Erdoğan’ın en zorlu ABD ziyareti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı, Nükleer Zirvesi için dün gittiği ABD’de zorlu bir 5 gün bekliyor. Erdoğan’ın ziyareti öncesi ABD basınında, Erdoğan’ın ve AKP Hükümeti karşıtı yazıların çıkması, ABD Kongresindeki Erdoğan karşıtı tartışmalar ve Türkiye’deki basın ve ifade özgürlüğü kısıtlamalarına, Kürt sorunu konusundaki yanlış politikalara vurgu yapılması dikkat çekiyor. 

ABD Başkanı Barack Obama’nın Erdoğan’la görüşmeyi henüz kabul etmemiş olması, Erdoğan’ın danışmanlarının bu görüşme için harcadığı yoğun çaba ve ABD’li şirketlere yönelik rüşvet niteliğinde kolaylıklar paketiyle Washington’a gidiyor olması, “ABD, Erdoğan’dan vazgeçiyor, Erdoğan zorluyor” iddialarını gündeme getirdi. 

Erdoğan’ın ziyaretini gazetemize değerlendiren Prof. Dr. İlhan Uzgel, Erdoğan’ın zirveye katılma nedeninin ABD ile bozulan ilişkileri düzeltmek için olduğunu belirtirken, HDP Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy da, Erdoğan’ın hatalı politikalarında ısrar etmesi nedeniyle uluslararası kamuoyunda yalnızlaştığı yorumunu yaptı.  

ERDOĞAN, GÖRÜŞMEYİ ZORLAYACAK

ABD’nin önemli gazetelerinden Wall Street Journal, Erdoğan ile Obama’nın ikili görüşme yapmayacağını yazmış, Erdoğan’ı Washington’da soğuk bir karşılama beklediğini ifade etmişti. Erdoğan, ABD seyahati öncesinde havaalanında dün düzenlediği basın toplantısında, Devlet Başkanı Obama’yla zirve sırasında görüşme gerçekleştireceklerini söyledi. Beş günlük ABD ziyareti öncesi Atatürk Havalimanında açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Zirve vesilesiyle liderlerle ikili görüşmeler yapacağız” dedi. Erdoğan, “Sayın Barack Obama’yla görüşme planladık. Nasıl G20’de yaptıysak orada da, sadece bu Sayın Obama’nın ikili görüşmeye davete icabet değil, zirveye davetle gideceğimiz bir toplantıdır. 50’yi aşkın lider olacak. Onların ciddi bir kısmıyla, kendisinin de ikili görüşmeleri olacaktır. Biz de bu şekilde bir ikili görüşme yapacağız ama ne kadar sürer, zirveyle alakalı” diye konuştu. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da önceki gün yaptığı açıklamada bu yönde çalışmalarının sürdüğünü duyurmuştu.

ABD’deki Nükleer Zirve’de 53 ülkenin bir araya geleceğini söyleyen Erdoğan “Artan nükleer tehlike ve nükleer kaçakçılığı konularını konuşacağız” dedi. Erdoğan, Zirve vesilesiyle liderlerin yanı sıra iş dünyasıyla ve akademisyenlerle de geniş görüşmeler gerçekleştireceklerini aktardı. 

MASADA PYD, GÜVENLİ BÖLGE, MÜLTECİLER VAR

Erdoğan’ın Nükleer Zirve’de masaya, PYD ve sınırda güvenlikli bölge konularının dışında mülteciler konusunu da yatırması bekleniyor. İktidar yanlısı Türkiye gazetesinde yer alan habere göre, ABD yüzde 30’luk gümrük vergisinden vazgeçerse Türkiye’de kurulacak fabrikalarda çalışanların yüzde 30’u Suriyelilerden oluşacak. Bu plan yeni tartışmaları da beraberinde getiriyor. Türkiye’de ‘mülteci’ ya da ‘göçmen’ statüsünde olmayan Suriyelilerin fabrikalarda çalışması demek, çalışma yaşamına dair haklara sahip olmadan çalıştırmak anlamına geliyor. Tartışmanın önümüzdeki günlerde yoğunlaşması bekleniyor. 

ZİYARET ÖNCESİ ERDOĞAN ELEŞTİRİLERİ

Erdoğan’ın ABD ziyaretinde yapacağı temaslarda Türkiye’deki demokrasi sorunlarının ABD’de gündem olması da dikkat çekti. Erdoğan’ın ziyaretinde de akademisyenlerin tutuklanması, gazeteciler Can Dündar ve Erdem Gül’ün yargılanması, iki gazeteciye destek veren konsolosların Erdoğan tarafından hedef alınması, bölgede süren operasyonlarda ölen siviller, Başkanlık sistemi, milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması gibi konuların gündeme gelmesi bekleniyor. 

Yine ziyaret öncesi ABD’nin iki eski büyükelçisi Mortton Abramowitz ve Eric Edelman’ın imzaya açtığı Erdoğan mektubu da ABD’de Erdoğan’ı bekleyen zorluklar konusunda fikir veriyor. Cumhuriyet’in haberine göre Erdoğan’a hitap eden mektupta, Erdoğan’ın hatalı politikaları eleştiriliyor ve bu politikaları düzeltme çağrısı yapılıyor. (HABER MERKEZİ)  

PROF. DR. İLHAN UZGEL : Erdoğan, ABD ile yakınlaşma istiyor 

Şerif KARATAŞ
İstanbul 

Prof. Dr. İlhan Uzgel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’de Nükleer Zirvesine katılmasının nedeninin ABD ile bozulan ilişkileri düzeltmek için yaptığını belirtti. HDP Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy da, Erdoğan’ın hatalı politikalarında ısrar etmesinden dolayı Erdoğan’ın dünyada yalnızlaştığını ifade etti. 

