Sultan ÖZER
Ankara
BM İşkenceyi Önleme Komitesi Türkiye’deki uygulamalara ilişkin rapor hazırlığında. 300’ün üzerinde örgütten oluşan kuruluş, işkencenin önlenmesi, kayıplar ve hak ihlallerine ilişkin belli dönemlerde ülkeler raporları hazırlayarak, işkence ve kaybetmelere, hak ihlallerine engel olmaya çalışıyor. Türkiye ile ilgili son raporunu 2010 yılında hazırlayan komite yeni bir Türkiye raporu hazırlığında.
Bu hazırlık için bir temsilcisini Ankara’ya gönderen İşkenceyi Önleme Komitesi, sadece devlet adına verilen raporlarla yetinmeyip, insan hakları kuruluşları başta olmak üzere, sivil toplum örgütleri aracılığıyla da işkence ve kötü muamele, kayıplar ve hak ihlallerini öğrenmeye çalışıyor.
Geçen hafta sonu Ankara’da İnsan Hakları Genel Merkezinde (İHD) çeşitli kurum temsilcileri, akademisyenler ve gazetecilerle buluşan Program Direktörü Carin Beninger, İşkenceyi Önleme Komitesi ve raporlama konusunda bilgi verdi.
TÜRKİYE RAPORU 26-27 NİSAN’DA
Türkiye’ye ilişkin en son raporun 2010 yılında hazırlandığını, 3. periyodik raporun 26 -27 Nisan’da inceleneceğini belirten Caren Beninger, 12 Mayıs 2016 tarihinde de raporla ilgili görüş ve önerilerin sunulacağını, Türkiye devletinin de Mayıs 2017’ye kadar rapor sunmak zorunda olduğunu aktardı.
Türkiye raporunun sunumundan sonra üç ay içinde de bu rapora karşı Türkiye’deki Sivil Toplum Örgütü (STÖ) ve bireylerin alternatif raporlarını sunabileceğini belirten Beninger, tüm STÖ ve akademisyenleri, örgütleri rapor hazırlamaya, konuya duyarlı olmaya çağırdı.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
Carin Beninger’in verdiği bilgilere göre süreç şöyle işleyecek:
Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komite-İşkenceyi Önleme Komitesi, 28 Mart 2016 tarihine kadar Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinden alternatif raporlarını bekliyor. Raporların Komitenin çalışma dilleri olan Birleşmiş Milletlerin resmi dillerinden (Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca) birinde hazırlanıp Komite Sekretaryasına ( [email protected]) ulaştırılması gerekiyor. Alternatif raporlarda bulunması gereken bilgiler kısaca şöyle: Raporu yazan örgüte ilişkin bilgi, kullanılan verilerin kaynağı ve metodolojiyi içeren bir giriş, özet, Türkiye’deki işkence pratikleriyle bağlantılı tarihsel ve siyasal duruma ilişkin kısa bir arka plan bilgisi, sorunun tanımıyla birlikte bağlama ilişkin detaylı verileri ve bunların değerlendirmesini içeren işkence pratiklerine dair bir bölüm ve açık tavsiyeler.
Raporlama sürecine katılım devletlerin gerçekliğe ilişkin eksik sunumlarını tamamlamaya ve İşkenceye Karşı Komitenin devletlere yönelik daha geçerli ve faydalı tavsiyeler oluşturmasına katkıda bulunuyor. Sivil toplum örgütleri izleme ve tavsiyelerin uygulanması için anahtar bir konumda bulunduklarından bu sürece katılımları oldukça önemli.
İŞKENCEYİ ÖNLEMEK İÇİN
Sivil toplum örgütlerinin İşkenceye Karşı Komitenin raporlama döngüsüne katılması alternatif rapor sunmayla sınırlı değil. Farklı zamanlarda farklı yollarla katılma olanağına da sahipler. Bunun bir yolu konular listesine yazılı katkıda bulunmak; bir diğeri taraf devlet raporunun incelenmesi sürecinde toplantı ve lobi aracılığıyla katılmak ve son olarak sonuç gözlemlerinin açıklanmasının ardından takip raporu hazırlayıp sunmak ve ulusal ve uluslararası düzeyde savunuculuk yapmak.
İşkenceye Karşı Komite (CAT) İşkenceye Karşı Sözleşme’nin 19. maddesine göre, Sözleşme hükümlerini yaşama geçirmek üzere taraf devletlerin aldıkları önlemlerle ilgili raporları inceliyor. “Hükümet Dışı Kuruluşların (HDK) ve Ulusal İnsan Hakları Kuruluşlarının (UİHK) İşkenceye Karşı Komiteye rapor sunma süreçlerine katılımı” başlıklı genel yorumun İnsan Hakları Ortak Platformu için Metin Çulhaoğlu tarafından yapılan gayriresmi çevirisine şu linkten ulaşılabilir: www.ihop.org.tr/dosya/BB/CAT_HDK_UIHK_Katilim.doc
İHD ‘ORTAK RAPOR’ ÇAĞRISI YAPTI
Öte yandan İHD, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) raporların hazırlığını sürdürüyor. Bu örgütler adına 28 Mart’tan önce son hazırlıklar yapılıp, raporlar sunulacak. İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, basın örgütleri ve diğer örgütlerin ayrı ayrı rapor hazırlayacağı gibi, İHD’nin raporuna katkıda bulunabileceğini, ortak rapor hazırlayabileceklerini de söyledi. Türkdoğan bu şekilde ortak hazırlanan raporların daha dikkat çekici ve etkili olduğunu da belirterek, örgütleri ortak rapora katkı vermeye çağırdı.
Evrensel'i Takip Et