Rusya, Suriye’den çekilmeye başladı

Rusya, Devlet Başkanı Putin’in açıklamasıyla Suriye’deki askeri gücünü bugün itibariyle çekmeye başladı.

BBC’nin haberine göre dün gece ABD Başkanı Barack Obama’yı telefonla arayıp konuşan Putin, “Görüşmeler yoluyla tarafların kalıcı barışı sağlama çabalarına destek verilmesi gerektiğini” söyledi.

Rusya Savunma Bakanlığı da konuyla ilgili açıklamasında Hmeymim Hava Üssündeki askerlerin, hava operasyonlarında kullanılan uçakların Rusya’ya geri götürülmesi için hazırlıklara başladığı duyuruldu. Ardından da Rus uçaklarının ilk grubunun eve dönüş için Hmeymim Üssünden ayrıldığı haberi geldi. Su-34 bombardıman uçaklarının yer aldığı bu grubun “liderinin” ise Tu-154 uçağı olduğu belirtildi.

Ancak bu, Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığının sonlanacağı anlamına gelmiyor. Rusya, Suriye’deki Hmeymim ve Tartus üsleri “eskisi gibi” faaliyet göstermeye devam edecek.

‘S-400’LER GERİ ÇEKİLMEYECEK’

Rusya’nın eylül 2015’ten beri “terörist” olarak gördüğü IŞİD, el Nusra ve müttefiklerine yönelik gruplara karşı hava saldırıları düzenlediği Suriye’de yaklaşık 30 savaş uçağı ve bu uçakları koruyan S-400 hava savunma sistemleri de bulunuyor. Rusya, Suriye’deki hava gücünün ana gövdesinin çekilmesine karşın, bölgedeki S-400 füzelerinin yerinde kalacağını duyurdu. Kremlin yönetimi adına RIA Novosti’ye konuşan  Sergey Ivanov, Hmeymim ve Tartus üslerinin korunması için S-400 karadan havaya füzelerinin geri çekilmeyeceğini bildirdi. 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Görevlerinin büyük bir kısmını yerine getiren ve büyük şeyler başaran” Suriye’deki Rus güçlerinin salı gününden itibaren geri çekilmesi yönünde emir verdiğini ifade etmişti. Putin, Savunma Bakanlığının Suriye’de koyduğu hedefe ulaştığını, Tartus Deniz Üssü ve Hmeymim Hava Üssü korunmak kaydıyla, dün itibaren geri çekilmenin başlayacağını açıklamıştı.

ABD’NİN HABERİ YOK MUYDU?

ABD’li yetkililer, Putin’in kararından habersiz olduklarını ileri sürdü. Reuters’e konuşan iki ABD yetkilisi, açıklama karşısında şaşkınlık yaşadıklarını savunarak, Rusya’nın böyle bir hazırlık içinde olduğuna dair herhangi bir emarenin farkında olmadıklarını söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de “Henüz bu haberleri görmedim ve çekilmenin müzakerelere etkisini, görüşmelerin hızında nasıl bir değişikliğe yol açacağını değerlendirmek benim için şimdilik zor. Önce Rusya’nın niyetine bakmamız lazım” diye konuştu. 

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı Ismael Gaspar Martins de, “Silahlı kuvvetlerin çekildiğini gördüğümüzde, savaşta farklı bir dönemece giriliyor ki bu iyi bir gelişme. ABD ile Rusya arasındaki mevcut iyi iş birliği sayesinde bu mümkün oldu” açıklaması yaptı. 

GERİ ÇEKİLMENİN YANKILARI

Birleşmiş Milletlerin “Suriye muhalefeti” olarak adlandırarak Cenevre görüşmelerine davet ettiği Suudi Arabistan destekli Yüksek Müzakere Komitesi (HNC), Rus askerlerinin geri çekilmesini “Yeni bir dönemin başlangıcı” olarak yorumladı. Komite Sözcüsü Salim el Muslat, Rusya’nın geri çekilme açıklamasının barış görüşmelerini pozitif yönde etkileyeceğini söyledi. “Eğer geri çekilmenin uygulanması konusunda ciddilerse, bu Cenevre’deki görüşmeleri olumlu etkiler” dedi. Bir diğer Komite Sözcüsü Riyad Naasan da, “Rusya’nın barışçıl bir çözüm ve müzakereler yoluyla politik reformların uygulanmasına destekteki rolünün artmasını ve (Rusya’nın) özgürlük isteyen halklara yardım eden tarihsel rolüne geri dönmesini umuyoruz” diye konuştu. 