Ziyarete ilişkin gazetemize konuşan Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. İlhan Uzgel, toplantıdan çok ABD ile Türkiye ilişkilerinin geldiği noktanın önemli olduğunu vurguladı. 

‘ABD İLE EN SIKINTILI DÖNEM’

AKP’nin iktidara geldiğinden beri ABD ile ilişkilerin en sıkıntılı dönemini yaşadığını ifade eden Uzgel, şu değerlendirmelerde bulundu: “ Bu durum resmi kanallarda yumuşak bir şekilde dillendiriliyor. Yalnız Reza Zarrab’ın tutuklanması öyle görülebilir. ABD sistemi içerisinde konuşan eski büyükelçiler, düşünce kuruluşa raporları ve elbette ABD medyası son dönemde, son derece Erdoğan karşıtı bir tavır içinde. Dolayısıyla bakarsanız bu hem hükümeti hem de Erdoğan’ı rahatsız ediyor. Bir süredir İsrail ile ilişkileri toparlama çalışması da bakarsanız, bu gidişatı bir miktar geriye çevirmeye yönelik bir adım. Yani esas hedef İsrail ile yakınlaşmak değil, İsrail üzerinden ABD ile ilişkileri yakınlaştırmak gibi duruyor. Bu görüşmeyi de bu ziyareti de büyük ölçüde Erdoğan ilişkileri tekrar yakınlaştırmak için bir vesile olarak görmeye çalışıyor”

MEŞRUİYET ARAYIŞI

Ziyarete Başbakanın yerine Cumhurbaşkanın gitmesine de değinen Uzgel, “Erdoğan bu tür uluslararası görüşmeleri kendisine yeniden dışarıda meşruiyetini kurmak için bir fırsat olarak görüyor. Davutoğlu gittiğinde bu biraz elinden kaçmış oluyor. Bu yüzden mümkün olduğunda bu ziyaretleri aslında başbakanın gidebileceği  ziyaretleri kendisi yapmak istiyor”  yorumunu yaptı. 

Erdoğan’ın, ziyarete iş adamlarıyla gitmesine ilişkin sorumuza ise, “Bu çok eski bir yöntem, artık sıradanlaştı; Özal dönemlerinde başlayan bir gelişme bu. İşin içine biraz da yalnızca siyaset ve güvenlik eksenli olmadığını ticaretle, ekonomik boyutla ilgili olduğunu da göstermeye çalışıyor” yanıtını verdi. 

ONURUNA YEMEK VERİLEN ERDOĞAN’DAN GÖRÜŞMEK İÇİN AYLARCA UĞRAŞAN ERDOĞAN’A

ABD’de Michigan Üniversitesinde de öğretim üyesi olarak dersler veren ve ABD siyasetini yakından takip eden HDP Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy, Erdoğan’ın 2013 yılında ABD’ye gittiği zaman gün boyu Obama ile görüştüğünü ve onuruna yemek verildiğini hatırlattı. Özsoy, durumun şimdi Erdoğan için “içler acısı” olduğunu belirterek Suriye ve Rojava politikalarına işaret etti. Özsoy, “Erdoğan’ın Kürt karşıtı siyaseti hem Suriye’de, hem de Ortadoğu’da hem dünyada Türkiye’nin dış politika enerjisini tüketmiş durumda dolayısıyla bütün bu hatalar sonucu Erdoğan, randevu almak için kaç aydır lobi faaliyeti içerisindedir” dedi. 

YALNIZLAŞTI

Erdoğan’ın hatalı politikasında ısrar ettiğine dikkat çeken Özsoy, ABD’nin Türkiye’yi ciddi kaygılarla izlendiğini belirtti. Gezi direnişinden sonra Erdoğan’ın topluma yönelik artan baskı politikalarını işaret eden Özsoy, “Bundan önemlisi, Türkiye’nin sınırını IŞİD vb. örgütlere kapatmamış olmaması -özellikle Brüksel’den sonra- Hükümet ciddi bir baskı altında. Bir şekilde o sınır kapattırılacak. Erdoğan bu konuda biraz ayak diriyor. Bizim aldığımız bilgilere göre; Suriye Demokratik Güçlerinin, Menbic boşluğuna girmesi ve orayı tutması için ABD’lilerin bir çabası söz konusu. Dolayısıyla Erdoğan’ın özellikle Suriye politikası, IŞİD’e yönelik tasarrufları, ve Türkiye içinde de saldırgan tutumu dünyada olduğu gibi ABD’de de Erdoğan’ı yalnızlaştırmıştır”

Zirveye Başbakanın yerine Cumhurbaşkanın katılmasına ilişkin de Özsoy şunları söyledi:

“Başbakanın herhangi siyasi iradesi kalmamış. Cumhurbaşkanı ‘Bu ülkede iki seçilmişe yer yoktur’ diye açıkça söylemişti. Dolayısıyla bu tür zirvelerde Davutoğlu’yu baypas eden. Başkanlık sistemini zaten fiiliyatta sürdürüyor. Onun bir devamdır.”