü, 970 küsur yaralı. 3- “Güney Kazanı” Muharebesi: 4 binden fazla ölü, 2 bin 500 civarı yaralı. 4- İlovaysk Muharebesi: bin küsur ölü, bin 670 küsur yaralı. Bu korkunç tablo, ardında 7 bin kadar da sakat ve engelli insan bırakacaktır. Can kayıplarına paralel Ukrayna Silahlı Güçleri’nin askeri araç kaybı ise olağanüstü boyutlardadır. Ordunun şu ana kadar tamamen yok edilen teknik ekipman sayısı 3 binin üzerindedir. Bunların 929’u tank, 887’si zırhlı savaş aracı, 238’i BM-21 Grad füze sistemi, 856’sı otomobil, 21’i uçak, 32’si helikopter ve 46’sı insansız hava aracıdır. Tüm bunlarla birlikte, DNR ve LNR Silahlı Kuvvetleri’nin VSU’dan ele geçirdiği ağır silah ve askeri ekipman sayısı ise 2 binleri geçmekteydi. Bu araçların azımsanmayacak bir bölümünün tamiratı aylardır Donetsk ve Lugansk’taki fabrikalarda günde 3 mesai halinde devam ediyor…                                                                                                          

Sürecek...