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Peşmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cabbar Yaver ise Rusya’nın Kürt güçlerine yaptığı askeri yardımı sürdürmesini beklediklerini söyledi.

‘ZEKİCE BİR TAKTİK HAREKET’

İngiliz Guardian gazetesinde Shaun Walker’ın “Rusya’nın Suriye’den çekilmesi askeri analistleri gafil avladı” başlıklı yazısında, “Rusya’nın Suriye’ye dramatik girişi sessiz fakat lojistik inşa nedeniyle görülebilirdi, çıkışı ise kimse öngöremedi, hatta askeri hiyerarşi ile yakın ilişkisi olanlar bile” denildi. 

Yazıda, geri çekilmenin “gerçek” olup olmadığına dair kuşkulara dikkat çekilirken, Putin’in çekilmenin salı (dün) başlayacağını belirttiği ancak ne zamana kadar süreceğini söylemediğine vurgu yapıldı. Aynı şekilde, belli bir bölüm askerin ülkede kalmaya devam edeceğine ve Rusya’nın istediği zaman, geçtiğimiz eylülde yaptığı gibi aynı hızla askerlerini yeniden getirebileceğine değinildi. 

Yazıda, bağımsız Askeri Analist Alekxander Golts’un da yorumuna yer verildi: “Ukrayna’dan sonra kimse Rusya ile anlaşma yapmak istemiyordu, ve Suriye kampanyasının hedefi Batı’yı Rusya ile yeniden anlaşmaya zorlamaktı. Bu gerçekleşti ve şimdi en az kayıpla çatışmadan çıkıyorlar. Bence oldukça zekice bir taktik hareket” 

RUSYA, PUTiN’iN SURiYE KARARINI TARTIŞIYOR

Rusya’nın, Suriye’den askerlerini çekme kararına dair analizler de yapılmaya başlandı. 

BBC Rusça’ya konuşan analistlerden Igor Sutyagin, “İlk tepkim paranın bitmiş olabileceği” dedi. Sutyagin, “Ama yine de Rusya’nın üsleri sonsuza kadar kalıyor. Ağustosta bunun anlaşması imzalandı. Ne zaman istenirse yeniden dönülebilir” dedi. 

Bir başka Analist Gleb Pavlovski, “Rusya bazı hedeflere kesinlikle ulaştı. Suriye ordusu pozisyonunu güçlendirdi. Putin Suriye politikasında şu anda kazançlı pozisyonda iken çıkarak doğru yapıyor” değerlendirmesinde bulundu. 

Moskovski Komosmoltes’in manşetindeki Olga Bojyeva imzalı analizde, “Putin yine dünyaya şablonlara uymayan, sıra dışı ve herkesi şaşırtacak kararlar alma gücü olduğunu gösterdi. Politik açıdan Putin kazançlı bir karar verdi. Afganistan’da ABD’nin haline düşmeden, köşeye sıkışmadan çekiliyor” dendi.

Aleksandr Baunov, Suriye’de “herkesin IŞİD’e karşı birleştiği, ateşkesin yürürlükte olduğu, kimsenin kimseyi bombalamadığı” bir dönemde Rusya’nın çekilme kararı aldığını, bunun olumlu bir tablo yarattığını ileri sürdü. 

‘RASYONEL AMA RİSKLİ’

Carnegie Moskova Enstitüsünden Aleksey Maleşenko da, “Tehlike, Rusya çekildikten sonra yeniden savaşın alevlenmesi. Putin bir şaşırtma ustası. Ama bu karar, yarım saatte alınmış bir karar değil. ABD ile müzakerelerde de sinyali verilmiş olabilir. Rusya rasyonel ama riskli bir karar aldı. Doğru bir karar olup olmadığında Suriye’deki gidişata bakarak karar vereceğiz. Özellikle Ukrayna’da ne olacağına bakmamız lazım” yorumu yaptı. 

Askeri uzmanlardan Anatoli Hramçihin, “Putin’in Suriye’ye girmekteki başlıca amacı Rusya’nın prestijini sağlamak ve Batı’yı kendisi ile eşit şartlarda konuşmaya zorlamaktı. Bu amaç yerine getirildi” derken, Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkanı Viktor Ozerov, “Rusya, Suriye’de barış gücü liderliğine soyundu. ABD’de, Avrupa’da toplumsal düşünceleri değiştirdik” dedi.

Diğer yandan Rusya Devlet Başkanı Putin’in kararı, Esad’a “Sonsuza kadar senin için savaşamayız, masaya otur ve uzlaş” mesajı olarak da görülüyor. (DIŞ HABERLER)